Bitkisel ilaçlar gibi alternatif ilaçların popülaritesi, özellikle obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) gibi anksiyete bozukluklarının tedavisi olarak artmaktadır. Her tedavinin arkasındaki bilimi incelerken, araştırma kalitesini ve araştırma sonuçlarının tutarlılığını göz önünde bulundurmak önemlidir. Potansiyel yan etkileri ve güvenlik endişelerini de göz önünde bulundurmak akıllıca olacaktır.
Bitkisel İlaçlar
Bitkisel ilaçların OKB, anksiyete bozuklukları veya diğer herhangi bir ruh sağlığı durumu için etkinliğini araştıran bilimsel araştırmalara bakarken dikkate alınması gereken özel hususlar vardır. Bazen, temel araştırma standartlarından ödün verildiği için çalışma sonuçları kulağa etkileyici geliyor. İlk olarak, standart bir formda olmayan bitkilerin kullanıldığı çalışmalar, kimyasal bileşenlerin değişen aktivite seviyelerine sahip olabilir. Çalışmalar, bitkinin doğru kimliğinin yanı sıra aktif bileşenlerin bitkinin yaprağından mı, kökünden mi, tohumundan mı yoksa gövdesinden mi geldiğini dikkate almalıdır.
İlaçların etkinliğini değerlendiren araştırmalar, aktif olmayan ve muhtemelen semptomlarda herhangi bir azalmayı açıklayamayan bir “şeker hapı” alan bir plasebo tedavi grubunu da içermelidir. Bir plasebo tedavisi kullanarak, gerçek ilacın etkisinin olup olmadığını söylemek mümkündür. Son olarak, yanlılığı önlemek için ne araştırmacıların ne de çalışma katılımcılarının çalışma bitene kadar kimin hangi tedaviyi gördüğünü bilmemesi önemlidir. Ne hastanın ne de doktorların ilacı veya takviyeyi kimin kullandığını ve kimin plasebo aldığını bilmediği bir tıbbi araştırmaya çift kör çalışma denir.
Anksiyete Bozuklukları İçin Alternatif Tıp ve Bitkiler
Anksiyete bozuklukları ve kaygı için besin takviyeleri mevcuttur. Ancak, bir tane almaya karar vermeden önce kanıta dayalı faydalar ve potansiyel yan etkiler hakkında bilgi sahibi olmalısınız. Şu anda, burada belirtilenler gibi bitkisel ilaçların OKB semptomlarının şiddetini azaltmada yararlı olduğuna dair sınırlı kanıt bulunmaktadır ancak araştırmalar devam etmektedir. Bitkisel ilaçların çoğu eczanelerde reçetesiz satılmaktadır. Ancak, herhangi bir ek almadan önce doktorunuzla konuşmanız önemlidir. Yan etkilere sahip olmanın yanı sıra, bu besin takviyelerinin çoğu, reçeteli ilaçların etkilerini engelleyebilir.
1- Sarı Kantaron
Kantaron (Hypericum perforatum) en iyi bitkisel antidepresif olarak bilinir, ancak depresyon ve diğer akıl hastalığı biçimlerinin tedavisindeki etkinliği tartışmalıdır. Kantaron Avrupa’da on yıllardır ruh hali ve kaygı bozukluklarını tedavi etmek için yaygın olarak kullanılmaktadır (ve bazı durumlarda lisanslanmıştır). Bir analiz, sarı kantarondaki ana bileşen olduğu düşünülen kimyasal olan hypericum’un serotonin sistemini etkiliyor gibi göründüğünü buldu. Serotonin sistemindeki bozulmaların OKB semptomlarının gelişmesinde önemli olduğu düşünülmektedir. Serotonin sistemini hedef alan Paxil (paroksetin) ve Anafranil (klomipramin) gibi antidepresan ilaçların da OKB tedavisinde etkili olduğu göz önüne alındığında, St. John’s Wort’un OKB semptomlarını azaltmak için alternatif bir tedavi olabileceği öne sürülmüştür. Ancak Sarı kantaronun OKB için etkili bir tedavi olduğuna dair kanıtlar sınırlıdır.
2- Devedikeni
Devedikeni (Silybum marianum), İran’da uzun süredir kullanılan bitkisel bir ilaçtır. 2010 yılında, çift kör, plasebo kontrollü bir çalışma, OKB tedavisinde deve dikeninin antidepresan fluoksetine etkilerini karşılaştırdı (600 miligram devedikeni ve günlük 30 miligram fluoksetin). Arasında anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur.
3- N-Asetilsistein
N-Asetilsistein, beyindeki glutamini düzenleyen bir amino asittir. N-asetilsistein, önemli bir antioksidan olan glutatyon üretimine yardımcı olur. Tek bir kişi üzerinde yapılan tek bir çalışma, N-asetilsisteinin SSRI fluvoksamin eylemlerini iyileştirdiğini ve bunun da OKB semptomlarında önemli bir azalmaya yol açtığını bulmuştur.
4- 5-HTP ve İnositol
Beyindeki serotonerjik ve glutamaterjik yolların düzensizliği OKB ile ortaya çıktığı için, bu yolda çalışan diğer şifalı bitkiler de olası yararları için düşünülmüştür. Bunlardan bazıları 5-hidroksitriptofan (5-HTP) ve inositol içerir.
5- Kava (Piper Methysticum)
Kava, anksiyete, sinir gerginliği, huzursuzluk ve hafif depresyonu azaltmak için klinik çalışmalarda bulunan bitkisel bir ilaçtır. Polinezya, Mikronezya Adaları ve Hawaii’de yüzlerce yıldır kullanılmaktadır. Kava’nın ana bileşeni, vücutta sakinleştirici bir etki yaratan hem serotonin hem de gama amino bütirik asit (GABA) üretimini uyaran kavalaktondur. Kava’yı su bazlı bir ekstrakttan günde 250 mg’dan az almak en iyisidir. Emzirme veya hamilelik sırasında Kava önerilmemektedir. Kava, bazı kişilerde karaciğer sorunlarına yol açabileceği yönündeki öneriler üzerine bazı ülkelerde yasaklanmış veya kısıtlanmıştır.
Yan Etkiler
Pek çok tüketici, şifalı otların reçeteli ilaçlardan daha güvenli olduğuna ve daha az yan etkiye sahip olduğuna inanmasına rağmen, Sarı Kantaron gibi tedaviler, geleneksel ilaçlar kadar yakından düzenlenmemiştir ve bazı insanlarda rahatsız edici ve hatta tehlikeli yan etkilere neden olabilir. Bitkisel tedaviler, halihazırda alıyor olabileceğiniz reçeteli ilaçları da etkileyebilir. Örneğin, şu anda OKB’yi tedavi etmek için bir SSRI alıyorsanız, vücudunuzun onu metabolize etme yeteneğini etkileyebileceğinden, St. John’s Wort’u almadan önce tedavinizi yapan doktorunuza danışmanız önemlidir. Bu, serotonin sendromu olarak bilinen bir soruna yol açabilir.
Diğer Tamamlayıcı Tedaviler
OKB belirtilerini tedavi etmenin başka alternatifleri de olduğunu unutmayın. Takviyelerin ötesinde, farkındalık meditasyonu, akupunktur ve yoga gibi yaşam tarzı müdahaleleri de etkili olabilir. Ne yazık ki, OKB’si olan kişiler için bu müdahaleleri inceleyen çok az klinik araştırma yapılmıştır ve yapılanlar oldukça düşük kalitededir. Yine de reçeteli ilaçlar ve bitkisel ilaçlardan farklı olarak, yaşam tarzı müdahalelerinin nadiren önemli yan etkileri vardır ve stresi azaltmaya da yardımcı olabilir.
Kaynak
Verywell Mind, Herbal Remedies for OCD and Anxiety Disorders, 2020
National Institute on Aging. Placebos in Clinical Trials.
Cui, Zheng. A meta-analysis on the efficacy and safety of St John’s wort extract in depression therapy in comparison with selective serotonin reuptake inhibitors in adults.
Sarris et al. Complementary medicine, self-help, and lifestyle interventions for obsessive compulsive disorder (OCD) and the OCD spectrum: A systematic review. 2012.