Elastografi nedir?
Karaciğer elastografisi olarak da bilinen elastografi, karaciğeri fibroz için kontrol eden bir tür görüntüleme testidir. Fibroz, karaciğer içindeki kan akışını azaltan bir durumdur.
Karaciğerde fibroz oluşumu,yara dokusunun oluşmasına neden olur. Tedavi edilmeden bırakıldığında, fibroz karaciğerde ciddi sorunlara yol açabilir. Bunlara siroz, karaciğer kanseri ve karaciğer yetmezliği dahildir.
Fibrozun erken teşhisi ve tedavisi, etkilerini azaltabilir veya tersine çevirebilir.
İki tür karaciğer elastografi testi vardır:
- Ultrason cihazının marka adı olan Fibroscan olarak da bilinen ultrason elastografisi. Test, karaciğer dokusunun sertliğini ölçmek için ses dalgalarını kullanır. Sertlik, bir fibroz belirtisidir.
- MRE (manyetik rezonans elastografi), ultrason teknolojisini manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ile birleştiren bir testtir. MRI, vücuttaki organların ve yapıların görüntülerini oluşturmak için güçlü mıknatıslar ve radyo dalgaları kullanan bir prosedürdür. Bir MRE testinde, bilgisayar programı karaciğer sertliğini gösteren görsel bir harita oluşturur.
Elastografi testi, test için bir parça karaciğer dokusunun çıkarılmasını içeren daha invaziv bir test olan karaciğer biyopsisi yerine kullanılabilir.
Elastografi testi ne için kullanılır?
Yağlı karaciğer hastalığı (FLD) ve fibrozu teşhis etmek için elastografi kullanılır. FLD, normal karaciğer dokusunun yağ ile değiştirildiği bir durumdur. Bu yağ hücresi ölüme ve fibroza yol açabilir.
Neden elastografiye ihtiyacım var?
Fibrozlu birçok insan semptom göstermez. Ancak tedavi edilmeden bırakıldığında, fibroz karaciğeri yaralamaya devam edecek ve sonunda siroza dönüşecektir.
Siroz, karaciğerin aşırı yara izini tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Siroz genellikle alkolün kötüye kullanımı veya hepatitten kaynaklıdır.
Şiddetli vakalarda siroz yaşamı tehdit edebilir. Sirozda semptom görülmektedir. Dolayısıyla, siroz belirtileri veya başka bir karaciğer hastalığı varsa bu teste ihtiyacınız olabilir.
Siroz ve diğer karaciğer hastalıklarının semptomları benzerdir ve şunları içerebilir:
- Derinin sararması. Bu sarılık olarak bilinir.
- Yorgunluk
- Kaşıntı
- Kolayca morarma
- Ağır burun kanamaları
- Bacaklarda şişme
- Kilo kaybı
- Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
Elastografi nasıl uygulanır?
Ultrason (Fibroscan) elastografi sırasında:
- Sağ karın bölgeniz açıkta olacak şekilde sırt üstü bir muayene masasına uzanacaksınız.
- Bir radyoloji teknisyeni cildinize jel yayacaktır.
- Karaciğerinizi kaplayan cilt bölgesine dönüştürücü adı verilen değnek benzeri bir cihaz yerleştirecektir.
- Prob, bir dizi ses dalgası gönderecektir. Dalgalar karaciğerinize gider ve geri döner. Dalgalar duyulamayacak kadar tizdir.Bu yapılırken hafif bir vuruş hissedebilirsiniz, ancak canınızı yakmamalıdır.
- Ses dalgaları kaydedilir, ölçülür ve bir monitörde görüntülenir.
- Ölçüm, karaciğerdeki sertlik seviyesini gösterir.
- Prosedür yalnızca yaklaşık beş dakika sürer.
MRE (manyetik rezonans elastografisi), aynı tip makine ile ve geleneksel bir MRI (manyetik rezonans görüntüleme) testi ile aynı adımların çoğu ile yapılır. Bir MRE prosedürü sırasında:
- Radyoloji teknisyeni karın bölgesine küçük bir tampon yerleştirir. Ped, karaciğerinizden geçen titreşimleri yayar.
- Masa, mıknatısı içeren tünel şeklindeki bir makine olan MRI tarayıcıya kayacaktır. Tarayıcının çok yüksek olan sesini engellemeye yardımcı olmak için testten önce size kulak tıkacı veya kulaklık verilebilir.
- Tarayıcının içine girdikten sonra, ped aktif hale gelecek ve karaciğerden titreşim ölçümleri gönderecektir. Ölçümler bir bilgisayara kaydedilecek ve karaciğerinizin sertliğini gösteren görsel bir haritaya dönüştürülecektir.
- Test yaklaşık 30 ila 60 dakika sürer.
MRE testi öncesi tüm metal takıları ve aksesuarları çıkardığınızdan emin olun.
Bazı insanlar MRE tarayıcısının içinde gergin veya klostrofobik hissederler. Bu şekilde hisseden hastalara, rahatlamalarına yardımcı olmak için testten önce ilaç verilebilir.
Elastografi testi sonuçları ne anlama geliyor?
Her iki tip elastografi de karaciğerin sertliğini ölçer. Karaciğer ne kadar sert olursa, o kadar fazla fibrozunuz olur. Sonuçlarınız, yara izi bırakmamaktan hafif, orta veya ileri düzeyde karaciğer yara izine kadar değişebilir. İleri derecede yara izi siroz olarak bilinir. Sağlık uzmanı, bir teşhisi doğrulamak için karaciğer fonksiyon kan testleri veya karaciğer biyopsisi dahil ek testler isteyebilir.
Hafif ve orta şiddette fibroz teşhisi konulursa, yara izini durdurmak ve durumunuzu iyileştirmek için adımlar atabilirsiniz. Bu adımlar şunları içerebilir:
- Alkol almamak
- Yasadışı uyuşturucu almamak
- Sağlıklı bir diyet yemek
- Artan egzersiz
- İlaç almak. Bazı hepatit türlerinin tedavisinde etkili olan ilaçlar vardır.
Tedavi için çok uzun süre beklerseniz, karaciğerinizde gittikçe daha fazla yara dokusu oluşacaktır.
Karaciğerinizde daha fazla yara dokusu oluşması siroza neden olabilir. Bazen ileri siroz için tek tedavi karaciğer naklidir.
Elastografi hakkında bilinmesi gereken diğer bilgiler
MRE testi, vücutlarına metal cihazlar yerleştirilmiş kişiler için iyi bir seçim değildir. Bunlar arasında kalp pilleri, yapay kalp kapakçıkları ve infüzyon pompaları bulunur. MRI’daki mıknatıs bu cihazların çalışmasını etkileyebilir ve bazı durumlarda tehlikeli olabilir. Diş telleri ve metal içeren bazı dövmeler de işlem sırasında sorunlara neden olabilir.
Test hamile olan veya hamile olabileceğini düşünen kadınlar için de önerilmez. Manyetik alanların doğmamış bebekler için zararlı olup olmadığı bilinmemektedir.
Kaynak: MedlinePlus. 2020. Elastography.
Referanslar
- American Liver Foundation. [Internet]. New York: American Liver Foundation; c2017. Diagnosing Hepatitis C [cited 2019 Jan 24]
- Foucher J, Chanteloup E, Vergniol J, Castéra L, Le Bail B, Adhoute X, Bertet J, Couzigou P, de Lédinghen, V. Diagnosis of cirrhosis by transient elastography (FibroScan): a prospective study. Gut [Internet]. 2006 Mar [cited 2019 Jan 24]; 55(3): 403–408.
- Huron Gastro [Internet]. Ypsilanti (MI): Huron Gastroenterology; c2015. Fibroscan (Liver Elastography) [cited 2019 Jan 24]
- Mayo Clinic [Internet]. Mayo Foundation for Medical Education and Research; c1998–2019. Hepatitis C: Diagnosis and treatment; 2018 Mar 6 [cited 2019 Jan 24]
- Mayo Clinic [Internet]. Mayo Foundation for Medical Education and Research; c1998–2019. Hepatitis C: Symptoms and causes; 2018 Mar 6 [cited 2019 Jan 24]
- Mayo Clinic [Internet]. Mayo Foundation for Medical Education and Research; c1998–2019. Magnetic resonance elastography: Overview; 2018 May 17 [cited 2019 Jan 24]
- Memorial Sloan Kettering Cancer Center [Internet]. New York: Memorial Sloan Kettering Cancer Center; c2019. Understanding Your Fibroscan Results [updated 2018 Feb 27; cited 2019 Jan 24]
- Merck Manual Consumer Version [Internet]. Kenilworth (NJ): Merck & Co., Inc.; c2019. Cirrhosis of the Liver [cited 2019 Jan 24]
- Merck Manual Consumer Version [Internet]. Kenilworth (NJ): Merck & Co., Inc.; c2019. Fibrosis of the Liver [cited 2019 Jan 24]
- Michigan Medicine: University of Michigan [Internet]. Ann Arbor (MI): Regents of the University of Michigan; c1995–2019. Liver Elastography [cited 2019 Jan 24]
- NorthShore University Health System [Internet]. NorthShore University Health System; c2019. Liver Fibroscan [cited 2019 Jan 24]
- Radiology Info.org [Internet]. Radiological Society of North America, Inc.; c2019. Cirrhosis of the Liver [cited 2019 Jan 24]
- Radiology Info.org [Internet]. Radiological Society of North America, Inc.; c2019. Fatty Liver Disease and Liver Fibrosis [cited 2019 Jan 24]
- University of Rochester Medical Center [Internet]. Rochester (NY): University of Rochester Medical Center; c2019. Health Encyclopedia: Chronic Liver Disease/Cirrhosis [cited 2019 Jan 24]
- UF Health: University of Florida Health [Internet]. Gainesville (FL): University of Florida; c2019. MRI: Overview [updated 2019 Jan 24; cited 2019 Jan 24]
- UF Health: University of Florida Health [Internet]. Gainesville (FL): University of Florida; c2019. Ultrasound: Overview [updated 2019 Jan 24; cited 2019 Jan 24]
- UW Health [Internet]. Madison (WI): University of Wisconsin Hospitals and Clinics Authority; c2019. Cirrhosis: Symptoms [updated 2018 Mar 28; cited 2019 Jan 24]
- UW Health [Internet]. Madison (WI): University of Wisconsin Hospitals and Clinics Authority; c2019. Magnetic Resonance Imaging (MRI): How It Is Done [updated 2018 Jun 26; cited 2019 Jan 24]
- UW Health [Internet]. Madison (WI): University of Wisconsin Hospitals and Clinics Authority; c2019. Magnetic Resonance Imaging (MRI): How To Prepare [updated 2018 Jun 26; cited 2019 Jan 24]
- UW Health [Internet]. Madison (WI): University of Wisconsin Hospitals and Clinics Authority; c2019. Magnetic Resonance Imaging (MRI): Test Overview [updated 2018 Jun 26; cited 2019 Jan 24]
