Hepatoselüler adenom, karaciğerde gelişen iyi huylu bir tümördür. Karaciğer dokusunun çoğunluğunu oluşturan hepatosit adı verilen karaciğer hücrelerinden kaynaklanır. Hepatoselüler adenom nispeten nadir görülen bir durumdur ve daha çok oral kontraseptif kullanan doğurganlık çağındaki kadınlarda görülür. Hepatoselüler adenomlar, tek veya çoklu olabilir ve çapları birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebilir. Çoğu durumda, hepatoselüler adenomlar semptomlara neden olmaz ve başka nedenlerle yapılan görüntüleme çalışmalarında tesadüfen keşfedilir. Bununla birlikte, bazı durumlarda, hepatoselüler adenomlar karın ağrısı, mide bulantısı, kusma ve ateş gibi semptomlara neden olabilir. Nadir durumlarda, hepatoselüler adenomlar yırtılabilir ve hayatı tehdit eden kanamalara neden olabilir.
Hepatoselüler adenom tanısı tipik olarak ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi görüntüleme çalışmaları kullanılarak yapılır. Teşhisi doğrulamak için biyopsi de yapılabilir. Hepatoselüler adenomun tedavisi, tümörün boyutuna ve konumuna ve ayrıca semptomların varlığına bağlıdır. Semptom vermeyen küçük tümörler, düzenli görüntüleme çalışmaları ile izlenebilir. Daha büyük tümörler veya semptomlara neden olanlar cerrahi olarak çıkarılmasını gerektirebilir. Bazı durumlarda, oral kontraseptif kullanımının kesilmesi tümörün küçülmesine veya kaybolmasına neden olabilir.
Hepatoselüler Adenomun Nedenleri Nelerdir?
Hepatoselüler adenomun kesin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır, ancak bu tümörlerin gelişimine katkıda bulunduğuna inanılan birkaç faktör vardır. Hepatoselüler adenom gelişme riskini artırabilecek bazı faktörler şunlardır:
Hormonal faktörler: Hepatoselüler adenom, oral kontraseptif kullanan doğurganlık çağındaki kadınlarda daha sık görülür. Hamilelik, hormon replasman tedavisi ve anabolik steroid kullanımı gibi diğer hormonal faktörler de hepatoselüler adenom gelişme riskini artırabilir.
Kalıtsal durumlar: Ailesel adenomatöz polipozis (FAP) ve glikojen depo hastalığı tip I gibi belirli kalıtsal durumlar, hepatoselüler adenoma gelişme riskinin artmasıyla ilişkilidir.
Obezite ve metabolik sendrom: Tip 2 diyabet, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi durumları içeren obezite ve metabolik sendrom, hepatoselüler adenoma gelişme riskinin artmasıyla ilişkilendirilmiştir.
Toksinlere maruz kalma: Vinil klorür ve anabolik steroidler gibi belirli toksinlere maruz kalma, hepatoselüler adenom gelişme riskinin artmasıyla ilişkilendirilmiştir.
Diğer tıbbi durumlar: Karaciğer sirozu ve alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı gibi diğer tıbbi durumlar, hepatoselüler adenoma gelişme riskinin artmasıyla ilişkilendirilmiştir.
Hepatosellüler adenomun nadir görülen bir durum olduğunu ve hastalık için risk faktörlerine sahip birçok kişinin bu durumu geliştirmediğini not etmek önemlidir. Bilinen herhangi bir risk faktörü olmayan kişilerde hepatoselüler adenom gelişmesi de mümkündür.
Hepatoselüler Adenomun Belirtileri Nelerdir?
Hepatoselüler adenomu olan birçok birey herhangi bir semptom yaşamaz ve tümörler sıklıkla başka nedenlerle yapılan görüntüleme çalışmalarında tesadüfen keşfedilir. Bununla birlikte, bazı durumlarda, hepatoselüler adenom aşağıdakileri içerebilen semptomlara neden olabilir:
- karın ağrısı
- mide bulantısı ve kusma
- tokluk hissi
- kasıtsız kilo kaybı
- sarılık
- rüptür
Bu semptomların hepatoselüler adenoma özgü olmadığını ve diğer tıbbi durumlardan da kaynaklanabileceğini not etmek önemlidir. Siz veya sevdiğiniz biri bu semptomlardan herhangi birini yaşıyorsa, kalifiye bir sağlık uzmanından tıbbi değerlendirme ve teşhis almak önemlidir.
Hepatoselüler Adenom Nasıl Teşhis Edilir?
Hepatoselüler adenoma tipik olarak tıbbi öykü, fizik muayene ve görüntüleme çalışmalarının bir kombinasyonu ile teşhis edilir.
Tıbbi geçmiş: Bir sağlık uzmanı, bireyin tıbbi geçmişini ve yaşayabilecekleri semptomları soracaktır. Ayrıca oral kontraseptiflerin kullanımı, hamilelik ve hepatoselüler adenom ile ilişkili olabilecek diğer ilaçlar veya tıbbi durumlar hakkında sorular sorabilirler.
Fizik muayene: Fizik muayene, hepatoselüler adenomla ilişkili olabilecek karaciğer büyümesi veya abdominal hassasiyet gibi herhangi bir fiziksel bulgunun belirlenmesine yardımcı olabilir.
Görüntüleme çalışmaları: Ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi görüntüleme çalışmaları, hepatoselüler adenomun varlığını ve özelliklerini tanımlamaya yardımcı olabilir. Bu görüntüleme çalışmaları, hepatoselüler adenomun hepatoselüler karsinom gibi diğer karaciğer tümörlerinden ayırt edilmesine de yardımcı olabilir.
Biyopsi: Bazı durumlarda, hepatoselüler adenom tanısını doğrulamak için bir biyopsi yapılabilir. Küçük bir karaciğer dokusu örneği alınır ve anormal hücrelerin varlığına bakmak için mikroskop altında incelenir.
Bir sağlık hizmeti sağlayıcısı, bir kişinin hepatoselüler adenomu olduğundan şüphelenirse, daha ileri değerlendirme ve tedavi için onları gastroenterolog veya hepatolog gibi bir uzmana yönlendirebilir. Biyopsi küçük bir kanama ve diğer komplikasyon riski taşıyabileceğinden, görüntüleme çalışmalarının tipik olarak hepatoselüler adenom için tanının temel dayanağı olduğuna dikkat etmek önemlidir. Bu nedenle, biyopsi yapma kararı, bireyin özel koşulları ve prosedürün riskleri ve faydaları dikkate alınarak vaka bazında verilir.
Hepatoselüler Adenom Nasıl Tedavi Edilir?
Hepatoselüler adenom tedavisi, tümörlerin boyutu, sayısı ve yerleşiminin yanı sıra semptomların varlığı ve altta yatan herhangi bir tıbbi durum dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlıdır. Hepatoselüler adenom için bazı tedavi seçenekleri şunlardır:
Gözlem: Bazı durumlarda, semptom vermeyen küçük hepatoselüler adenomlar düzenli görüntüleme çalışmaları ile izlenebilir. Tümör zamanla büyümez veya değişmezse daha fazla tedavi gerekmeyebilir.
Cerrahi: Tümörün cerrahi olarak çıkarılması, özellikle semptomlara neden olan veya karaciğerin belirli bölgelerinde bulunan daha büyük hepatoselüler adenomlar için önerilir. Gerçekleştirilen ameliyatın türü, tümörün boyutuna ve konumuna bağlıdır ve karaciğerin kısmen veya tamamen çıkarılmasını içerebilir.
Embolizasyon: Bazı durumlarda, tümörü küçültmek veya yok etmek için embolizasyon kullanılabilir. Bu, tümörü besleyen kan damarlarına kan akışını kesen ve büzülmesine neden olan bir maddenin enjekte edilmesini içerir.
İlaçlar: Ağrı ve mide bulantısı gibi hepatoselüler adenomla ilişkili semptomları yönetmek için ilaçlar kullanılabilir. Bazı durumlarda, tümörün büyümesini küçültmek veya yavaşlatmak için ilaçlar da kullanılabilir.
Yaşam tarzı değişiklikleri: Hepatoselüler adenomlu bireyler için, özellikle hormonal faktörler veya metabolik sendrom tümörlerin gelişimine katkıda bulunuyorsa, oral kontraseptif kullanımının kesilmesi veya kilo verilmesi gibi yaşam tarzı değişiklikleri önerilebilir.
Hepatosellüler adenom tedavisinin her vakanın özel koşullarına göre bireyselleştirildiğini not etmek önemlidir. Bu nedenle, etkilenen bireylerin bireysel ihtiyaçlarını karşılayan bir tedavi planı geliştirmek için bir sağlık uzmanıyla yakın çalışması önemlidir.
Hepatoselüler Adenom ve AHCC
Karaciğer kanserinin (hepatoselüler kanser) tedavisini desteklemek için AHCC‘nin kullanıldığı bir çok çalışma vardır.
Japonya`da Matsui ve arkadaşları tarafından yapılan bir çalışmada, 1992 ile 2001 yılları arasında 269 karaciğer kanseri hastada cerrahi işlem sonrasında AHCC kullanımı değerlendirilmiştir. Çalışma karşılaştırmalı prospektif kohort olarak tasarlanmıştır. Çalışmada 113 hasta günde 3 gram AHCC kullanmıştır. Diğer hastalar herhangi bir ek destek almamışlardır. AHCC kullanan grupta karaciğer kanseri tekrarlama oranı %34,5 iken AHCC kullanmayan grupta %66,1 karaciğer kanseri tekrarlamıştır. Bu farklılık istatistiksel anlamlı bulunmuştur.
Japonya`da Kamiyami ve arkadaşları tarafından yapılan başka bir çalışmada ise 2016 ve 2021 yılları arasında hepatoselüler kanser cerrahi sonrası 29 hastaya günde 3 gram AHCC verilmiş ve hastalar 2 yıl süresince takip edilmiştir. Çalışma sonucuna göre cerrahi sonrası rekürrens – hastalığın tekrar etme süresi ortalama 9,5 ay bulunmuştur. Ayrıca tekrarlama olmadan sağ kalım oranı Kaplan Mayers yöntemine göre %55 olarak hesaplanmıştır. Çalışmanın yazarlarına göre bu oranlar yayınlanan diğer çalışmalara göre benzer hasta grubunda daha iyi olduğu rapor edilmiştir.
Hepatoselüler Adenomun Yönetimi Nasıl Olmalıdır?
Hepatoselüler adenomun yönetimi, her vakanın özel koşullarına bağlıdır ve tıbbi izleme, yaşam tarzı değişiklikleri ve tıbbi veya cerrahi tedavinin bir kombinasyonunu içerebilir. Hepatoselüler adenom için bazı genel yönetim stratejileri şunlardır:
Düzenli tıbbi kontroller: Düzenli tıbbi kontroller, tümörün boyutunu ve büyümesini izlemenin yanı sıra hastalıkla ilişkili herhangi bir yeni semptom veya komplikasyon gelişimini izlemeye yardımcı olabilir.
Yaşam tarzı değişiklikleri: Hepatoselüler adenomlu bireyler için, özellikle hormonal faktörler veya metabolik sendrom tümörlerin gelişimine katkıda bulunuyorsa, oral kontraseptif kullanımının kesilmesi veya kilo verilmesi gibi yaşam tarzı değişiklikleri önerilebilir.
Semptomların tedavisi: Ağrı ve mide bulantısı gibi hepatoselüler adenomla ilişkili semptomların tedavisi tedavinin önemli bir parçasıdır. Bu semptomları yönetmek için ilaçlar veya başka tedaviler önerilebilir.
Komplikasyonların tedavisi: Hepatoselüler adenom, yırtılma ve kanama gibi komplikasyonlarla ilişkilendirilebilir. Bir komplikasyon gelişirse, uygun tedaviye hemen başlanmalıdır.
Tümörün tedavisi: Tümörün tedavisi, tümörün boyutuna, konumuna ve sayısına ve ayrıca bireyin genel sağlığına bağlıdır. Tümörü yönetmek için cerrahi olarak çıkarılması, embolizasyon veya ilaçlar önerilebilir.
Genetik danışma: Hepatoselüler adenom nadir görülen bir durumdur, ancak bazı kalıtsal durumlarla ilişkilendirilebilir. Genetik testin uygun olup olmadığını belirlemek için hepatoselüler adenomdan etkilenen bireyler ve aileler için genetik danışmanlık önerilebilir.
Hepatoselüler adenom için her vakanın özel koşullarını dikkate alan kişiselleştirilmiş bir yönetim planı geliştirmek için bir sağlık uzmanıyla yakın iş birliği içinde çalışmak önemlidir.
Kaynak
National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Hepatocellular Adenoma.
American Liver Foundation. Hepatocellular Adenoma.
UpToDate. Hepatocellular adenoma.
Mayo Clinic. Hepatocellular Adenoma.
