Abfraksiyon, diş ve diş etinin birleştiği diş yapısının kaybıdır. Hasar kama veya V şeklindedir ve boşluklar, bakteriler veya enfeksiyonla ilgisi yoktur. Genelde diş sıkmaya bağlı olarak aşırı çiğneme kuvvetinin birikmesi ile oluşur. Tedavi gerektiren zararlı atrizyondan farklı olarak dişin, dişetine yakın kısmında (servikal) yüksek çiğneme kuvvetinin birikip dişeti hizasındaki diş dokusunun doğal olmayan kaybıdır.
Abfraksiyonun Belirtileri Nelerdir?
Abfraksiyonun farkına ilk olarak yemek dişe takıldığında veya kocaman bir gülümsemeyle baktığınızda varabilirsiniz. Hatta dilinizle hissedebilirsiniz. Abfraksiyon genellikle ağrısızdır, ancak diş hassasiyeti, özellikle sıcak ve soğuk söz konusu olduğunda bir sorun haline gelebilir. Hiçbir zaman başka belirti veya semptomlar geliştiremeyebilirsiniz, ancak hasar devam ederse şunlara yol açabilir:
- yarı saydamlık olarak bilinen dişte aşınmış ve parlak yüzeyler
- diş yüzeyinin kırılması
- emaye veya açıkta kalan dentin kaybı
Zamanla mine kaybı, dişi bakterilere ve diş çürümesine karşı savunmasız hale getirebilir. Dişin yapısal bütünlüğünü etkileyerek dişin gevşemesine veya diş kaybına neden olabilir. Abfraksiyonu diğer diş problemleriyle karıştırmak kolay olacaktır, bu nedenle teşhis için diş hekiminizi görmek en iyisidir.
Abfraksiyonun Nedenleri Nelerdir?
Abfraksiyon, dişler üzerindeki uzun süreli stresten kaynaklanır. Bu, aşağıdakiler gibi çeşitli şekillerde gerçekleşebilir:
- diş gıcırdatma
- maloklüzyon
- asidik veya aşındırıcı faktörlere bağlı mineral kaybı
Bazen birden fazla katkıda bulunan faktör vardır. Diş hekiminiz size tam olarak neden olduğunu söyleyemeyebilir. Ayrıca, aşınma ve erozyon gibi diğer diş problemleriyle birlikte abfraksiyon meydana gelebilir. Abfraksiyon insidansı yaşla birlikte artar ve 20 ila 70 yaşları arasında yüzde 3’ten yüzde 17’ye yükselir.
Abfraksiyon Nasıl Tedavi Edilir?
Abfraksiyon her zaman tedavi gerektirmez, ancak emin olmak için diş hekiminizi görmeniz önemlidir. Acil tedaviye ihtiyacınız olmasa bile, izleme daha büyük sorunlardan kurtulmanıza yardımcı olabilir. Tanı genellikle klinik muayene ile konulabilir. Diş hekiminize dişleri etkileyebilecek herhangi bir sağlık durumu veya alışkanlığı hakkında bilgi verin. Bunun bazı örnekleri şunlardır:
- alışkanlıkla dişlerinizi sıkmak veya gıcırdatmak
- yeme bozuklukları
- çok asitli bir diyet
- asit reflü
- ağız kuruluğuna neden olan ilaçlar
Doktorunuz belirtilerinizin ciddiyetine ve eşlik eden diş problemleriniz olup olmadığına göre tedavi önerecektir. Ayrıca gülümsemenizi ve dişlerinizi temiz tutma yeteneğinizi nasıl etkilediğini de düşünebilirsiniz. Hasar geri alınamaz, ancak diş hassasiyetini azaltabilir, görünümü iyileştirebilir ve gelecekteki hasarları önlemeye yardımcı olabilirsiniz. Bazı tedavi seçenekleri şunlardır:
Dolgular: Bu, dişlerinizi temiz tutmak zorlaşıyorsa veya açıkta kalan sinir uçlarından dolayı diş hassasiyetiniz varsa yardımcı olabilir. Diş hekiminiz dişlerinize uygun bir renk seçebilir, dolayısıyla bu aynı zamanda iyi bir estetik seçenektir.
Ağız koruyucu: Geceleri dişlerinizi sıkar veya gıcırdatırsanız, diş hekiminiz dişlerinizin daha fazla zarar görmesini önlemek için size bir ağızlık takabilir.
Diş macunu: Diş macunu, kırılmayı iyileştirmez, ancak bazı ürünler diş hassasiyetini ve aşınmayı azaltmaya yardımcı olabilir.
Ortodonti: Isırığınızı yeniden hizalamak, özellikle genç insanlar için yararlı olabilecek gelecekteki hasarı önlemeye yardımcı olabilir.
Diş fırçası, diş macunu ve diş çalkalama suyu gibi ağız bakım ürünleri hakkında tavsiye isteyin. Daha fazla hasarı önlemek için diş hijyenistinizden uygun fırçalama tekniğini göstermesini isteyin.
Abfraksiyon ve Diş Eti Çekilmesi
Diş gıcırdatma veya dengesiz bir kapanışla ısırma, dişin yanı sıra diş etlerini de etkileyebilir. Abfraksiyon ile diş eti çekilmesi alışılmadık bir durum değildir. Zamanla diş etleri geri çekilmeye devam ettikçe kök yüzeyleri açığa çıkabilir. Bu kombinasyon aşırı diş hassasiyetine ve diş ağrısına neden olabilir. Tedavi edilmediği takdirde dişin gevşemesine veya diş kaybına yol açabilir.
Abfraksiyon, Aşınma ve Erozyon
Abfraksiyon, abrazyon ve erozyonun hepsi bir miktar diş hasarı içerir, ancak diş üzerinde farklı yerlerde. Çeşitli nedenleri olsa da, etkileşime girebilir ve daha büyük bir sorun yaratabilirler. Abfraksiyon, abrazyon ve erozyonun aynı anda olması mümkündür. Abfraksiyon, dişin diş eti çizgisiyle birleştiği noktada kama şeklinde bir kusurdur. Diş ve diş etleri üzerindeki sürtünme ve basınçtan kaynaklanır, bu da dişin boynunun kırılmaya başlamasına neden olur. Bukkal taraf olarak da bilinen yanaklarınıza en yakın dişlerde aşınma olması muhtemeldir. Abfraksiyonun V şeklindeki görünümünün aksine, aşınmanın neden olduğu hasar düzdür.
Aşınma, kalem, tırnak veya ağız pirsingi gibi yabancı cisimlerin sürtünmesinden kaynaklanır. Sert bir diş fırçası, aşındırıcı diş ürünleri kullanmak ve yanlış fırçalama tekniği de aşınmaya neden olabilir. Erozyon, diş minesinin genel aşınmasıdır. Dişler, şeffaflık veya renk değişikliği ipucu ile daha yuvarlak bir görünüme sahip olabilir. Erozyon ilerledikçe, dişlerde ezikler ve talaşlar görmeye başlayabilirsiniz. Abfraksiyon ve abrazyondan farklı olarak erozyon, dişlerin yüzeyinde ve yüzeyinde meydana gelen daha çok kimyasal bir süreçtir. Tükürükteki yüksek asit seviyelerinden kaynaklanır. Bunun nedeni asitli yiyecek veya içecekler, ağız kuruluğu veya sık kusmaya neden olan sağlık durumları olabilir.
Özet
Abfraksiyon, diş eti çizgisine yakın bir tür diş hasarıdır. Tek bir nedeni yoktur, ancak genellikle yanlış hizalama, diş gıcırdatma veya erozyon rol oynar. Tedavi hasarı tersine çevirmez, ancak görünümü, diş hassasiyetini iyileştirebilir ve dişlerinizi temiz tutmanızı kolaylaştırabilir. Mutlaka tedavi gerektirmese de, abfraksiyon dişleriniz ve diş etlerinizle ilgili ciddi sorunlara yol açabilir. Abfraksiyonunuz olabileceğini düşünüyorsanız, diş hekiminizin teşhisi koyması ve ağız sağlığınızı izlemesi önemlidir.
Kaynak
Healthline, Abfraction: Symptoms, Causes, and How to Treat, 2019
El-Marakby et al. Noncarious cervical lesions as abfraction: Etiology, diagnosis, and treatment modalities of lesions: A review article. 2017.
Hanif et al. Tooth surface loss revisited: Classification, etiology, and management. 2015.
Nascimento et al. Abfraction lesions: Etiology, diagnosis, and treatment options. 2016.
