Ayrılma anksiyetesi bozukluğu nedir?
Ayrılma kaygısı (AAB) çocukluk gelişiminin normal bir parçasıdır. Genellikle 8 ila 12 aylık bebeklerde görülür ve genellikle 2 yaş civarında kaybolur. Ancak, yetişkinlerde de görülebilir.
Bazı çocuklar ilkokul ve genç yaşlarında ayrılma kaygısı belirtileri gösterir. Bu duruma ayrılma anksiyetesi bozukluğu ya da AAB denir. Çocukların
AAB genel ruh hali ve ruh sağlığı sorunlarını gösterme eğilimindedir. SAD’li çocukların yaklaşık üçte birinde yetişkin olarak ruhsal hastalık teşhisi konacaktır.
Ayırma anksiyetesi bozukluğu semptomları
AAB belirtileri, bir çocuk ebeveynlerden veya bakıcılardan ayrıldığında meydana gelir. Ayrılma korkusu da anksiyete ile ilgili davranışlara neden olabilir. En yaygın davranışlardan bazıları şunlardır:
- ebeveynlere yapışık olmak
- aşırı ve şiddetli ağlama
- ayrılık gerektiren şeyleri yapmayı reddetmek
- baş ağrısı veya kusma gibi fiziksel hastalıklar
- şiddet, duygusal öfke nöbetleri
- okula gitmeyi reddetme
- düşük okul performansı
- diğer çocuklarla sağlıklı bir şekilde etkileşimde bulunamama
- yalnız uyumayı reddetmek
- kabuslar
Ayrılma anksiyetesi bozukluğu için risk faktörleri
AAB aşağıdaki çocuklarda ortaya çıkması daha olasıdır:
- aile kaygısı veya depresyon öyküsü
- utangaç, çekingen kişilikleri
- düşük sosyoekonomik durum
- aşırı korumacı ebeveynler
- uygun ebeveyn etkileşimi eksikliği
- kendi yaşlarında çocuklarla ilgili sorunlar
AAB, aşağıdakiler gibi stresli bir yaşam olayından sonra da oluşabilir:
- yeni bir eve taşınmak
- okullar arasında geçiş yapmak
- boşanma
- yakın bir aile üyesinin ölümü
Ayrılma anksiyetesi bozukluğu nasıl teşhis edilir?
Yukarıdaki semptomların üç veya daha fazlasını yaşayan çocuklara AAB teşhisi konulabilir. Doktorunuz tanıyı doğrulamak için ek testler isteyebilir.
Doktorunuz ayrıca çocuğunuzla etkileşime girmenizi izleyebilir. Bu, ebeveynlik tarzınızın çocuğunuzun endişe ile nasıl başa çıkacağını etkileyip etkilemediğini gösterir.
Ayrılma anksiyetesi bozukluğu nasıl tedavi edilir?
Tedavi ve ilaçlar AAB tedavisinde kullanılır. Her iki tedavi yöntemi de çocuğun kaygı ile olumlu bir şekilde baş etmesine yardımcı olabilir.
Terapi
En etkili terapi bilişsel davranışçı terapidir (BDT). BDT ile çocuklara kaygı için baş etme teknikleri öğretilir. Yaygın teknikler derin nefes alma ve rahatlamadır.
Ebeveyn-çocuk etkileşimi terapisi AAB’yi tedavi etmenin başka bir yoludur. Üç ana tedavi aşamasına sahiptir:
- Ebeveyn-çocuk ilişkisinin kalitesini arttırmaya odaklanan Çocuklara Yönelik Etkileşim (CYE). Sıcaklık, dikkat ve övgü içerir. Bunlar bir çocuğun güvenlik hissini güçlendirir.
- Ebeveynleri çocuklarının neden endişe hissettiği konusunda eğiten, cesaret odaklı etkileşim (COE). Çocuğunuzun terapisti cesaretli bir merdiven geliştirecek. Merdiven, endişeli duygulara neden olan durumları gösterir. Olumlu tepkiler için ödüller verir.
- Ebeveynlere yönelik etkileşimi (EYE), ebeveynlere çocuklarıyla açıkça iletişim kurmayı öğretir. Bu, zayıf davranışı yönetmeye yardımcı olur.
Okul ortamı başarılı tedavinin bir diğer anahtarıdır. Çocuğunuz endişeli hissettiği zaman gitmek için güvenli bir yere ihtiyaç duyar. Çocuğunuzun, okul saatleri sırasında veya evden uzaktayken diğer zamanlarda gerektiğinde sizinle iletişim kurmasının bir yolu da olmalıdır. Son olarak, çocuğunuzun öğretmeni diğer sınıf arkadaşlarıyla etkileşimi teşvik etmelidir. Çocuğunuzun sınıfıyla ilgili endişeleriniz varsa, öğretmenle, ilkeyle veya bir rehber danışmanla konuşun.
İlaç
AAB için spesifik bir ilaç yoktur. Antidepresanlar, bazen diğer tedavi biçimlerinin etkisiz kalması durumunda, bu durumdaki büyük çocuklarda kullanılır. Bu, çocuğun ebeveyni veya vasisi ve doktoru tarafından dikkatlice değerlendirilmesi gereken bir karardır. Çocuklar yan etkiler açısından yakından izlenmelidir.
Ayrılma anksiyetesi bozukluğunun aile hayatı üzerine etkileri
Duygusal ve sosyal gelişim AAB’den ciddi şekilde etkilenir. Bu durum, çocuğun normal gelişim için çok önemli olan deneyimlerden kaçınmasına neden olabilir.
AAB ayrıca aile yaşamını da etkileyebilir. Bu sorunlardan bazıları şunları içerebilir:
- Olumsuz davranışlarla sınırlanan aile etkinlikleri
- kendileri ya da birbirleri için zamanları çok az olan ya da hiç olmadığı kadar ebeveynler
- AAB’li çocuğa verilen ekstra dikkat kıskanan kardeşler
Çocuğunuzda AAB varsa, doktorunuzla tedavi seçenekleri ve aile hayatı üzerindeki etkisini yönetmenize yardımcı olabilecek yollar hakkında konuşun.
Kaynaklar:
Ehrenreich JT ve ark. (2008). Gençlikte ayrılma anksiyetesi bozukluğu: fenomenoloji, değerlendirme ve tedavi.
Lewinsohn PM ve diğ. (2008). Çocukluk çağında ayrılma anksiyetesi bozukluğu gelecekteki akıl hastalıkları için bir risk faktörüdür.
Silove DM, vd. (2010). Bir anksiyete kliniğinde erişkin ayrılık anksiyetesi bozukluğunun prevalansı ve korelasyonları.
Walker LS, vd. (2011). Fonksiyonel karın ağrısı ve ayrılma kaygısı: Çocuğun okula dönüşüne yardım.
