Çok merkezli sağlık çalışmaları, tek merkezli çalışmalara kıyasla daha geniş ve çeşitli örneklemlerle daha hızlı sonuçlar elde edilmesini sağlıyor. Bu durum, istatistiksel gücü arttırırken, genel geçerlilik ve dış güvenilirlik gibi araştırma sonuçlarının politika ve klinik uygulamalara etkisini de artırıyor. Ancak, çok merkezli çalışmaların etik değerlendirilmesi süreci, tek merkezli çalışmalara göre daha karmaşık ve zaman alıcı olabiliyor. Bu çalışmaların yerel etik kurullardan onay alması süreci, araştırma bütünlüğünü tehlikeye atabilir veya çalışmanın gelişimini engelleyebilir.
Entelektüel Engellilik Ek Araştırması (IDS-TILDA), 15 yıllık çok merkezli çalışmalarda deneyim kazandı. Bu çalışmalarda, İrlanda’daki 48 farklı etik kuruldan onay alındı. Çoğu kurul, etik onayı 13 hafta içinde verirken, 6 kurulun onay süreci 21-47 hafta sürdü ve veri toplama 11 aya kadar ertelendi. Bu gecikmelere rağmen, çalışma protokolünde herhangi bir değişiklik yapılmadı. Etik inceleme sürecinin karmaşıklığı ve bürokratik engeller, kaynak gereksinimini büyük ölçüde artırdı.
Etik Onay Sürecinin Zorlukları
Çok merkezli çalışmalar, birçok yerel etik kuruldan onay almayı gerektirir. Bu süreç, araştırma ekibi için büyük bir zaman ve kaynak gereksinimi doğurur. IDS-TILDA’nın deneyimleri gösteriyor ki, bazı kurulların onay süreci aylarca sürebiliyor. Bu uzun onay süreçleri, veri toplama ve araştırma sonuçlarının elde edilmesini ciddi anlamda geciktiriyor.
Merkezi Etik Kurulun Avantajları
Tek bir merkezi etik kurulun kullanılması, etik inceleme sürecini daha net, tutarlı ve verimli hale getirebilir. Bu model, araştırma ekiplerinin zaman ve kaynaklarını daha etkili bir şekilde kullanmalarını sağlar ve çalışma protokollerinde gereksiz değişikliklere yol açmaz. Ayrıca, merkezi bir kurulun varlığı, diğer sağlık araştırmalarının da daha hızlı ve etkili bir şekilde yürütülmesini sağlayabilir.
Pratik Çıkarımlar
Çok merkezli sağlık çalışmalarında merkezi etik kurulun kullanılmasıyla ilgili pratik çıkarımlar:
- Yerel etik kurullardan onay sürecini hızlandırır.
- Zaman ve kaynak tasarrufu sağlar.
- Veri toplama sürecini hızlandırır, araştırma sonuçlarının daha hızlı elde edilmesini sağlar.
- Çalışma protokollerinde gereksiz değişiklikleri önler.
Çok merkezli sağlık çalışmaları için merkezi etik kurulun kullanılması, araştırma sürecinin daha verimli ve etkili bir şekilde yürütülmesini sağlar. IDS-TILDA’nın deneyimleri, bu modelin potansiyel faydalarını açıkça göstermektedir.
Orijinal Makale: HRB Open Res. 2024 Feb 12;7:3. doi: 10.12688/hrbopenres.13854.1. eCollection 2024. PMID: 38784966 | PMC: PMC11109535 | DOI: 10.12688/hrbopenres.13854.1
