Aşırı Yemek Yeme Bozukluğu Nedir?
Aşırı yeme bozukluğu, aşırı yemek yeme dönemleridir. Genellikle depresyon veya anksiyete gibi psikolojik durum ile ortaya çıkar.
Hem erkekleri hem de kadınları etkileyebilir, genellikle gençleri ve erken yetişkinlikteki insanları etkiler ve düşük öz güven ile güçlü bir bağlantısı vardır.
Aşırı yemek yeme bozukluğu olan bir kişi için, yemek yeme ve suçluluk ve yeme döngüsü, duygusal problemlerle baş etmenin bir yolu olabilir. Altta yatan bir durumun bir belirtisidir.
Tedavi, kişinin bu meselelere yaklaşmak için yemek yemeyi bir kontrol yöntemi olarak bulabilir.
Kadın Sağlığı Ofisine göre, Amerika Birleşik Devletleri’nde en yaygın yeme bozukluğu türü aşırı yemedir.
Hem erkek hem de kadınlar aşırı yemek yeme bozukluğu yaşayabilir.
Çoğu insan, özellikle tatillerde veya bayram kutlamalarında ara sıra aşırı yemek yemektedir. Bu tıkınırcasına yeme bozukluğu belirtisi değildir.
Aşırı yeme, düzenli olarak gerçekleştiğinde bir hastalık haline gelir ve kişi yeme alışkanlıkları konusunda utanç ve gizleme arzusu hissetmeye başlar.
Zevk için yemek yemenin aksine, aşırı yeme hastalığı; çözülmemiş bir duygusal ya da zihinsel sağlık sorunundan ya da bazen tıbbi bir durumdan kaynaklanma eğilimindedir.
Bir çalışma, aşırı yemek yeme bozukluğunun ABD’de kadınların yüzde 3,5’ini ve erkeklerin yüzde 2’sini etkilediğini göstermektedir.
Bir kaynak aşırı yemek yeme bozukluğu olan kişilerin yüzde 40 veya daha fazlasının erkek olduğunu göstermektedir.
Aşırı Yemek Yeme Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Aşırı yemek yeme bozukluğu veya hastalığı olan kişi düzenli olarak fazla ve sağlıksız miktarda yiyecek tüketir.
Amerikan Psikologlar Birliği’nin (APA) Teşhis ve İstatistik El Kitabı, beşinci baskısı (DSM – 5), 2013’te akıl sağlığı tanı listesine tıkanırcasına yeme bozukluğu ekledi.
Ana kriterler aşağıdaki gibidir:
Birey tekrarlayarak ve ısrarla aşırı yemek yiyorsa, bu bir yeme bozukluğu durumudur.
Aşırı yemek yeme atakları şunlardır:
- Normalden çok daha hızlı yemek
- Kişi kendini çok dolu hissedene kadar yemek
- Aç değilken çok yemek
- Tükettiği miktardan utandığı için gizli gizli veya yalnız yeme
- Yedikten sonra iğrenmiş, depresif veya suçlu hissetmek
Aşırı yemek yeme bozukluğunun teşhisi için, kişi, DSM-5’e göre, haftada en az 3 gün veya daha fazla bir süre boyunca boğulurcasına yemek yiyor olmalıdır.
Aşırı yemek, genellikle bazen bunu yapabilse de, bulimia nervoza veya anoreksiya nervozada olduğu gibi aşırı egzersiz, kusma, oruç tutma ve laksatif kullanımı içermez.
Sonuç olarak, obezite, diyabet, yüksek tansiyon ve diğer komplikasyonlara yol açan kilo alımı riski vardır.
Aşırı yemek yeme bozukluğu olan bir kişi ayrıca:
- Yeme davranışının kontrol edilemez olduğunu hissetmek
- Sık sık diyet yapmak ancak diyetle kalmamak ya da kilo vermeyi zor bulmak
- Aşırı yemeyi öncedem planlamak ve bunun için önceden özel yiyecek almak
- Yiyecek istiflemek
- Boş saklama kaplarında yiyecek gizlemek
- Panik, odak eksikliği, kaygı ve umutsuzluk duygularına sahip olmak
ABD Ulusal Yeme Bozukluğu Birliği (NEDA), yeme bozukluğu için hastanede tedavi gören kadınların yüzde 36,8’inin kendine zarar veren bir hastalık olduğunu tespit eden bir araştırmaya değindi.
Yeme Bozuklukları ve Ruh Sağlığı
Stres ve kaygı, yeme bozukluğu için tetikleyici olabilir.
Aşırı yeme bozukluğu sıklıkla altta yatan bir zihinsel sağlık probleminden kaynaklanabilir.
Aşırı yemek yeme hastalığı ile sıkça karşılaşılan koşullar:
- Duygudurum ve anksiyete bozuklukları
- Majör depresif bozukluk
- Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB)
- Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)
- Alkol veya madde kullanım bozukluğu
- Borderline kişilik bozukluğu
Ayrıca duygusal zorluklara yol açabilir. Birey, içinde bir suçluluk döngüsü yaşayabilir:
- Sıkışıp kalmak ve umutsuz hissetmek
- Suçluluk duymak
- Öz disipline girişme
Düşük benlik saygısı, aşırı yemek yeme dahil olmak üzere yeme bozukluğu olan ortak bir etkendir. Bir tıkanma, kendini suçlamaya ve öz güvene daha fazla zarar verebilir.
Aşırı Yemek Yeme Hastalığı İçin Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Aşırı yeme, bir kişinin zihinsel ve fiziksel sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir.
Çok miktarda yemek yemeye mecbur olduklarını hisseden hastaların, kiloları normal ve sağlıklı olsa bile bir doktora görünmeleri gerekir.
Doktor ayrıca kalp veya safra kesesi sorunları gibi ek tıbbi durumları kontrol etmek için bazı testler yapabilir. Bu ve diğer sorunlar kanama yemekten kaynaklanabilir.
İnsanlar genellikle birisine – doktor dahil olmak üzere – aşırı yemek yeme bozukluğu yaşadıklarını söylemekte zorlanırlar. Bununla birlikte, tedavi hem kontrolsüz yeme alışkanlıklarının hem de bunlara yol açabilecek duygusal sorunların çözülmesine yardımcı olabilir.
Kişinin utanç ve tecrit duyguları olabilir. Anksiyete ve depresyon gibi altta yatan konuların ele alınması sorunu çözmeye yardımcı olabilir.
Aşırı Yemek Yeme Hastalığının Risk Faktörleri Nelerdir?
Aşırı yeme bozukluğunun kesin nedeni açık değildir, ancak biyolojik faktörler, kişilik özellikleri ve çevresel etkiler – bedenleri ile barışık olmama gibi – bu durumların hepsi katkıda bulunabilir.
Araştırmacılar, çeşitli risk faktörlerini ilişkilendirmiştir:
Yaş: Aşırı yeme bozukluğu herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir, ancak ilk aşırı yeme belirtileri genellikle geç gençlerde veya yirmili yaşların başında başlar. Üniversite öğrencileri tarafından yapılan bir araştırmada, aşırı yeme bozukluğunun kadınlarda olduğu kadar erkekler arasında da oldukça yaygın olduğu ve aşırı egzersiz ve vücudun görüntüsü ile ilgili endişeler ile birlikte olabileceği tespit edildi.
Kişisel ve Aile Geçmişi: Kişinin vücut şekli veya büyüklüğü için eleştiri aldığı vücut utançları, aşırı yeme dahil olmak üzere yeme bozukluğu riskini arttırıyor gibi görünmektedir. Birey başka bir yeme bozukluğu, depresyon veya herhangi bir bağımlılık yaşadıysa, bu da riski artırabilir.
Diğer Yeme Bozuklukları: Anoreksiya veya bulimiya gibi başka bir yeme bozukluğu olan veya olan insanlar, aşırı yemek yeme bozukluğu geliştirme riski daha yüksektir.
İlgili Durumlar: Prader-Willi sendromu gibi bazı tıbbi durumlar aşırı yemeyi tetikleyebilir. Bu sendrom hipotalamus bezini ve bunun sonucu olarak iştahı kontrol eden bir mekanizma da dahil olmak üzere hormonların üretimini etkiler. Kişinin vücudu ne zaman onların dolu olduğunu söylemez ve bu yüzden yemeye devam eder.
Diyet: Uzmanlara göre, diyet yapan kadınların diyet yapmayanlara oranla aşırı yemek yeme bozukluğu yaşama olasılığı 12 kat daha fazladır. Yeme bozukluğu olan bazı insanlar asla diyet yapmazlar, bazıları ise diyet geçmişine sahip değildir. Diyetin bir risk faktörü olarak onaylanması için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Psikolojik Sorunlar: Aşırı yemek yeme bozukluğu olan insanlar, yemeklerini kontrol edemediklerini düşünüyorlar. Stres, endişe, öfke, hüzün, sıkıntı ve endişe ile başa çıkma konusunda sıkıntı yaşamak da nadir değildir ve depresyonla bir bağlantısı olabilir.
Kişilik Özellikleri: Mükemmeliyetçi olmak veya obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) gibi bir obsesif kişilik tipine veya bozukluğuna sahip olmak, yeme bozukluğunu daha muhtemel hale getirebilir.
Cinsel istismar: Bozukluğu olan bazı insanlar, gençken cinsel istismara uğradığını bildirmektedir. NEDA, kadınların yüzde 35’ine ve kanama yeme bozukluğu olan erkeklerin yüzde 16’sının cinsel travma yaşadığını gösteren istatistiklerden alıntı yapıyor.
Toplumun Beklentileri: Sosyal medya da dahil olmak üzere medyanın vücut şekli, görünümü ve kilosu üzerine odaklanması kanama yeme bozukluğu için tetikleyici olabilir. Muhtemelen sosyal ya da profesyonel baskı nedeniyle, ince olmaya yoğun bir odaklanma riski artırabilir.
Biyoloji: Biyolojik ve genetik faktörler bir rol oynayabilir. Genetik değişikliklerin iştah üzerindeki etkisi, bir kişinin yeme alışkanlıklarını etkileyebilir. Bazı araştırmacılar bağırsak mikrobiyotasının etkisinin olabileceğine inanıyor.
Aşırı Yemek Yeme Hastalığı Tedavisi Nedir, Nasıldır?
Tedavi genellikle şunları amaçlar:
- Aşırı yeme ataklarının sıklığını azaltmak
- Duygusal refahı artırmak
Bir yeme bozukluğu tedavisi çoğu zaman çeşitli yönleri içerir.
Rehberlik
Konuşma terapisi bir kişinin suçluluk, utanç ve düşük öz güven ile duyguları, aynı zamanda endişe, depresyon ve diğer sorunları gidermesine yardımcı olabilir.
Bilişsel davranışçı terapi (CBT) insanlara çatışmalara ve diğer zorluklara yaklaşma ve çözme yollarını öğretebilir. Beslenme danışmanlığı, bir kişinin daha sağlıklı beslenme yolları geliştirmesine yardımcı olabilir.
İlaç
Prozac gibi bir selektif serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) antidepresanı, kişinin depresyon, sosyal fobi, obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) gibi altta yatan bir durumu varsa yardımcı olabilir. Doktor ayrıca iştah kesici maddeler de önerebilir.
Diğer Tedaviler
Destek grupları: Kendi kendine yardım ve destek gruplarına katılmak ve katılmak, tecrit duygusunun kaldırılmasına yardımcı olabilir.
Kilo kontrolü: Tedavinin ana odağı, durumun altında yatan zihinsel sağlık sorunlarını ele almaktır. Bununla birlikte, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının geliştirilmesi, kişinin gerekirse uzun vadede kilo vermesine de yardımcı olacaktır.
Bununla birlikte, Birleşik Krallık (UK) Ulusal Sağlık Servisi (NHS), tedaviyi karmaşıklaştırabileceği ve semptomları daha da kötüleştirebileceği için insanlara tedavi sırasında diyet yapmamalarını tavsiye etmektedir.
Aşırı Yemek Yeme Hastalığı Nasıl Önlenir?
Yemek Günlüğü Tutmak
Çok az ve sık yemek yemek ve yiyecek günlüğü tutmak yeme bozukluğunu önlemeye yardımcı olabilir.
Aşırı yemek yeme bozukluğunu önlemenin bir yolu yoktur, ancak risk altında olduklarını düşünen kişiler riski azaltmak ve komplikasyonları önlemek için adımlar atabilir.
Bir yeme bozukluğu bir kişinin sağlığı için çok ciddi ve zararlı olabilir ve bir sorun belirtisi yaşayan herkes tıbbi yardım aramayı düşünmelidir.
Aşağıdakiler, yemeğini kontrol etme bozukluğu riski olan bir kişiye yardımcı olabilir:
Yiyecek günlüğü tutma: Bu, bir kişinin yiyecek tüketimiyle ilgili bir sorunu olup olmadığını tespit etmesine yardımcı olabilir ve eğer öyleyse, hangi yeme düzenlerinin veya yiyecek türlerinin ani ve yanlış bir açlık hissini tetikleme eğiliminde olduklarını belirleyebilir.
Düşük şekerli yiyecekleri yemek: Düşük glisemik indeksi olan yiyecekler gün boyunca daha yavaş ve daha tutarlı şekeri serbest bırakacaktır. Şekerli yiyecekler, alkol ve kafein, glikoz dalgalanmalarına katkıda bulunabilir.
Daha az yiyecek, daha sık: Daha küçük öğünlerin daha sık tüketilmesi, gün boyunca dolgunluk hissinin korunmasına ve diyabet için bir risk faktörü olan kan şekeri artışlarının önlenmesine yardımcı olabilir.
Nordqvist, Christian. “What’s to know about binge eating disorder?.” Medical News Today. MediLexicon, Intl., 28 Feb. 2019. Web. 0822 Mar. 2019. <https://www.medicalnewstoday.com/articles/173184.php>
Referanslar
Binge eating disorder. (2018). https://www.womenshealth.gov/mental-health/mental-health-conditions/eating-disorders/binge-eating-disorder
Binge eating disorder – overview. (2017). https://www.nhs.uk/conditions/binge-eating/
Birli, J., et al. (2012). Eating disorders among male students. https://pdfs.semanticscholar.org/985e/2dadac2a3089565fb5a480b44d09a13cc16d.pdf
Eating disorders. (2011). https://www.apa.org/helpcenter/eating
Glenny, E. M. (2017). Eating disorders and the gut microbiota: Mechanisms of energy homeostasis and behavioral influence. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5881382/
Morris, A. M., et al. (2003, May-June). The impact of the media on eating disorders in children. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2792687/
Marx, R. (2014). New in the DSM-5: Binge eating disorder. https://www.nationaleatingdisorders.org/blog/new-dsm-5-binge-eating-disorder
New in the DSM: Binge taing disorder. (2014). https://www.nationaleatingdisorders.org/blog/new-dsm-5-binge-eating-disorder
Statistics & research on eating disorders. (n.d.). https://www.nationaleatingdisorders.org/statistics-research-eating-disorders
