Cuma, Mart 29, 2024

Bunlara da göz atın

İlgili içerikler

Bağımlılık Tedavileri Nelerdir?

Bağımlılık Nedir?

Bağımlılık yapan rahatsızlıklar, fiziksel ve psikolojik hasara neden olabilecek bir rahatsızlık grubudur.

Tedavi almak, bağımlılık döngüsünü kırmak için esas durumdur.

Bununla birlikte, kronik bir hastalık olarak, bağımlılığın tedavisi zordur ve sürekli bakım gerektirir.

Amerika Birleşik Devletleri’nde, Ulusal Uyuşturucu Kullanımı ve Sağlığı Anketi’ne göre, nüfusun yaklaşık yüzde 8,1’inin veya 21,7 milyon insanın madde kullanım bozuklukları için ya da düzenli olarak tedavi görmeleri gerekiyor.

Bağımlılık Tedavisinde İlk Adım

İyileşmenin ilk adımı bir bağımlılığın varlığını ve günlük yaşam üzerindeki etkilerini kabul etmektir.

İyileşme yolunda ilk adım, madde kullanımının, kişinin yaşamında yaşam kalitesini bozan bir problem haline geldiğini kabul etmektir. Bu, okul, iş, sosyal, eğlence veya diğer önemli sosyal yaşam alanlarındaki bir huzursuzluk durumundan kaynaklanabilir.

Birey, bir maddenin yaşamı üzerindeki olumsuz etkisini anladıktan sonra, yardım alabileceği çok çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur.

Bağımlılık rahatsızlığı olan kişi tedavi olmalıdır. Çoğu insan için tedavi, yaşamlarının sonuna kadar devam edebilir. Maddeden ömür boyu kaçınılması gerekir, bu zorlu bir süreç olabilir. Bağımlılık bozukluklarına yönelik tedavi planları sıklıkla hastanın ihtiyaçlarını karşılamak için değişecektir.

Bağımlılık için tedavi seçenekleri, bağımlılık yapıcı rahatsızlığın türü, kullanımın uzunluğu ve ciddiyeti ve bireye etkileri gibi birçok faktöre bağlıdır. Bir doktor, ayrıca, alkol kullanan kişide karaciğer hastalığı veya içilen maddelere bağımlılığı olan kişilerde solunum sorunları gibi gelişen fiziksel komplikasyonların da tedavisine başlayacaktır.

Çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur ve bağımlılık yaşayan çoğu kişi bir dizi yaklaşım kazanacaktır. Bağımlılık rahatsızlıkları için yapılan tedavilerin hiçbiri her insanda aynı etkiyi yaratmaz.

Yaygın müdahaleler, yatan hasta ve ayakta tedavi programları, psikolojik danışma, kendi kendine yardım grupları ve ilaç tedavisinin birleşimini içerebilir.

Bağımlılık Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Detoksifikasyon

Detoksifikasyon normal olarak tedavide ilk adımdır. Bu, bir maddenin vücuttan temizlenmesi ve geri çekilme reaksiyonlarının sınırlandırılması durumudur.

Vakaların yüzde 80’inde bir tedavi kliniği, Madde Bağımlılığı ve Ruh Sağlığı Hizmetleri İdaresi’ne (SAMHSA) göre, yoksunluk belirtilerini azaltmak için ilaçlar kullanacaktır.

Kişi birden fazla maddeye bağımlıysa, her birinin yoksunluk semptomlarını azaltmak için sıklıkla ilaçlara ihtiyacı olacaktır.

2017’de, NSS-2 Köprüsü adı verilen elektronik bir cihaz, uyuşturucu madde kullanımını azaltmak için kullanıma sunuldu. Cihaz kulağın arkasına oturur ve yoksunluk semptomlarından kurtulma sağlayabilecek bazı sinirleri tetiklemek için elektrik darbeleri verir.

Psikolojik Danışma ve Davranış Terapileri

Terapi birebir veya grup seansı olabilir. Bu, detoksifikasyon sonrası en yaygın tedavi şeklidir.

Terapi, bireyin ihtiyacına bağlı olarak birebir, grup veya aile bazında gerçekleşebilir. Genellikle, tedavinin başlangıcında, semptomların iyileşmesiyle zaman içinde giderek azalan seans sayısı ile yoğundur.

Farklı terapi türleri şunlardır:

  • Bilişsel-davranışçı terapi, insanların madde kullanımı ile ilişkileri olan düşünce tarzlarını tanımasına ve değiştirmesine yardımcı olur.
  • Madde ile ilişkili bir bozukluğu olan ergen veya ergen çevresinde aile işlevini iyileştirmeye yardımcı olmak için tasarlanmış çok boyutlu aile terapisi.
  • Davranışlarda değişiklik yapma ve ayarlama yapma isteklerini en üst düzeye çıkaran motivasyonel görüşme.
  • Olumlu pekiştirmeyle yoksunluğu teşvik eden motivasyonel teşvikler.

Bağımlılık için danışma, insanların bir madde kullanma konusundaki davranışlarını ve tutumlarını değiştirmenin yanı sıra yaşam becerilerini güçlendirmeyi ve diğer tedavileri desteklemeyi amaçlar.

2017’de, Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), esrar, kokain, alkol ve uyarıcı kullanım bozuklukları için ayakta tedavi yönetimi ile birlikte kullanılmasında etkili olan ilk mobil uygulama olan reSET®’i onayladı. Ne yazık ki Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı bir uygulama bulunmamaktadır.

Bağımlılık bozukluklarına yönelik bazı tedavi biçimleri, bağımlılığın karakteristik davranışlarına ek olarak, bağımlılık bozukluğunun altında yatan nedenlere odaklanmaktadır.

Rehabilitasyon Programları

Madde ile ilişkili ve bağımlılık yapan rahatsızlıklar için uzun vadeli tedavi programları oldukça etkili olabilir ve tipik olarak sosyal, profesyonel ve aile sorumlulukları dahilinde ilaçsız ve devam etme işlevine odaklanabilir.

24 saat hizmet veren bir bakım programını yapılandırmak, güvenli bir konut ortamı sağlamak ve gerekli tıbbi müdahaleleri veya yardımı sağlamak için tamamen lisanslı mesken tesisleri mevcuttur.

Birkaç tür tesis, aşağıdakileri içeren terapötik bir ortam sağlayabilir:

Kısa süreli konut tedavisi: Bu, yoğun danışmanlık yoluyla terapötik topluluk içinde daha uzun bir süre için detoksifikasyon ve bireyin hazırlanmasına odaklanır.

Terapötik topluluklar: Şiddetli bağımlılık bozukluğu biçimleri için uzun süreli tedavi arayan bir kişi, yerinde çalışanlarla ve iyileşenlerle birlikte 6 ile 12 ay arasında bir ikamet yerinde yaşayabilir. Toplum ve personel, iyileşme ve uyuşturucu kullanımına yönelik tutum ve davranışlarda değişiklik yapmada anahtar faktörler olarak görev yapmaktadır.

Kurtarma konutu: Bu, insanların sorumluluk almalarına yardımcı olmak ve devam eden madde kullanımı olmadan yeni, bağımsız bir hayata uyum sağlamak için konutlarda denetimli ve kısa süreli bir konaklama sağlar. Kurtarma konutu, finansal yardım alma ve iş bulma konusunda tavsiyeler içermenin yanı sıra, kurtarma ve topluluk destek hizmetlerinin son aşamalarında bir kişi arasındaki bağlantıyı sağlamayı da içerir.

Grup Terapisi

Grup terapisi ve uzun süreli rehabilitasyon, madde kullanımı bozukluğu olan bir kişinin daha az yalıtılmış hissetmesine yardımcı olabilir.

Bunlar, iyileşen bireyin diğerlerine, motivasyonu artıran ve izolasyon duygularını azaltan aynı bağımlılık bozukluğu ile karşılaşmalarına yardımcı olabilir. Ayrıca faydalı bir eğitim, topluluk ve bilgi kaynağı olarak da hizmet edebilirler.

Örnekler arasında Adsız Alkolikler (AA) ve Adsız Narkotikler (NA) bulunmaktadır.

Diğer bağımlılık türleriyle mücadele eden insanlar, topluluklarındaki kendi kendine yardım grupları hakkında bir internet araması yaparak ya da bir doktor veya hemşire isteyip istemediklerini öğrenebilirler.

İlaçlar

Kişi, maddeyle ilişkili bir hastalıktan ve bununla ilgili komplikasyonlardan kurtarırken sürekli olarak ilaç alabilir.

Bununla birlikte, insanlar en çok geri çekilme semptomlarını yönetmek için detoksifikasyon sırasında ilaç kullanıyorlar. İlaç, kişinin bağımlı olduğu maddeye bağlı olarak değişecektir.

Uzun süreli ilaç kullanımı, istek duyumunu azaltmaya ve nüksü önlemeye ya da bağımlılıktan kurtulduktan sonra maddeyi kullanmaya geri dönmeye yardımcı olur.

İlaç bağımlılığı için bağımsız bir tedavi değildir ve psikoterapi gibi diğer yönetim yöntemlerine eşlik etmelidir.

Aşağıdaki maddelere bağımlılık özel ilaçlar gerektirir.

Alkol:

Alkol kullanma bozukluğu olan kişiler, aşağıdakiler dahil olmak üzere, arzuları ve yoksunluk belirtilerini azaltmak için aşağıdaki ilaçları alabilir:

Naltrekson:

Bu, kişi alkol içtiğinde ve nüks riskini azalttığında ödüllendirici ve öforik etkiler üreten beyindeki opioid reseptörlerinin hareketini önler. İyileşme sürecindeki tüm insanlar için etkili olmasa da, bazı kişilerde yoksunluk üzerinde önemli bir etkisi vardır.

Akamprosat veya Kampral:

Bu, uykusuzluk, kaygı ve disfori olarak bilinen genel bir mutsuzluk hissi dahil olmak üzere uzun vadeli çekilme semptomlarını azaltabilir. Bu, madde ile ilişkili ve bağımlılık bozuklukları ciddi olan kişilerde daha faydalı bir etkiye sahiptir.

Disülfiram veya Antabuse:

Bu, alkolün parçalanmasını bozan, yüz kızarıklığı, hasta hissetme gibi olumsuz etkilere neden olan ve iyileşen kişinin alkol tüketmeye çalışması durumunda düzensiz kalp atışı gibi olumsuz etkilere yol açan bir ilaçtır. İyileşme konusunda motivasyon düzeyi yüksek olan insanlar için caydırıcılık yapar.

Doktorlar ve rehabilitasyon uzmanları, madde ile ilgili bozuklukların bir nedeni veya sonucu olabilecek, depresyon ve anksiyete dahil olmak üzere diğer olası ruh sağlığı koşullarını ele almak için diğer ilaçları önerebilir.

Tedavi programlarındaki insanlar ayrıca HIV, hepatit ve tüberküloz gibi bağımlılık bozukluklarıyla ilişkili bazı yüksek riskli durumlardan kaynaklanmış bulaşıcı hastalıklar için test almalıdırlar.

Bağımlılık Tedavisi Özet

Madde ile ilgili bozukluklar uzun süreli, yoğun tedavi gerektiren kronik, karmaşık hastalıklardır. İlgili madde türü ve bağımlılığın ciddiyeti, tedavi sürecini belirleyecektir.

Tedavi, bir madde vücuttan ayrılırken yoksunluk belirtilerini azaltmak için ilaç kullanan detoksifikasyonla başlar.

Farklı davranışçı terapi ve danışmanlık türleri de tedaviyi destekleyerek uyuşturucu kullanımıyla ilgili belirli davranışların ve koşulların kaldırılmasına yardımcı olabilir.

Kişi, bazen özel bir tesiste 6-12 aylık rehabilitasyon programına başlayacaktır. Bunu takiben, finans yönetimi ve istihdam bulmak için yeniden ayarlama yaparken denetimli konutlarda yaşayabilirler.

Bazı ilaçlar ayrıca uzun süreli yoksunluk semptomlarını yönetmede ve bazı insanlarda ayıklanmayı desteklemeye de yardımcı olabilir.

Soru: Tedavi, ilaç kullanma dürtüsünü kontrol ediyor gibi görünmüyor. Bir sonraki adımım nedir?

Cevap: Diğer tedavi seçenekleri hakkında doktorunuzla konuşun. Bağımlılık bozukluklarının tedavisinde tek bir yaklaşım yoktur. Bağımlılık bozukluğuna bağlı olarak, yoksunluğun sağlanmasına ve korunmasına yardımcı olmak için ilaçlar kullanılabilir.

Danışmanınızla “bağlantı kurmadığınızı” düşünüyorsanız, tedaviyi bırakmak yerine yeni bir danışman bulmayı düşünün.

Tüm içerik kesinlikle bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye olarak değerlendirilmemelidir.

Felman, Adam. “What are the treatments for addiction?.” Medical News Today. MediLexicon, Intl., 2 Nov. 2018. Web. 22 Mar. 2019. <https://www.medicalnewstoday.com/articles/323468.php>

Referanslar

Lipari, R., Park-Lee, E., & Van Horn, S. (2016, September 19). America’s need for and receipt of substance use treatment in 2015. National Survey on Drug Use and Health. Retrieved from https://www.samhsa.gov/data/sites/default/files/report_2716/ShortReport-2716.html

Treatment approaches for drug addiction. (2018, January). Retrieved from https://www.drugabuse.gov/publications/drugfacts/treatment-approaches-drug-addiction

Popüler Gönderiler