Gancao, dünya genelinde karaciğer koruyucu etkisiyle bilinen ve geniş bir kullanım alanına sahip bir bitkisel takviyedir. Ancak, son çalışmalar bu bitkinin pregnan X reseptörü (PXR) aracılığıyla karaciğer sitokrom P450 3A4 (CYP3A4) enzimini indükleyebilme potansiyeline sahip olduğunu gösteriyor. Bu durum, Gancao’nun bitki-ilaç etkileşimleri yoluyla bazı olumsuz etkiler yaratabileceğine dair endişeleri artırmaktadır. Bu çalışma, Gancao’da bulunan ve PXR’yi aktive eden fitokimyasalları belirlemeyi hedeflemiştir.
Yöntem ve Araştırma Modelleri
Araştırmada DPX2 hücreleri, hücre bazlı PXR raporlayıcı analizleri için kullanılmıştır. Gancao ekstraktındaki fitokimyasallar, bir metabolomik yaklaşım kullanılarak tanımlanmıştır. İn vitro çalışmalardan elde edilen PXR aktivatörlerinin etkileri, PXR ve CYP3A4 ile insansılaştırılmış fare modellerinde daha derinlemesine incelenmiştir.
Çalışmanın Bulguları
Gancao’nun bir PXR aktive edici bitki olduğu doğrulanmıştır. Ancak, glisirizin (GZ) ve glisiretinik asit (GA) gibi iki ana fitokimyasalın hücre bazlı raporlayıcı analizlerde PXR’yi aktive etmediği saptanmıştır. Buna karşın, glabridinin doz bağımlı bir şekilde PXR’yi aktive ettiği görülmüştür. İn vivo çalışmalarda ise GZ’nin PXR aktivatörü olmadığı, glabridinin zayıf bir PXR aktivatörü olduğu tespit edilmiştir. GA, in vitro PXR’yi aktive etmese de, PXR ve CYP3A4 ile insansılaştırılmış farelerde CYP3A4 ifadesini PXR bağımlı bir şekilde artırmıştır.
Önemli Çıkarımlar
– Gancao, PXR aracılığıyla CYP3A4 enzimini indükleme potansiyeline sahip olabilir.
– Glisirizin, PXR aktivatörü değildir ve güvenle kullanılabilir.
– Glisiretinik asit, in vivo PXR aktivasyonu gösterir ve bu etkileşimler dikkate alınmalıdır.
– Glabridin, zayıf bir PXR aktivatörü olarak değerlendirilmelidir.
Bu bulgular, Gancao’nun bitki-ilaç etkileşimleri konusunda yeni içgörüler sunmakta ve bu tür etkileşimlerin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmaktadır.
Orijinal Makale: Liver Res. 2022 Dec 1;6(4):251-257. doi: 10.1016/j.livres.2022.11.007. eCollection 2022 Dec.
