Kolorektal kanser (KRK) dünya genelinde en yaygın görülen kanser türlerinden biridir. Besinlerin ve besin takviyelerinin KRK gelişimi üzerindeki etkisi ise hala belirsizliğini korumaktadır. Son yapılan bir çalışmada, diyet ve besin takviyelerinin KRK oluşumunu nasıl etkilediği araştırılmıştır. Çalışmanın amacı, literatür taraması yaparak belirli besin öğeleri ve takviyelerinin KRK riskini azaltmadaki potansiyel rollerini incelemektir.
Araştırmada, PubMed, Scopus, Web of Science ve Cochrane Library gibi veri tabanlarında 1990-2023 yılları arasında yapılmış klinik deneyler ve kohort çalışmaları incelenmiştir. Uzun zincirli n-3 çoklu doymamış yağ asitleri (n-3 LCPUFA’lar) olan eikosapentaenoik asit (EPA) ve dokosaheksaenoik asit (DHA) alımının, KRK riskini azaltabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Sekiz çalışma olumlu sonuçlar gösterirken, dört çalışma bir ilişki bulamamıştır.
Probiotikler ve Prebiotiklerin Etkisi
Probiotikler, prebiotikler ve sinbiyotiklerin KRK gelişimini baskılayabileceği belirtilmiştir. Üç çalışma bu besin bileşenlerinin olumlu etkilerini gösterirken, diğer üç çalışma ise herhangi bir ilişki tespit edememiştir. Bu durum, probiyotiklerin ve prebiotiklerin KRK üzerindeki etkisinin daha fazla araştırılması gerektiğini göstermektedir.
Mikro Besin Takviyeleri
Bazı mikro besinlerin, özellikle vitamin D, folat, çinko ve selenyumun KRK riskini azaltabileceği konusunda kesin olmayan kanıtlar bulunmaktadır. Bir çalışmada vitamin D’nin olumlu etkileri görülürken, bir diğer çalışmada herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Bu mikro besinlerin KRK üzerindeki etkilerini doğrulamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Somut Çıkarımlar
• Uzun zincirli n-3 çoklu doymamış yağ asitleri (EPA ve DHA) alımı, KRK riskini azaltabilir.
• Probiotikler ve prebiotiklerin kullanımı, KRK gelişimini baskılayabilir.
• Vitamin D, folat, çinko ve selenyum takviyeleri, KRK riskini azaltmada potansiyel rol oynayabilir.
Sonuç olarak, bazı besin takviyeleri ve diyet bileşenleri KRK riskini azaltmada potansiyel taşıyabilir. Ancak, bu bulguların doğrulanması ve altta yatan mekanizmaların anlaşılması için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Orijinal Makale: JGH Open. 2024 Jul 18;8(7):e13108. doi: 10.1002/jgh3.13108. eCollection 2024 Jul. PMID: 39027159 | PMC: PMC11256152 | DOI: 10.1002/jgh3.13108
