Dış gebelik, embriyo rahmin iç tabakasından başka bir yere yerleştiğinde meydana gelir. Bu, yaşamı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir.
Çoğu ektopik gebelik, fallop tüpüne yerleşen bir embriyo içerir, ancak yumurtalık veya karın boşluğunda da olabilir.
Dış gebelik, acil müdahale olmaksızın hamile kişi için ölümcül olabilir. Örneğin fallop tüpü patlayarak şoka ve ciddi kan kaybına neden olabilir. Hızlı tedavi çok önemlidir. Ancak embriyoyu koruyamaz.
Tüm gebeliklerin yaklaşık %1-2’si ektopiktir. Bu sorun, gebeliğe bağlı ölümlerin %3-4’ünün nedenidir.
Dış Gebeliğin Belirtileri Nelerdir?
Hamileliğin ektopik olduğuna dair erken belirtiler olmayabilir.
Ektopik gebelik belirtileri, 6-9. haftalarda daha sık görülmekle birlikte, gebeliğin 4. haftası kadar erken ve 12. haftası kadar geç ortaya çıkabilir. Belirtiler şunları içerebilir:
Karın ağrısı: Bu genellikle alt pelvis bölgesinde görülür.
Vajinal kanama: Kan, adet döneminin sıvısından daha açık veya daha koyu olabilir. Ayrıca daha az viskoz olabilir.
Omuz ağrısı: Bu, iç kanamayı gösterebilir. Kanama, ağrıya neden olan frenik siniri tahriş edebilir.
Bayılma veya çökme: Bu tıbbi bir acil durum, önemli kanamalardan kaynaklanabilir.
Komplikasyonlar Nelerdir?
Hızlı teşhis ve tedavi olmadan dış gebelik, hamile kişi için hayati tehlike oluşturabilir. Tedavi hamileliği kurtaramaz. Kişi için olası komplikasyonlar şunlardır:
İç kanama: Bu, şoka ve ciddi sonuçlara yol açabilir. Tedavi geciktiğinde risk daha yüksektir.
Fallop tüplerinde hasar: Bu, gelecekte hamile kalmanın zorlaşmasına neden olabilir. Kişinin diğer fallop tüpü hamilelik için yeterince işlev görebilir. Hasarlı bir fallop tüpünün çıkarılmasından sonra, gelecekte hamilelik mümkündür. Her ikisi de çıkarılırsa, tüp bebek , hamile kalmayı umut eden kişiler için bir seçenek olarak kalır.
Risk Faktörleri Nelerdir?
Aşağıdaki faktörler daha yüksek ektopik gebelik riskine yol açabilir:
Önceki ektopik gebelik: Dış gebelik geçiren herkesin başka bir dış gebelik geçirme riski daha yüksektir.
Yaş: Bir kişi ne kadar yaşlıysa, ektopik gebelik riski o kadar yüksektir.
Enfeksiyon: Fallop tüplerinde, rahimde veya yumurtalıklarda iltihaplanma ve enfeksiyon öyküsü dış gebelik riskini artırabilir.
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar: Bel soğukluğu veya klamidya gibi bazı cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE), pelvik inflamatuar hastalık (PID) geliştirme riskini artırır. PID’ye sahip olmak ektopik gebelik riskini artırabilir.
Sigara içmek: Bu da riski artırabilir.
Hasarlı veya düzensiz şekilli fallop tüpleri: Fallop tüpünün yapısındaki değişiklikler veya düzensiz bir yapı, yumurtaların içinden geçmesini zorlaştırabilir. Bu, embriyonun rahim dışına implante olma riskini artırabilir.
Önceki ameliyatlar: Geçmişte sezaryen doğum veya miyom alınması ektopik gebelik riskini artırır.
Bir kişinin bu risk faktörlerinden herhangi biri olmadan dış gebelik geçirmesi mümkündür. Aslında, teşhis edilen tüm ektopik gebeliklerin yarısına kadarı bilinen hiçbir risk faktörü olmayan kişilerde görülür.
Dış Gebelik Nasıl Teşhis Edilir?
Dış gebelik teşhisi zor olabilir çünkü erken belirtiler diğer sağlık sorunlarına benzeyebilir.
İlk olarak, bir sağlık uzmanı hamilelik belirtilerini ve testlerini değerlendirir. Daha sonra tanıyı doğrulamak için bir transvajinal ultrason sipariş ederler. Bu, rahim ve çevresindeki alanların görüntülerini üretmek için ses dalgalarının kullanılmasını içerir.
Dış gebeliği tespit etmek için çok erken ise, doktor kişinin durumunu izlemek için kan testleri isteyebilir. Bu, doktor ektopik hamileliği onaylayana veya ektopik hamileliği ekarte edene kadar devam edecektir.
Dış Gebelik Nasıl Tedavi Edilir?
Seçenekler, hamileliğin ilerlemesine ve gelişebilecek herhangi bir komplikasyona bağlıdır.
Ameliyat: Bir cerrah, ektopik gebeliği gidermek için bir tür anahtar deliği ameliyatı olan laparoskopi yapabilir. Göbeğin içinde veya yakınında küçük bir kesi yapmayı ve küçük bir kamera ve ince bir alet yerleştirmeyi içerir. Dış gebelik fallop tüpünün yırtılmasına neden olursa, bir cerrah hasarı onarmak için acil ameliyat yapacaktır. Bu mümkün değilse, tüpü çıkarırlar.
İlaç tedavisi: Bir sağlık uzmanı ektopik gebeliği erken teşhis ettiğinde, ilaca dayalı tedavi bir seçenek olabilir. Bu, bir embriyonun hücrelerinin hızla bölünmesini ve büyümesini durduran bir ilaç olan metotreksatı içerebilir. Metotreksatın yan etkileri bulantı, kusma, karın ağrısı ve muhtemelen ağız yaralarını içerebilir.
Önleme: Dış gebeliği önlemek mümkün değildir ve bu gebeliklerin yarısına kadarı önceden risk faktörü olmayan kişilerde ortaya çıkar. Bununla birlikte, bir kişi, fallop tüplerine zarar verebilecek ve ektopik gebelik riskini artırabilecek PID riskini azaltabilir. Klamidya ve bel soğukluğu gibi CYBE’ler PID’nin bir nedenidir. Seks sırasında prezervatif gibi bariyer koruma yöntemlerinin kullanılması bu enfeksiyonların bulaşmasını önlemeye yardımcı olabilir. Sigarayı bırakmak ektopik gebelik riskini de azaltabilir. Dış gebelik geçiren herkesin bunu tekrar yaşama riski artar. Bu durumdaki birinin, özellikle bir fallop tüpü çıkarılmışsa, gebe kalmaya hazır olana kadar güvenilir bir doğum kontrol yöntemi kullanması önemlidir. Doktorlara geçmiş ektopik gebelikler hakkında bilgi vermek önemlidir. Bu, gelecekteki ektopik hamileliği daha hızlı tespit etmelerine yardımcı olabilir.
Özet
Ektopik gebelik, bir embriyo rahmin dışındaki dokuya, genellikle bir fallop tüpüne yerleştiğinde meydana gelir. Hızlı tedavi olmadan, bu hamile kişi için hayatı tehdit eden komplikasyonlara neden olabilir. Bununla birlikte, tedavi hamileliği koruyamaz.
Ektopik gebeliğin semptomları 4. hafta kadar erken ve 12. hafta kadar geç başlayabilir. Sorunun teşhisi, gebelik testleri, semptom değerlendirmesi ve ultrason görüntülemenin bir kombinasyonunu içerebilir.
Erken tanı almak, fallop tüpü hasarı ve iç kanama dahil olmak üzere komplikasyon olasılığını azaltabilir. Tedavi ameliyatı içerebilir, ancak doktor ektopik hamileliği erken tespit ettiğinde ilaç bazlı bir tedavi bir seçenek olabilir.
