Cuma, Mart 29, 2024

Bunlara da göz atın

İlgili içerikler

Aktif Kömür Nedir? Hangi Durumlarda Kullanılır?

Aktif Kömür Nedir?

Genel olarak aktif kömür; kömürden, turbadan, hindistan cevizi kabuğundan ya da petrolden elde edilir. “Aktif kömür” (Activated Charcoal) genel olarak kömüre benzer.

Üreticiler, bir gaz varlığında ortak kömürü ısıtarak Activated Charcoal yaparlar. Bu işlem kömürün çok fazla iç boşluk ya da “gözenek” geliştirmesine sebep olur. Bu gözenekler Activated Charcoal “ayırıcı” kimyasallara yardımcı olur.

Activated Charcoal Aktif Kömür, zehirlenmeleri tedavi etmek için genellikle ağızdan alınır. Ayrıca hamilelik sırasında bağırsak gazı, yüksek kolesterol, akşamdan kalmalık, mide rahatsızlığı ve safra akışı problemlerinde kullanılır.

Aktif kömür, yaraların iyileşmesine yardımcı olmak için bandajın bir parçası olarak cilde de uygulanır.

Aktif Kömür Ne Kadar Etkili?

Doğal İlaçlar Kapsamlı Veri Tabanı, şu ölçütlere göre bilimsel kanıtlara dayanan etkinliği değerlendirmektedir: Etkili, muhtemel etkili, mümkün olduğunca etkili, mümkün olduğunca etkisiz, muhtemelen etkisiz, etkisiz ve etkinliği değerlendirmek için yeterli kanıt yok

Aktif Kömür Ne Zaman Kullanılır?

Aktif kömür zehirlenmelerde kullanılır. Aktif Kömür, standart muamelenin bir parçası olarak kullanıldığında bazı zehirlenme türlerini durdurmak için kimyasalların yakalanması amacıyla kullanılır.

Activated Charcoal, zehir alındıktan sonra 1 saat içinde verilmelidir. Bazı zehirlenmelerden sonra 2 saat ya da daha uzun süre sonra alınırsa faydası görünmüyor. Ayrıca Activated Charcoal, her türlü zehirlenmeyi durdurmaya yardımcı görünmemektedir.

Etkinliği Değerlendirmek İçin Yeterli Kanıt Yok

  • Kolesterol seviyesini düşürme: Şimdiye kadar, araştırma çalışmaları kanda kolesterol seviyesini düşürmek için ağız yoluyla Activated Charcoal – Aktif Kömür almanın etkinliği konusunda ortak görüşe varabilmiş değil.
  • Kanser ilacı irinotekanın neden olduğu ishal: İrinotekan, ishale yol açtığı bilinen bir kanser ilacıdır. Erken araştırmalar, bu ilacı alan çocuklarda tedavi sırasında Activated Charcoal – Aktif Kömür almanın şiddetli ishal dahil ishali azalttığını göstermektedir.
  • Azalan gaz (midede gaz toplanması): Bazı çalışmalar Activated Charcoal’ın (Aktif Kömür) bağırsak gazını azaltmada etkili olduğunu göstermektedir, ancak bu kanıtlanmış bir durum değildir.
  • Hazımsızlık: Bazı erken araştırmalar, magnezyum oksit içeren ya da içermeyen Aktif Kömür ve simetikon içeren bazı kombinasyon ürünlerini almanın hazımsızlığı olan kişilerde ağrı, şişkinlik ve dolgunluk hissini azaltabileceğini göstermektedir. Activated Charcoal’ın kendi başına yardımcı olup olmayacağı belli değildir.
  • Gebelikte azalmış safra akışını (kolestaz) tedavi etmek: Bazı erken araştırma raporlarına göre, ağız yoluyla Activated Charcoal almak hamilelikte kolestaz tedavisine yardımcı gibi görünmektedir.
  • Diyalizdeki insanlarda fosfat seviyelerinin düşürülmesi: İlk araştırmalar, 24 hafta boyunca günlük Activated Charcoal almanın hemodiyalizde yüksek fosfat seviyesine sahip kişilerde fosfat seviyesini azaltabileceğini göstermektedir.
  • Akşamdan kalmayı önleme: Activated Charcoal bazı akşamdan kalma ilaçlarına dahil edilmiştir, ancak bazı uzmanlar ne kadar iyi çalışabileceği konusunda şüphecidir.
  • Antiseizür ilaç fenitoinin toksik etkiler: Bazı erken araştırmalar, Activated Charcoal’ın fenitoini vücuttan uzaklaştırmaya yardımcı olduğunu ve fenitoin seviyelerini normal bir aralığa getirdiğini gösteriyor.
  • Yara iyileşmesi: Yara iyileşmesi için Activated Charcoal kullanımı ile ilgili çalışmalar karıştırılmıştır. Bazı erken araştırmalar Activated Charcoal’la bandaj kullanmanın venöz bacak ülseri olan kişilerde yara iyileşmesine yardımcı olduğunu göstermektedir. Ancak diğer araştırmalar, Activated Charcoal’ın yatak yaralarını ya da venöz bacak ülserlerini tedavi etmeye yardımcı olmadığını göstermektedir.

Aktif Kömür Nasıl Etki Eder?

Aktif Kömür kimyasalları “yakalayarak” ve absorpsiyonlarını önleyerek çalışır.

Activated Charcoal Kullanmak Güvenli Mi?

Aktif Kömür, ağızdan alındığında, kısa süreli kullanıldığında ya da yaralara uygulandığında çoğu yetişkin için OLDUKÇA GÜVENLİ’dir. Ağız yoluyla Activated Charcoal almanın yan etkileri arasıda kabızlık ve siyah dışkı bulunur. Daha ciddi, ancak nadir görülen yan etkiler ise bağırsak sisteminin yavaşlaması ya da tıkanması, akciğerler yetersizliği ve dehidrasyondur.

Özel Önlemler ve Uyarılar:

Hamilelik ve emzirme: Hamileyseniz ya da emziriyorsanız, kısa süreli olarak kullanıldığında Activated Charcoal güvenli olabilir, ancak hamileyseniz kullanmadan önce sağlık uzmanınıza danışın.

Gastrointestinal (GI) tıkanıklık veya yiyeceklerin bağırsakta yavaş hareket etmesi: Herhangi bir bağırsak tıkanıklığınız varsa Activated Charcoal kullanmayın. Ayrıca gıdaların bağırsaklarınızdan geçişini yavaşlatan bir durum varsa ve sağlık hizmetleri tarafından izlenmiyorsanız Activated Charcoal kullanmayın.

Aktif Kömür Farklı İlaçlarla Etkileşime Girer Mi?

Alkol

Aktif Kömür bazen zehirlerin vücutta emilmesini önlemek için kullanılır. Activated Charcoal’la alkol almak, aktif karbonun zehir emilimini önlemek için çalışma gücünü azaltabilir.

Ağız yoluyla alınan ilaçlar (Oral ilaçlar)

Aktif Kömür mide ve bağırsaktaki maddeleri emer. Ağız yoluyla alınan ilaçlarla birlikte Activated Charcoal almak ilacın etkinliğini azaltabilir. Bu etkileşimi önlemek için, ağız yoluyla aldığınız ilaçlardan en az bir saat sonra Activated Charcoal alın.

İpecac şurubu

Aktif Kömür midede ipecac şurubu bağlayabilir. Bu, ipecac şurubunun etkinliğini azaltır.

Bitkiler ve Takviye Gıdalarla Etkileşimi Var Mı?

Bitkiler ve takviye gıdalarla bilinen bir etkileşimi yoktur.

Yiyeceklerle Etkileşimi Var Mı?

Alkol (Etanol)

Alkol, Activated Charcoal’ın zehirleri ve diğer kimyasalları emmesini daha az etkili hale getirebilir.

Mikrobesinler

Activated Charcoal vücudun mikro besinleri emmesini zorlaştırabilir.

Aktif Kömür Hangi Dozda Kullanılır?

Yetişkinler

Ağızdan Alım

Aşırı dozda ilaç kullanımı ya da zehirlenmelerde: İlk önce 50-100 gram Activated Charcoal , ardından saatte 12.5 gram’a eşit dozda her 2-4 saatte bir kömür verilir. Bazen tek doz 25-100 gram Activated Charcoal kullanılabilir.

Çocuklar

Ağızdan Alım

Aşırı dozda ilaç kullanımı ya da zehirlenmelerde: 1 yaşına kadar olan çocuklar için Activated Charcoal 10-25 gram, 1 ila 12 yaş arası çocuklar için Activated Charcoal 25-50 gram tavsiye edilir. Birden fazla dozda Activated Charcoal gerektiğinde, Activated Charcoal 10-25 gram önerilir.

Aktif Kömür Diğer İsimler

Aktif Kömür, Aktif Karbon, Activated Carbon, Animal Charcoal, Carbo Vegetabilis, Carbon, Carbón Activado, Charbon Actif, Charbon Activé, Charbon Animal, Charbon Médicinal, Charbon Végétal, Charbon Végétal Activé, Charcoal, Gas Black, Lamp Black, Medicinal Charcoal, Noir de Gaz, Noir de Lampe, Vegetable Carbon, Vegetable Charcoal.

Referanslar

  1. Mulligan CM, Bragg AJ, O’Toole OB. A controlled comparative trial of Actisorb activated charcoal cloth dressings in the community. Br J Clin Pract 1986;40:145-8. View abstract.
  2. Chiew AL, Gluud C, Brok J, Buckley NA. Interventions for paracetamol (acetaminophen) overdose. Cochrane Database Syst Rev 2018;2:CD003328. View abstract.
  3. Kerihuel JC. Charcoal combined with silver for the treatment of chronic wounds. Wounds UK 2009;5:87-93.
  4. Chyka PA, Seger D, Krenzelok EP, et al. Position paper: single-dose activated charcoal. Clin Toxicol (Phila) 2005;43:61-87. View abstract.
  5. Wang X, Mondal S, Wang J, et al. Effect of activated charcoal on apixaban pharmacokinetics in healthy subjects. Am J Cardiovasc Drugs 2014;14:147-54. View abstract.
  6. Wang Z, Cui M, Tang L, et al. Oral activated charcoal suppresses hyperphosphataemia in haemodialysis patients. Nephrology (Carlton) 2012;17:616-20. View abstract.
  7. Wananukul W, Klaikleun S, Sriapha C, Tongpoo A. Effect of activated charcoal in reducing paracetamol absorption at supra-therapeutic dose. J Med Assoc Thai 2010;93:1145-9. View abstract.
  8. Skinner CG, Chang AS, Matthews AS, Reedy SJ, Morgan BW. Randomized controlled study on the use of multiple-dose activated charcoal in patients with supratherapeutic phenytoin levels. Clin Toxicol (Phila) 2012;50:764-9. View abstract.
  9. Sergio GC, Felix GM, Luis JV. Activated charcoal to prevent irinotecan-induced diarrhea in children. Pediatr Blood Cancer 2008;51:49-52. View abstract.
  10. Roberts DM, Southcott E, Potter JM, et al. Pharmacokinetics of digoxin cross-reacting substances in patients with acute yellow oleander (Thevetia peruviana) poisoning, including the effect of activated charcoal. Ther Drug Monit 2006;28:784-92. View abstract.

Popüler Gönderiler