Hipertansiyon yüksek tansiyon için kullanılan tıbbi bir terimdir. Kanı kalpten vücuda taşıyan atardamarlara çok fazla kuvvetin baskı yapması anlamına gelmektedir.
Amerikan Kardiyoloji Koleji’ne göre, kişi kan basıncı 130/80 milimetre cıvaya (mm Hg) ulaştığında, yaşam tarzında değişiklikler yapmalı ve bazı durumlarda ilaç içeren hipertansiyon tedavisine başlamalıdır.
Hipertansiyon neredeyse Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yetişkinlerin yarısını etkiler. Zamanla kalbe, kan damarlarına, böbreklere ve diğer organlara zarar verebilir ve potansiyel olarak kalp krizi, felç, kalp yetmezliği veya böbrek hastalığına neden olabilir.
İlaçlar
Diüretikler
Bu ilaçlar vücudun fazla tuz ve suyu atmasına yardımcı olur. Bazıları ayrıca zayıflığa neden olabilecek potasyumu azaltır.
Beta Blokerler
Bu ilaçlar kalbin iş yükünü azaltır. Yan etkiler arasında yavaş kalp atışı ve yorgunluk sayılabilir.
Anjiyotensin Dönüştürücü Enzim (ACE) İnhibitörleri
Bu ilaçlar, vücudun atardamarları daraltan bir kimyasal olan anjiyotensinin daha az üretilmesini sağlar. Yan etkiler arasında kızarıklık ve tat kaybı olabilir.
Anjiyotensin II Reseptör Blokerleri (ARB’ler)
Bunlar, anjiyotensinin etkilerini bloke ederek kan damarlarının açık kalmasını sağlar. Bazen baş dönmesine neden olabilirler. Doktorlar, benzer etkilere sahip oldukları için ACE inhibitörleri ve ARB’leri birlikte reçete etmezler.
Kalsiyum Kanal Blokerleri
Bu ilaçlar, kalsiyumun kan damarlarının ve kalbin hücrelerine girmesini engeller, bu da daralmış kan damarlarını gevşeten bir etkidir. Düzensiz bir kalp atışı olan şişmiş ayak bileklerine ve çarpıntıya neden olabilirler.
Alfa Blokerler
Bu ilaçlar atardamar duvarlarındaki kas tonusunu gevşetir. Yan etkiler baş dönmesi ve hızlı kalp atış hızını içerebilir.
Alfa-2 Reseptör Agonistleri
Bu ilaçlar, sinir sisteminin, kalbin kasılmalarının gücünü güçlendiren bir hormon olan adrenalin üreten kısmının aktivitesini azaltır. Yan etkiler uyuşukluk veya baş dönmesi içerebilir.
Kombine Alfa ve Beta Blokerler
Doktorlar, hasta hipertansif bir kriz geçiriyorsa, bu ilaçların damar yolundan verilmesini isteyebilir. Hasta oturur pozisyondan ayağa kalktığında kan basıncında düşüşe neden olabilir.
Merkezi Agonistler
Bu ilaçlar kan damarının kasılma yeteneğini azaltır. Yan etkiler ilaca göre değişir, ancak ağız kuruluğu ve uyuşukluk içerebilir.
Periferik Adrenerjik İnhibitörler
Bu ilaçlar beyindeki kan damarlarına daralma mesajı gönderen kimyasalları bloke eder. Yan etkiler arasında mide ekşimesi ve burun tıkanıklığı olabilir.
Vazodilatörler
Kan damarlarının genişlemesini sağlar böylelikle damar duvarlarına karşı kan basıncını azaltır. Yan etkileri çarpıntı ve baş ağrısını içerebilir.
Dirençli Hipertansiyon Tedavisi
Doktorlar, dirençli hipertansiyonu üç veya daha fazla ilaçla tedaviden sonra 140/90 mm Hg’den daha yüksek kan basıncı olarak tanımlar. İlaçlar, aşağıdakilerin optimal dozlarını içermelidir:
- ACE inhibitörü veya anjiyotensin reseptör blokerleri
- Kalsiyum kanal blokerleri
- Diüretikler
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Besleyici bir diyet
- Fiziksel olarak aktif kalın
- İdeal kilonuzu hedefleyin
- Sigarayı bırakın
- Alkol alımını sınırlayın
Alternatif Tıp
Araştırmalar, bazı alternatif tıp türlerinin hipertansiyonlu bireylerde kan basıncında küçük düşüşlere neden olabileceğini düşündürmektedir.
Tai Chi
Tai chi, derin diyafram nefesini zarif vücut hareketleriyle birleştiren bir egzersizdir. 2013 çalışması ile ileri yaş hipertansiyon hastalar üzerindeki etkilerini araştıran 18 klinik çalışmayı gözden geçirildi. Araştırmacılar, hipertansiyonu azaltmaya yardımcı olabileceğine dair zayıf ama cesaret verici kanıtlar buldular.
Meditasyon
Meditasyon, zihni belirli bir düşünce veya nesneye odaklamayı içerir. A 2017 incelemesi meditasyonun kalp ve damar hastalıkları riski üzerindeki etkilerini değerlendirdi. Potansiyel bir fayda buldu, ancak kesin sonuçlar çıkaramadı.
Yoga
Yoga, pozları ve yavaş, nazik hareketleri içerir. Yapılan çalışmaların büyük çoğunluğu yoganın hipertansiyonu azaltabileceğini bildirdi ve klinik kılavuzların bir terapi olarak yogayı içermesi gerektiğini önerdi.
Çigong
Çigong, nefes alma kalıplarını meditasyon ve ritmik hareketlerle koordine etmeyi içeren bir egzersizdir. Çigonga dair yapılan çalışmalarda sonuçlar etkili bir terapi olduğunu öne sürdü, ancak bulgular daha fazla araştırmayı gerektiriyor.
Acil tedavi
Hipertansif acil durumu olan kişiler, bir sağlık hizmeti sağlayıcısının damar yoluyla uyguladığı hızlı etkili ilaçlara ihtiyaç duyar. Farklı koşullar bu ciddi soruna neden olabilir ve tercih edilen ilaç nedenine de bağlıdır. Kişiyi tedavi eden doktorun, kişinin kan basıncı çok hızlı düşerse tehlikeli yan etkilerden kaçınmak için kan basıncını yavaş yavaş düşürmeye çalışması gerekecektir.
Özet
Hipertansiyon veya yüksek tansiyon oldukça yaygın bir hastalıktır. Vücuttaki organlara verebileceği hasar nedeniyle kalp krizlerine, felçlere, kalp yetmezliğine veya böbrek hastalığına neden olabilir.
Hipertansiyon tedavisi, beta blokerler gibi ilaçları içerebilir. Bununla birlikte, dengeli beslenme, alkol ve sigaradan kaçınma gibi yaşam tarzı değişiklikleri de dahil olmak üzere başka tedavi seçenekleri de mevcuttur.
Meditasyon ve belirli nefes alma teknikleri gibi diğer yaklaşımlar da yardımcı olabilir.
MedicalNewsToday. Different treatments for hypertension, 2021
Referanslar
- Aronow, W. S. (2017). Treatment of hypertensive emergencies.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5440310/ - High blood pressure. (2020).
https://www.cdc.gov/bloodpressure/index.htm - Hypertension. (2021).
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension - Hypertension (High blood pressure). (2018).
https://www.nccih.nih.gov/health/hypertension-high-blood-pressure - Managing blood pressure with a heart-healthy diet. (2016).
https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/changes-you-can-make-to-manage-high-blood-pressure/managing-blood-pressure-with-a-heart-healthy-diet - New ACC/AHA high blood pressure guidelines lower definition of hypertension. (2017).
https://www.acc.org/latest-in-cardiology/articles/2017/11/08/11/47/mon-5pm-bp-guideline-aha-2017 - Levine, G. N., et al. (2017). Meditation and cardiovascular risk reduction.
https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/JAHA.117.002218 - Mukerjee, D., (2017). Diagnosis and management of resistant hypertension.
https://www.acc.org/latest-in-cardiology/ten-points-to-remember/2017/07/10/13/02/diagnosis-and-management-of-resistant-hypertension - Physical activity guidelines for Americans 2nd edition. (2018).
https://health.gov/sites/default/files/2019-09/Physical_Activity_Guidelines_2nd_edition.pdf - Prevent high blood pressure. (2020).
https://www.cdc.gov/bloodpressure/prevent.htm - Tyagi, A., et al. (2014). Yoga and hypertension: A systematic review [Abstract].
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24657958/ - Type of blood pressure medications. (2017).
https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/changes-you-can-make-to-manage-high-blood-pressure/types-of-blood-pressure-medications - Understanding blood pressure readings. (n.d.).
https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/understanding-blood-pressure-readings - Wang, J., et al. (2013). Tai chi for essential hypertension.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3748756/ - Xiong, X., et al. (2015). Qigong for hypertension.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4602820/
