Hipervolemi, kanda çok fazla sıvı olduğu bir durumdur. Sıvı yüklenmesi olarak da bilinir. Vücudun sağlıklı kalması için bol miktarda sıvıya ihtiyacı olsa da, fazlası tehlikeli bir dengesizliğe neden olabilir. Hipervolemi genellikle altta yatan bir sağlık sorununun sonucudur. Bununla birlikte, çok fazla sodyum içeren yiyecekleri yedikten sonra veya hormonal değişiklikler sırasında hafif hipervolemi oluşabilir. Başka bir sağlık sorunu yoksa hafif hipervolemi genellikle kendi kendine düzelir. Hipervolemi erken yakalanırsa genellikle tedavi edilebilir, ancak hipervoleminin altında yatan nedenin tekrarlanmasını önlemek için ele alınması gerekir.
Hipervolemi Nedenleri Nelerdir?
Hipervolemiye genellikle vücutta çok fazla sodyum (tuz) neden olur. Çok fazla tuz bulunduğunda, vücut onu dengelemek için suyu tutar. Genellikle vücudun sodyum ve suyu düzenlemede bir sorunu olduğu için hipervolemi oluşur, ancak diğer nedenler arasında belirli ilaçlar veya tıbbi prosedürler yer alır.
Konjestif kalp yetmezliği: Konjestif kalp yetmezliği, kalbin vücudun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kan pompalayamadığı bir durumdur. Kalbin kan pompalama yeteneği azaldığında böbrekler gerektiği gibi çalışamaz ve bu da vücutta aşırı sıvı birikmesine neden olur. Cardiac Failure Review dergisindeki bir makale, hipervoleminin kronik kalp yetmezliği olanlarda yaygın olduğunu ve bazı insanlar için tedaviyle bile hipervoleminin hiçbir zaman tamamen ortadan kalkmadığını buldu.
Böbrek yetmezliği: Böbrekler vücuttaki sodyum ve sıvı miktarını düzenlemeye yardımcı olur, bu nedenle böbrek sorunları olan kişiler hipervolemi riski altındadır. Bir gözden geçirme, ciddi böbrek sorunları olan ve hastanenin kritik bakım ünitelerinde bulunan kişilerde hipervoleminin nispeten yaygın olduğunu belirtmektedir. Çalışmanın yazarları, hipervolemi konjestif kalp yetmezliğine, yara iyileşmesinde sorunlara ve bağırsak problemlerine yol açabileceğinden, sağlık uzmanlarının bu kişilerin sıvı seviyelerini çok dikkatli bir şekilde izlemelerini önermektedir. Başka bir makale, kalp yetmezliği veya son dönem böbrek hastalığının neden olduğu hipervoleminin uyku apnesine yol açabileceğini düşündürmektedir.
Karaciğer sirozu: Karaciğer besinleri uygun şekilde depolayıp işleyemediğinde ve toksinleri filtreleyemediğinde hipervolemi oluşabilir. Karaciğer sorunları, karın bölgesinde ve ekstremitelerde sıvı tutulmasına neden olma eğilimindedir. Hepatology dergisindeki bir makaleye göre, karında sıvı birikmesi karaciğer sirozunun en sık görülen komplikasyonudur. Karın bölgesindeki bu özel birikim asit olarak bilinir.
IV sıvıları: İntravenöz (IV) sıvılar, kişi susuz kaldığında veya ameliyat sonrası gibi yeterli sıvıları içemediğinde hayat kurtarıcıdır. IV sıvıları tipik olarak vücudun sıvılarını yenilemek ve sodyum seviyelerini dengelemek için sodyum (tuz) ve su içerir. Bununla birlikte, özellikle başka sağlık durumları varsa, çok fazla IV sıvısı hipervolemiye neden olabilir. Bir çalışma, hem ameliyat sırasında hem de sonrasında çok fazla IV sıvının hipervolemi ve ameliyattan sonra daha yüksek ölüm riski ile ilişkili olduğunu buldu. Çalışma özofagus kanseri için ameliyat geçiren insanlara baktı.
Hormonlar: Premenstrüel sendrom (PMS) ve hamilelik vücudun daha fazla sodyum ve su tutmasına neden olabilir. Bu genellikle hafif şişlik, şişkinlik ve rahatsızlığa neden olur. Aşırı şişlik veya şişkinlik fark eden hamile kadınlar, yüksek tansiyon belirtisi olabileceğinden tıbbi yardım almalıdır.
İlaçlar: Hormonal değişikliklere neden olan ilaçlar da hipervolemiye neden olabilir. Doğum kontrol hapları, hormon replasman tedavisi ve benzeri hormonal ilaçlar vücudun çok fazla tuz ve sıvı tutmasına neden olabilir. Ayrıca bazı antidepresanlar, tansiyon ilaçları ve nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) hafif hipervolemiye neden olabilir.
Çok fazla tuz tüketmek: Amerikan Kalp Derneği, ortalama bir Amerikalının günde 3.400 miligram (mg) sodyum tükettiğini söylüyor – önerilen 2.300 mg sınırının çok üzerinde. Çok fazla sodyum tüketmek vücudun su tutmasına neden olur. Bu, hafif hipervolemi ve şişkinliğe neden olabilir. Tuzlu bir öğünün sağlıklı insanlar için sorun yaratması pek olası değildir. Bununla birlikte, özellikle küçük çocuklar, yaşlı yetişkinler ve sağlık sorunları olanlar için aşırı tuz alımı yaşamı tehdit edebilir.
Konjestif kalp yetmezliği, böbrek hastalığı veya karaciğer problemleri olan birçok kişiye, hipervolemiyi önlemek veya en aza indirmek için düşük tuzlu bir diyet izlemeleri önerilebilir.
Hipervolemi Belirtileri Nelerdir?
Hipervolemi semptomları, sıvının nerede toplandığı ve başka hangi sağlık sorunlarının mevcut olduğuna bağlı olarak değişebilir. En yaygın semptomlar şunları içerir:
- açıklanamayan ve hızlı kilo alımı
- kol ve bacaklarda şişlik
- karaciğer problemlerinde sık görülen karın şişmesi
- akciğerlerdeki sıvının neden olduğu nefes darlığı
Hipervolemi Nasıl Teşhis Edilir?
Bir doktor, şişliği kontrol etmek için fizik muayene yaparak hipervolemiyi teşhis edebilir. Bir doktor ayrıca bir kişinin akciğerlerini sıvı belirtileri için dinleyebilir. Doktor ayrıca kanda ve idrarda sodyum olup olmadığını kontrol etmek için testler önerebilir. Hipervolemi genellikle diğer sağlık sorunlarından kaynaklandığından, doktor ayrıca kalp yetmezliği, böbrek sorunları ve karaciğer hastalığı gibi altta yatan durumları araştırmak için kapsamlı bir muayene yapabilir.
Hipervolemi Nasıl Tedavi Edilir?
Hipervolemi tedavisi için çeşitli yaklaşımlar vardır. Hipervolemi için en yaygın tedavilerden biri diüretiklerdir. Diüretikler, vücudun ürettiği idrar miktarını artıran ilaçlardır. Bununla birlikte, altta yatan herhangi bir sağlık durumu da ele alınmalıdır. Örneğin, kalp yetmezliği olan birinin diüretik almaya ek olarak durumunu yönetmek için adımlar atması gerekebilir. Ancak araştırmalar, diüretiklerin ciddi böbrek sorunları olan kişilerde işe yaramayacağını belirtmektedir. Bazı insanlar diyaliz veya hemofiltrasyon gibi renal replasman tedavilerine ihtiyaç duyacaktır.
Kalp, böbrek veya karaciğer rahatsızlığı olan kişilerin de tuzu azaltılmış bir diyet izlemesi gerekebilir. Bu, sodyum seviyelerinin normal sınırlar içinde tutulmasına yardımcı olur ve bu da hipervolemiyi önlemeye yardımcı olur. Konjestif kalp yetmezliği olan kişilerin her gün içtikleri sıvı miktarını sınırlamaları gerekebilir. Bir doktor, bireyin sağlık geçmişine göre uygun miktarda sıvı ve tuz alımı önerebilir.
Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?
Tuzlu bir yemek yedikten sonra veya bir kadının döngüsünün adet öncesi aşamasında hafif bir şişkinlik normaldir. Bacaklarda ve ayaklarda ayrıca uzun bir ayakta durma veya yürüme gününden ve uzun uçuşlardan sonra küçük şişlikler olabilir. Bu genellikle sağlıklı insanlar için bir sorun değildir ve birkaç saat içinde düzelir. Belirgin bir neden olmaksızın aşırı şişlik, kilo alımı veya su tutulması yaşayan herkes, özellikle kişinin ailesinde kalp, böbrek veya karaciğer sorunları öyküsü varsa, bir sağlık uzmanına görünmelidir.
Özet
Hipervoleminin nedeni genellikle bir kişinin uzun vadeli görünümünü belirler. Ara sıra, hafif su tutulması, başka sağlık sorunları olmayanlar için genellikle ciddi değildir. Kalp, böbrek veya karaciğer hastalığına bağlı hipervolemi, tıbbi müdahale ve dikkatli yönetim gerektirir. Bir doktorun diyet, ilaçlar veya diğer tedaviler hakkındaki tavsiyelerine uymak, bir kişinin rahatsız edici semptomları azaltmasına ve daha sağlıklı bir yaşam sürmesine yardımcı olabilir.
Kaynak
Medical News Today, Hypervolemia: What you need to know about fluid overload, 2017
Claure-Del et al. Fluid overload in the ICU: Evaluation and management. 2016.
How much sodium should I eat per day? (n.d.)
Glatz et al. Postoperative fluid overload is a risk factor for adverse surgical outcome in patients undergoing esophagectomy for esophageal cancer: A retrospective study in 335 patients. 2017.
