Son yıllarda, besin kaynaklı ekstraselüler veziküller (FEV’ler) üzerine yapılan araştırmalar, bu moleküllerin sağlık üzerindeki potansiyel faydalarını ortaya koymuştur. Anne sütü, bitkiler ve probiyotikler gibi gıdalardan elde edilen bu nanoskopik veziküller, gastrointestinal sistemdeki zorlu koşullara dayanabilir ve bağırsaklara ulaşabilir. Bu özellikleri sayesinde, FEV’ler bağırsak bozukluklarının tedavisinde umut verici bir prebiyotik ve oral nanomedikal ajan olarak öne çıkmaktadır.
FEV’ler, diğer ekstraselüler veziküllerden farklı olarak, gastrointestinal sistemdeki bozucu koşullara dayanarak bağırsaklara ulaşabilmektedir. Bu özellikleri, onları inflamatuvar bağırsak hastalığı gibi bağırsak bozukluklarının tedavisinde umut verici birer prebiyotik yapmaktadır. Son zamanlarda, FEV’lerin gastrointestinal sistem dışındaki hastalıklarda da terapötik etkiler gösterdiği gözlemlenmiştir. Ancak, bu etkilerin mekanizmaları hala tam olarak anlaşılamamıştır.
FEV’lerin Terapötik Etkileri
FEV’lerin oral yolla alınmasıyla kan dolaşımına girerek uzak organlara ulaşabileceği ve bu organlarda terapötik etkiler gösterebileceği düşünülmektedir. Ancak, son bulgular, FEV’lerin gastrointestinal sistem dışındaki organlara ulaşan miktarının çok az olduğunu ve bu miktarın, karaciğer gibi uzak organlarda elde edilen anlamlı terapötik etkileri açıklamak için yetersiz olabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, FEV’lerin öncelikle bağırsaklarda etkili olduğu ve bağırsak mikromuhitlerini modüle ederek karaciğer üzerindeki etkilerini bağırsak-karaciğer ekseni üzerinden gösterdiği öne sürülmektedir.
Bağırsak-Karaciğer Ekseni ve Metabolik Hastalıklar
Karaciğer, ana metabolik merkez olduğu için bağırsak mikromuhitlerinin diğer metabolik hastalıklarda da rol oynaması muhtemeldir. Gerçekten de, alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı, obezite, diyabet ve kardiyovasküler hastalıklara sahip birçok hasta, geçirgen bağırsak ve disbiyozis sorunları yaşamaktadır. Bu bağlamda, FEV’lerin bağırsak mikromuhitlerini düzenleyerek bu tür hastalıkların tedavisinde de etkili olabileceği düşünülmektedir.
Uygulanabilir Çıkarımlar
• FEV’ler, bağırsak mikromuhitlerini düzenleyerek bağırsak ve metabolik hastalıkların tedavisinde kullanılabilir.
• Oral yolla alınan FEV’ler, bağırsak-karaciğer ekseni üzerinden uzak organlarda terapötik etkiler gösterebilir.
• Geçirgen bağırsak ve disbiyozis sorunları yaşayan hastalarda FEV’lerin kullanımı, semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir.
Sonuç olarak, FEV’lerin bağırsak bozuklukları ve metabolik hastalıklar üzerindeki etkileri, bağırsak-karaciğer ekseni üzerinden gerçekleşmektedir. Bu mekanizmalar, FEV’lerin terapötik ajanlar ve ilaç taşıma sistemleri olarak kullanılmasını mümkün kılmaktadır.
Orijinal Makale: J Extracell Vesicles. 2024 Jun;13(6):e12466. doi: 10.1002/jev2.12466.
