Hipertiroidizm, tiroid bezinin çok fazla tiroid hormonu üretmesini içermektedir. Bu aşırı üretimin kadınlarda ve erkeklerde farklı etkileri olabilmektedir.
Örneğin hipertiroidizmi olan bir kadının menstrüasyon ve hamileliği içeren semptomları olabilirken, erkekler cinsel işlev bozukluğu yaşayabilir. Hipertiroidizm ayrıca çok çeşitli evrensel semptomlara neden olabilir.
Genel Semptomlar
Hipertiroidizm, boyunda kelebek şeklinde bir bez olan tiroidin, tiroksin (T4) ve triiyodotironini (T3) fazla miktarda hormon ürettiği zaman olmaktadır.
Bu hormonların yüksek seviyeleri vücut üzerinde çok çeşitli etkilere sahip olabilir. Birey aşağıda belirtilenleri deneyimleyebilir:
- sinirlilik
- asabilik
- yorgunluk
- ruh halindeki değişiklikler
- kas güçsüzlüğü
- ısıya duyarlılık
- uyumakta zorluk
- terlemek
- saç kaybı
- tırnak değişiklikleri
- titreyen eller
- sık bağırsak hareketleri veya ishal
- istenmeyen kilo kaybı
- kalp atışı anormallikleri
- nefes alma ve yutma güçlüğü
Hipertiroidizm, Graves hastalığı adı verilen altta yatan bir otoimmün bozukluktan kaynaklandığında, bir kişi şunları da deneyimleyebilir:
- göz iltihabı
- göz şişkinliği
- alt bacaklara şişmiş, yumrulu bir görünüm verme eğiliminde olan pretibial miksödem adı verilen bir cilt rahatsızlığı
Kadınlarda Hipertiroidizm
Hipertiroidizmin kadınları etkileme olasılığı erkeklerden 2 ila 10 kat daha fazladır ve risk menopozdan ve hamilelikten hemen sonra artar.
Tiroid hormonları adet döngüsünü düzenlemeye yardımcı olur ve aşırı üretim şunlara neden olabilir:
- düzensiz veya daha hafif dönemler dahil olmak üzere kesintiler
- hamile kalmada zorluklar
- hem kişi hem de fetüs için hamilelik sırasında sağlık sorunları
Hamilelik, kandaki tiroid hormonlarının seviyesini yükseltir ve hamilelik sırasında hipertiroidi olması şunlara yol açabilir:
- preeklampsi, yüksek tansiyon ve böbrek sorunlarına neden olan potansiyel olarak ciddi bir durum
- tiroid fırtınası, hipertiroidizm semptomlarının ciddi şekilde kötüleşmesi
- erken doğum
- 2.2 kg altında bir doğum ağırlığı
- Daha hızlı kalp atış hızı dahil olmak üzere bebeğin kalbi ile ilgili sorunlar, ciddi komplikasyonlara yol açabilir
- gebelik kaybı
Ek olarak, bazı araştırmacılar hipertiroidizmin kadınlarda libido azalmasına neden olduğunu bulmuşlardır.
Erkeklerde Hipertiroidizm
Erkeklerde aşırı aktif tiroide sahip olmak şunlara neden olabilir:
- düşük sperm sayısı
- erken boşalma
- erektil disfonksiyon
- kas kütlesi kaybı
- meme dokusu büyümesi
Bir 2019 araştırması, cinsel işlev bozukluğuyla ilgili semptomların, hastalığı olan erkeklerin %48-77’sinde mevcut olduğunu gözlemlemiştir. Kanıtlar karışık olsa da, hipertiroidizm erkeklerde düşük libidoya da yol açabilir.
Nasıl Fark Edilir?
Doktor hipertiroidizmden şüphelenirse, kişinin tıbbi geçmişini kontrol eder ve boynunda tiroid büyümesi belirtileri olup olmadığını kontrol etmek için bir muayene yapar.
Hipertiroidizmin semptomları geniştir ve diğer birçok durumla örtüşmektedir. Hamilelik ve menopoz sonrası artan prevalansı, her ikisinde de önemli hormonal değişikliklerin görülmesi semptomların ayırt edilmesini zorlaştırabilir.
Bundan dolayı, sadece semptomlara güvenmek yerine, doktorlar tipik olarak tiroid fonksiyonunu kontrol etmek için bir kan testi uygularlar. Sonuçlar kandaki tiroid hormonlarının seviyesini ortaya çıkarmaktadır.
Bazı durumlarda ek testler gereklidir. Örneğin, doktor, Graves hastalığının bir kişinin hipertiroidizminden sorumlu olup olmadığını belirlemek için iyot alım testi isteyebilir.
Tedavi
Tedavinin amacı tiroid hormon seviyelerini normal aralığa getirmek ve böylece hipertiroidizm semptomlarını azaltmaktır.
Spesifik yaklaşım, kişinin yaşı, diğer sağlık koşullarının varlığı ve semptomların ciddiyeti gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.
Metimazol gibi antitiroid ilaçlar, tiroid hormonlarının üretimini azaltır. Doktorların genellikle bu ilaçların dozajını zaman içinde ayarlaması gerekir. Doğru dozu sağlamak için tipik olarak her 2-3 ayda bir kan testleri yapılır ve bu testlerin sıklığını uzun süreli tedavi için her 6–12 ayda bir azaltılır.
Doktorlar başka ilaçlar da yazabilir. Örneğin beta blokerleri, gerginlik ve titreyen el gibi semptomların tedavisine yardımcı olabilir.
Antitiroid ilaçlar, düşük beyaz kan hücresi sayısı veya karaciğer problemleri gibi yan etkilere neden olabilir.
Diğer bir tedavi seçeneği, radyoaktif iyot-131 içeren bir kapsül veya sıvının alınmasını içeren radyoiyot tedavisidir. Bu madde, diğer dokuları etkilemeden tiroid bezinin hücrelerini yok eder.
Radyoiyot tedavisi genellikle tiroid hormon düzeylerinin çok düşük olduğu hipotiroidizme yol açar. Ancak bu durumun tedavisi hipertiroidizmden daha kolaydır.
Diğer tedavilerin işe yaramadığı durumlarda, doktor, tiroid bezinin bir kısmını veya tamamını çıkarmak için ameliyat önerebilir. Bu işleme tiroidektomi denir.
Doktora ne zaman başvurulmalı?
Hipertiroidizmin tespit edilmesi zor olabilir çünkü semptomları çok geniştir ve diğer pek çok sağlık sorunuyla örtüşmektedir.
Tiroid sorunu olduğundan şüphelenen herkes hemen bir doktora görünmelidir. Bazı belirtiler şunları içerir:
- ağırlıkta beklenmedik değişiklikler
- saç ve cilt incelmesi gibi görünümdeki değişiklikler
- kalıcı yorgunluk ve ruh hali değişiklikleri
- sürekli çok sıcak veya soğuk hissetmek
- hamile kalmadan adet görme
Özet
Hipertiroidizm, boyundaki bir bez olan tiroidin, tiroid hormonlarını çok fazlasını ürettiğinde ortaya çıkar. Bazıları cinsiyete özgü olan çok çeşitli semptomlara neden olabilir.
Bu durum kadınlarda erkeklerden daha yaygındır. Bu durum adet ve hamilelik ile ilgili sorunlara neden olabilir. Erkeklerde hastalık cinsel işlevi etkileyebilir ve meme dokusunun büyümesine neden olabilir.
Doktorlar hipertiroidizmi teşhis etmek için kan testi kullanırlar. Semptomları azaltabilen ve hormon seviyelerini düzenleyebilen çeşitli ilaçlar ve terapiler mevcuttur.
Kaynak: MedicalNewsToday. How do hyperthyroidism symptoms vary by sex?. 2021
Referanslar
- 6 signs that you need to have your thyroid checked [Blog]. (2017).
- Cihan, A., et al. (2009). The relationship between premature ejaculation and hyperthyroidism [Abstract].
- Gabrielson, A. T., et al. (2019). The impact of thyroid disease on sexual dysfunction in men and women [Abstract].
- Gardner, K. (2014). Pretibial myxoedema.
- Hyperthyroidism. (2018).
- Hyperthyroidism (overactive thyroid). (2016).
- Thyroid disease. (2014).
- What men should know about thyroid disease. (2020).
- Your guide to hyperthyroidism. (2018).
