C-Peptid Testi Hakkında Bilmeniz Gerekenler

C-peptid testi nedir?

Bu test, kanındaki veya idrardaki C-peptid seviyesini ölçer. C-peptid, insülin ile birlikte pankreasta yapılan bir maddedir. İnsülin, vücudun glikoz (kan şekeri) seviyelerini kontrol eden bir hormondur. 

Glikoz, vücudun ana enerji kaynağıdır. Vücut doğru miktarda insülin üretmemesi diyabet belirtisi olabilir.

C-peptid ve insülin pankreastan aynı anda ve yaklaşık olarak eşit miktarlarda salınır. Yani bir C-peptid testi vücudun ne kadar insülin ürettiğini gösterebilir. Bu test, insülin seviyelerini ölçmenin iyi bir yoludur çünkü C-peptid vücutta insülinden daha uzun süre kalabilmektedir.

C-Peptid testi ne için kullanılır?

Tip 1 ve tip 2 diyabet arasındaki farkı anlamaya yardımcı olmak için genellikle bir C-peptid testi kullanılır. Tip 1 diyabette pankreas çok az insülin üretir veya hiç üretmez ve C-peptid çok azdır veya hiç üretmez. Tip 2 diyabette vücut insülin üretir ama kullanmaz. Bu, C-peptid seviyelerinin normalden daha yüksek olmasına neden olabilir.

C-peptid testine neden ihtiyaç duyulur?

Doktorunuz şeker hastası olduğunuzu düşünüyorsa ancak tip 1 mi yoksa tip 2 mi olduğundan emin değilse C-peptid testi uygulayabilir. Düşük kan şekeri (hipoglisemi) semptomlarınız varsa da C-peptid testine ihtiyaç duyulabilir. Belirtiler şunları içerir:

• Terlemek
• Hızlı veya düzensiz kalp atışı
• Anormal açlık
• Bulanık görme
• Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
• Bayılma

C-peptid testi nasıl uygulanır?

C-peptid testi genellikle kan testi olarak verilir. C-peptid testi idrar ile de ölçülebilir. Sağlık uzmanınız, 24 saatlik bir süre içinde geçirilen tüm idrarı toplamanızı isteyebilir. Buna 24 saatlik idrar örneği testi denir. Bu test için, sağlık uzmanı veya laboratuvar uzmanı, idrarınızı toplamak için bir kap ve numunelerinizi nasıl toplayıp saklayacağınıza dair talimatlar verir.

C-Peptid Testi Sonuçları

Düşük bir C-peptid seviyesi, vücudunuzun yeterince insülin üretmediği anlamına gelebilir. Aşağıdaki koşullardan birinin işareti olabilir:

• Tip 1 diyabet
• Adrenal bezlerin bir bozukluğu olan Addison hastalığı
• Karaciğer hastalığı 

Ayrıca diyabet tedavinizin iyi sonuç vermediğinin bir işareti olabilir.

Yüksek düzeyde C-peptid, vücudunuzun çok fazla insülin ürettiği anlamına gelebilir. Aşağıdaki koşullardan birinin işareti olabilir:

• Tip 2 diyabet
• İnsülin direnci, vücudun insüline doğru şekilde yanıt vermediği bir durumdur. (Vücudun çok fazla insülin üretmesine neden olarak kan şekerini çok yüksek seviyelere çıkarır.)
• Cushing sendromu (vücudun kortizol hormonunu çok fazla ürettiği bir hastalıktır)
• Pankreas tümörü

C-peptid testi, sahip olduğunuz diyabet türü ve diyabet tedavinizin işe yarayıp yaramadığı hakkında önemli bilgiler sağlayabilir. Kan şekeri ve idrar şekeri gibi diğer testler, diyabeti taramak ve teşhis etmek için kullanılır.

Kaynak: MedlinePlus, C-Peptide Test. 2020.

Referanslar

1. Diabetes Forecast [Internet]. Arlington (VA): American Diabetes Association; c2018. 6 Tests to Determine Diabetes Types; 2015 Sep [cited 2018 Mar 24]
2. Johns Hopkins Medicine [Internet]. Baltimore: The Johns Hopkins University; Health Library: Type 1 Diabetes [cited 2018 Mar 24]
3. Lab Tests Online [Internet]. Washington D.C.: American Association for Clinical Chemistry; c2001–2018. 24-Hour Urine Sample [updated 2017 Jul 10; cited 2018 Mar 24]
4. Lab Tests Online [Internet]. Washington D.C.: American Association for Clinical Chemistry; c2001–2018. C-peptide [updated 2018 Mar 24; cited 2018 Mar 24]
5. Leighton E, Sainsbury CAR, Jones GC. A Practical Review of C-Peptide Testing in Diabetes. Diabetes Ther [Internet]. 2017 Jun [cited 2018 Mar 24]; 8(3): 475–87.
6. National Heart, Lung, and Blood Institute [Internet]. Bethesda (MD): U.S. Department of Health and Human Services; Blood Tests [cited 2018 Mar 24]
7. University of Rochester Medical Center [Internet]. Rochester (NY): University of Rochester Medical Center; c2018. Health Encyclopedia: 24-Hour Urine Collection [cited 2018 Mar 24]
8. University of Rochester Medical Center [Internet]. Rochester (NY): University of Rochester Medical Center; c2018. Health Encyclopedia: C-Peptide (Blood) [cited 2018 Mar 24]
9. UW Health: American Family Children’s Hospital [Internet]. Madison (WI): University of Wisconsin Hospitals and Clinics Authority; c2018. Kids Health: Blood Test: C-Peptide [cited 2018 Mar 24]
10. UW Health [Internet]. Madison (WI): University of Wisconsin Hospitals and Clinics Authority; c2018. Insulin Resistance: Topic Overview [updated 2017 Mar 13; cited 2018 Mar 24]
11. UW Health [Internet]. Madison (WI): University of Wisconsin Hospitals and Clinics Authority; c2018. C-Peptide: Results [updated 2017 May 3; cited 2018 Mar 24]
12. UW Health [Internet]. Madison (WI): University of Wisconsin Hospitals and Clinics Authority; c2018. C-Peptide: Test Overview [updated 2017 May 3; cited 2018 Mar 24]
13. UW Health [Internet]. Madison (WI): University of Wisconsin Hospitals and Clinics Authority; c2018. C-Peptide: Why It is Done [updated 2017 May 3; cited 2018 Mar 14]