Korona virüsten korunmak için bir yıldan daha uzun bir zamandır ailelerinden ve arkadaşlarından izole edilmiş yaşlı yetişkinler için, COVID-19 aşısının yapılmaya başlanması tünelin sonunda biraz ışık sağlamıştır.
Aşı kesinlikle daha fazla koruma sağlasa da uzmanlar, hayatın normale dönmesinin biraz zaman alacağı konusunda uyarıyor.
Cleveland Clinic’teki Geriatrik Tıp Merkezi’nden Dr. Ronan Factora , “Aşılanmış insanlar için bu şeyleri yeniden başlatmayı düşünmek heyecan verici, ancak henüz değil. Bu bir süreç.” demiştir.
Amerika Birleşik Devletleri aşı dağıtımına devam ederken, 75 yaşın üzerindeki kişiler ve ön saflardaki temel çalışanlar, sağlık personeli ve huzurevi sakinlerinden sonra aşıyı almaları için önceliklendiriliyor.
Şu an Türkiye’de sağlık personelleri ve 69 yaşın üzerinde olan herkes aşılanmış olup 65-69 aralığındaki bireyler aşı olmaya başlamıştır. Bu, yaşlı yetişkinlerin olduğu birçok ailenin aşılanmış olması demektir, ancak çocukları ve torunları aşılı değildir.
Risk Sıfır Değildir
Emory Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde bulaşıcı hastalıklar doçenti olan Dr. Colleen Kelley , aşı ülkeyi doğru yönde hareket ettirirken, “sıfır risk durumunda değiliz ve minimum risk durumuna bile inmeden önce birkaç şeyin olması gerekiyor. ” demiştir. Bunlar arasında nüfusun çoğunun aşılanması ve COVID-19’un toplumda bulaşmasının kontrol altına alınması yer alıyor.
Aynı zamanda Ponce de Leon klinik araştırma tesisinde Moderna ve Novavax aşı klinik deneylerinin baş araştırmacısı olan Kelley, “Hala çoğu yerde yaz aylarındaki yükselişinde gördüklerimizin çok üzerinde seviyelerdeyiz,” dedi.
Sıfır risk durumuna inene kadar, COVID-19’un yayılmasını önlemek için fiziksel mesafe, maske takma ve iyi el hijyeni dahil olmak üzere alınan aynı koruyucu önlemler, sevdiklerinizi ziyaret ederken uygulanmaya devam edilmelidir.
Kelley, “Bugün Şubat ayında, Aralık’ta yaptığım şeyleri yapacağım” dedi. “Mümkün olan her yerde dış mekanları ziyaret edin. İç mekandaysanız, maskeli olun. Yine de herhangi bir toplantıyı olabildiğince küçük ve sınırlı tutmamız gerekiyor. ” dedi.
Bunun bir nedeni, birey hangi aşıyı alırsa alsın, yüzde 100 etkili olmayacak olmasıdır. Factora, “Moderna ve Pfizer aşısının yüzde 94 veya 95 etkililiğine rağmen, yine de bu riske sahipsiniz” dedi. Virüsün ülke geneline yayılma hızında, yüzde 5’lik ihtimal bile riskli olabilir.
Aşı sizi koruyor olsa da, yine de bu hastalığa yakalanma riski vardır ve yaşlı yetişkinler için, nüfusun geri kalanına kıyasla ciddi hastalık, hastaneye yatma ve ölüm riski hala daha yüksek olacaktır.
Ayrıca, aşının daha bulaşıcı olan virüsün ortaya çıkan varyantlarına karşı ne kadar iyi koruyacağı henüz bilinmemektedir . Factora, “Bu, bilim adamlarının üzerinde çalıştığı bir şey, ancak anlamak biraz zaman alacak,” demiştir.
Aşılanmış Yaşlı Yetişkinler İçin Hangi Aktiviteler Güvenlidir?
Virüs hala dolaşımdayken sıfır riskli bir aktivite yoktur. Ancak aşılanmış yaşlı yetişkinler, düşük riskli olduğu düşünülen insanlarla faaliyetlere katılma konusunda kendilerini daha güvende hissedebilir.
Factora, “Özellikle açık hava etkinlikleri ve küçük olan toplantılar, aşı olmamasına rağmen sosyal mesafe ve maske takmaya devam eden aile üyeleriyle karşılaşırsanız artık daha güvende hissetmelisiniz çünkü artık aşı ek bir koruma sağlıyor.”
Bununla birlikte, birçok aile için ek bir komplikasyon vardır: Aşının çocuklarda kullanımına izin verilmemiştir. Pfizer aşısı 16 yaş ve üstü kişiler için onaylanmışken, Moderna aşısı 18 yaş ve üstü kişiler için onaylanmıştır.
Bu, daha geniş sosyal çevrelere sahip olma olasılığı daha yüksek olan büyük çocuklar ve gençler söz konusu olduğunda özellikle endişe verici olabilir. Bu gibi durumlarda, yaşlı yetişkinlerin ziyaretten önce torunlarının son 10 günde nerede olduklarına dair sorular sorması iyi bir fikirdir. Bu süre içinde torununuz ya da çocuğunuz izole olmuş ve semptomları olmadıysa, o zaman bir şey alma riskiniz daha düşüktür çünkü bulaşma riskinin en yüksek olduğu pencerenin dışındasınızdır.
Bu soruları sorarak planlanan etkinliklere hazırlanabiliyor ve ziyaretleri yine açık havada ve sınırlı tutabiliyorsanız, bunun büyükanne ve büyükbabaların torunlarını görmeleri için güvenli bir yoldur.
Uzmanlar, sosyal çevrenizdeki herkes aşılandıktan sonra COVID-19 bulaşma riskinin azaldığını söylemiştir. Bu, birden fazla kuşaktan aileler için biraz zaman alsa da, yaşlı yetişkinler, aynı yaştaki akranları ile aynı zamanda aşı olanlarla vakit geçirme konusunda daha rahat hissetmelidir.
Aşı olursanız ve çevrenizdeki insanlar aşılanırsa, COVID-19’a yakalanma olasılığınızın azalacağına dair daha fazla güven duyabilirsiniz. Ancak yine de dikkatli davranmaya devam etmelisiniz.
Bu yüzden yaşlı bakım evleri birçok yaşlı yetişkin için iyidir. Aynı zamanda aşı olan arkadaşlar ve komşularla kart oyunları ve ortak akşam yemekleri gibi sosyal faaliyetlerde bulunmak, bu size daha iyi bir güvenlik duygusu verebilir.
Nüfusun daha büyük bir kısmı aşılanana ve toplulukta bulaşma azalıncaya kadar, yaşlı yetişkinler yine de yetersiz havalandırılan kapalı alanlardan uzak durmalıdır. Barlar, restoranlar, kalabalık odalar, çok sayıda insanın olduğu yerler – bunlar hala kaçınılması gereken en yüksek risk olarak kabul edilen yerler olmaya devam etmektedir.
Özet
- Daha yaşlı yetişkinlere COVID-19 aşısı yaptırmaya öncelik verilmektedir.
- Pek çok aile yakında kendilerini yaşlı yetişkinlerin aşı olduğu bir pozisyonda bulabilir, ancak çocukları ve torunları aşı değildir.
- Uzmanlar, nüfusun daha büyük bir kısmı aşılanana ve virüsün toplulukta bulaşması azalana kadar, fiziksel mesafenin ve maske takmanın hala uygulanması gerektiğini söylüyor.
Healthline, My Parents Are Vaccinated but I’m Not. Is It Safe for Us to Visit?, 2021
