COVID-19 Olmuş Birisi Aşı Olabilir Mi?
COVID-19 şu anda Amerika Birleşik Devletleri’nde önde gelen ölüm nedenidir ve her gün kalp hastalığı veya kanserden daha fazla insanı öldürmektedir.
Hayatı tehdit eden bu hastalığın gidişatını durdurmak için dünyanın dört bir yanındaki bilim adamları aşılar geliştirmek için çalışıyorlar. Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) Pfizer ve BioNTech tarafından geliştirilen aşılardan ilki için bir acil kullanım izni (EUA) yayınlamıştır. Türkiye`de de T.C. Sağlık Bakanlığı Sinovac firmasının aşısını onaylamış ve aşılama programına başlamıştır.
Sinovac aşısı 18 yaş ve üstü kişilerde COVID-19’u önlemek için geliştirilmiştir.
2 doz aşı olmak, COVID-19 geliştirme şansınızı büyük ölçüde azaltabilir.
COVID-19 geçirmiş olsanız bile, aşı olmak yeniden enfeksiyonu önlemeye ve tekrar hastalanma riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir.
COVID-19 Geçirmiş Olan Aşı Olabilir Mi?
T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 (corona) geçirmiş bireyleri ilk başta aşılama programına almadı. COVID-19 geçirmiş bireyler hastalığı geçirdiklerinden ancak 6 ay sonra aşılamaya dahil olabileceklerdir.
Doğal Bağışıklık Azalabilir
COVID-19 geçirdiğinizde, bağışıklık sistemi virüsü tanımayı öğrenir ve ona karşı savaşmak için antikorlar üretmeye başlar. Hastalıktan kurtulduğunuz zaman da bir süre virüsle yeniden enfeksiyona karşı bağışıklığa sahip olabilirsiniz. Ancak, bu bağışıklığın ne kadar süreceği ile ilgili sorular hala var.
New York Manhasset, Northwell Health’de bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. David Hirschwerk , “Enfeksiyonun tetiklediği bağışıklığın ne kadar süre devam ettiğini bilmiyoruz ve baharda enfekte olan biri Aralık ayında immünolojik olarak korunamayabilir. COVID-19 enfeksiyonu olan birinin muhtemelen en az 3 ila 4 ay boyunca bağışık olmalıdır ancak bunu destekleyecek sağlam verilerimiz yok.” ifadesinde bulunmuştur.
COVID-19’a neden olan virüsle yeniden enfeksiyon vakaları bildirilmiştir.
Aşılama Bağışıklığı Artırabilir
Aşı olmak, COVID-19′a karşı bağışıklığı güçlendirmeye yardımcı olabilir. Devam eden bir klinik çalışmada, Pfizer ve BioNTech, virüse maruz kalma öyküsü olan ve olmayan kişilerde aşılarını incelemiştir. Bugüne kadar yapılan araştırmalar, aşının COVID-19’u önlemede yüzde 95 etkili olduğunu bulmuştur. Sinovac için de benzer yorumlar yapılabilir.
Bulgular, virüse zaten maruz kalmış kişilerde yeniden enfeksiyonu önlemeye yardımcı olabileceğini ve ayrıca maruz kalma öyküsü olmayan kişilerde enfeksiyon riskini azaltabileceğini öne sürmektedir. Aşı, önceki semptomatik veya asemptomatik enfeksiyon geçmişine bakılmaksızın tüm kişilere sunulmalıdır.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) şu anda, bilinen bir COVID-19 geçmişi olan kişilerin, eğer tercih ederlerse, önceki enfeksiyonlarından sonra yaklaşık 90 gün kadar beklemelerini tavsiye etmektedir.
Daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulsa da, mevcut kanıtlar bu virüsle yeniden enfeksiyonun ilk enfeksiyondan sonraki 90 gün içinde nadir olduğunu göstermektedir.
CDC, aktif COVID-19 semptomlarına sahip bir kişi için iyileşene ve karantinayı sonlandırma kriterlerini karşılayana kadar aşı olmak için beklemelerini önermektedir.
COVID-19 Aşılarının Faydaları ve Riskleri
Faydaları
COVID-19 aşıları bazı yan etki riski taşır. Bununla birlikte, devam eden araştırmalar, yan etkilerin hafif ve kısa süreli olma eğiliminde olduğunu göstermektedir.
Sağlık hizmetlerinde bu sorulara genel olarak yaklaşma şekli risk-fayda analizidir. Yani aşıya olumsuz yanıt verme riski düşüktür ve COVID’e karşı potansiyel olarak uzatılmış veya yenilenmiş bir bağışıklığınız olduğunu bilmenin yararı önemlidir. Bunun için zaten bir COVID maruziyeti ve enfeksiyonu geçirmiş olsalar bile, insanlara aşı yaptırmaları önerilmektedir.
Riskleri
COVID-19 aşısıyla ilişkili en yaygın bildirilen yan etki, enjeksiyon bölgesi çevresindeki ağrıdır. Aşı olan bazı kişilerde yorgunluk, baş ağrısı ve kas ağrıları gibi başka yan etkiler gelişmiş ve bunlar bir gün içinde geçme eğiliminde olmuştur.
Aşının ardından ciddi yan etki riski çok düşük görünmektedir. Bununla birlikte, bazı insanlar diğerlerine göre daha yüksek advers reaksiyon riskiyle karşı karşıya kalabilir. Örneğin, aşının içerdiği bileşenlerden herhangi birine şiddetli alerjik reaksiyon geçmişiniz varsa, almamanız önerilmektedir.
COVID-19’a karşı aşı olmanın potansiyel yararları ve riskleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için doktorunuzla konuşmalısınız.
Healthline, Even if You’ve Had COVID-19 You Still Need the Vaccine, 2020
