Huzursuz bacak sendromu, kişinin bacaklarında rahatsız edici hislere neden olan bir sinir sistemi bozukluğudur. İnsanların semptomlarını yönetmelerine yardımcı olabilecek birçok çare, yaşam tarzı değişikliği ve ilaç vardır.
Huzursuz bacak sendromunun (HBS) semptomları hafif ila şiddetli olabilir. Aşırı durumlarda, RLS kişinin günlük yaşamını önemli ölçüde bozabilir.
Huzursuz Bacak Sendromu Nedir?
HBS, bacaklarda rahatsız edici hislere neden olan bir sinir sistemi bozukluğudur. Bu hisler, bacakları hareket ettirmek için ezici bir dürtüye yol açar.
Bir kişinin bacaklarında hissedebileceği bazı hisler şunlardır:
- Kaşıntı
- Karıncalanma
- Yanma
- Zonklama
- Ağrılı kramp
Nedenler ve Tetikleyiciler
Bilim adamları, belirli faktörlerin HBS riskini artırabileceğini belirlediler.
Bu faktörler:
- HBS’si olan bir akrabaya sahip olmak
- Demir eksikliği
- Beynin bazal gangliyon adı verilen ve hareketi kontrol eden bölümünün bozulması
- Düz, amaca yönelik kas hareketleri üretmek için gerekli olan beyin kimyasal dopamininin bozulması
- Beyindeki dopamin yollarını etkileyen Parkinson hastalığı
- Sinir hasarı veya nöropati
- Geç evre böbrek hastalığı ve hemodiyaliz
Ek olarak, aşağıdaki faktörler bazı kişilerde HBS ataklarını tetikleyebilir:
- Hamilelik, özellikle üç aylık hamilelik,
- Kafein, alkol ya da nikotin kullanımı,
- Aşağıdakiler dahil bazı ilaçların kullanımı:
- Proklorperazin ve metoklopramid gibi bulantı önleyici ilaçlar,
- Haloperidol ve fenotiyazin türevleri gibi antipsikotik ilaçlar,
- Fuoksetin ve sertralin gibi nörokimyasal serotonin düzeylerini artıran antidepresanlar,
- Difenhidramin dahil bazı antihistaminikler.
Anında Rahatlama İçin Çareler
Aşağıdaki ipuçları, HBS semptomlarından anında kurtulma sağlamaya yardımcı olabilir, ancak bu rahatlama yalnızca geçici bir süre içindir:
- Evin etrafında dolaşarak veya diğer fiziksel aktivite biçimlerine katılarak bacakları hareket ettirmek,
- Nazik baldır esnemeleri yapmak,
- Bacakları hafifçe ovmak veya masaj yapmak,
- Bacaklara nazik ve tutarlı bir baskı uygulayan kompresyon çorapları veya bacak sargıları giymek,
- Bacaklara sıcak veya soğuk kompres uygulamak,
- Bacak kaslarını gevşetmek için sıcak bir banyo yapmak.
Uzun Süreli Rahatlama İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Uyarıcılardan Kaçınmak
HBS’li kişiler, özellikle HBS’nin daha şiddetli olma eğiliminde olduğu akşamlarda uyarıcılardan kaçınmalıdır. Uyarıcı örnekleri:
- Kafein
- Alkol
- Nikotin
İyi Uyku Alışkanlıkları Geliştirmek ve Sürdürmek
HBS’li kişiler, aşağıdakileri içeren düzenli bir uyku rutininden yararlanabilir:
- Her gün aynı saatte yatıp aynı saatte uyanmak
- Gündüz uykularından kaçınmak
- Yatmadan önce dinlenmek için zaman ayırmak
- Yatmadan önce kafein ve diğer uyarıcılardan kaçınmak
Gün Boyunca Aktif Kalmak
Uzun süre oturmak veya uzanmak HBS semptomlarını tetikleyebilir. Ulusal Nadir Bozukluklar Örgütü’ne göre doktorlar, HBS’li kişilerin HBS semptomlarını azaltmak için gün içinde orta derecede egzersiz yapmalarını tavsiye ediyor.
Bununla birlikte, Birleşik Krallık’taki Ulusal Sağlık Servisi (NHS) , HBS semptomlarının daha da kötüleştirebileceğinden, insanların yatma saatine yakın egzersiz yapmaktan kaçınmaları gerektiğini belirtmektedir.
Düzenli Baldır Esnemeleri Yapmak
Baldır kasını germek, HBS ile ilişkili kramp hislerini önlemeye veya hafifletmeye yardımcı olabilir.
Baldır germe yapmak için uygulanacak adımlar:
- Bir ayağınız diğerinin önünde olacak şekilde duvara dönük durun ve her iki topuğunuz da yere yaslı olsun.
- Duvara doğru eğilin, arka bacağınızı düz tutun ve her iki topuğunuzu da yere yaslayın. Kişi, arka bacak baldırında güçlü bir şekilde aşağı çekilme hissedebilmelidir.
- 20-30 saniye öyle kalın.
- Egzersizi her bacakta üç kez tekrarlayın.
İlaç Değişikliğini Tartışmak
Bazı insanlar HBS semptomlarını tetikleyebilecek veya şiddetlendirebilecek ilaçlar alır. Bu durumda, kişi doktoruna dozu değiştirmenin veya ilacı tamamen değiştirmenin mümkün olup olmadığını sormalıdır.
Kişiler, doktorları söylemediği sürece herhangi bir ilaç almayı bırakmamalıdır.
İlaçlar ve Takviyeler
Şu anda RLS için bir tedavi yoktur. Bununla birlikte, bazı ilaçlar ve takviyeler, bir kişinin durumu yönetmesine ve semptomlarının şiddetini ve sıklığını azaltmasına yardımcı olabilir.
Demir Takviyeleri
Ulusal Nörolojik Bozukluklar ve İnme Enstitüsü (NINDS) demir eksikliği olan HBS’li kişiler için birinci basamak tedavi olarak demir takviyeleri önermektedir.
Nöbet Önleyici İlaçlar
Bu ilaçlar sinir ağrısını ve sürünme ve emekleme hissini hafifletmeye yardımcı olabilir. NINDS’e göre, doktorlar HBS için birinci basamak reçeteli tedavi olarak nöbet önleyici ilaçlar reçete etmeye başlıyor.
Bazı örnekler şunları içerir:
- Gabapentin
- Gabapentin enakarbil (gabapentinin uzatılmış salım formu)
- Pregabalin
Dopaminerjik Ajanlar (DA’lar)
Bu ilaçlar beyindeki dopamin seviyelerini arttırır. Geceleri onları alan kişilerde HBS semptomlarını azalttığı görülür. Bununla birlikte, DA’ların sürekli kullanımı, bazı insanlarda HBS semptomlarının kötüleşmesine neden olabilir.
Bazı DA örnekleri:
- Ropinirol
- Pramipeksol
- Rotigotin
Opioidler
Bu ilaçlar ağrıyı kontrol etmeye yardımcı olur. Doktorlar, diğer ilaçlara yanıt vermeyen şiddetli HBS olan kişiler için aşağıdaki opioidlerden birini reçete edebilir:
- Metadon
- Kodein
- Hidrokodon
- Oksikodon
Benzodiazepinler
Benzodiazepinler bir tür yatıştırıcı ilaçtır. Doktorlar, HBS’li kişilerin daha dinlendirici bir uyku elde etmesine yardımcı olmak için bir benzodiazepin reçete edebilir.
MedicalNewsToday. Which Remedies Can Help With Restless Leg Syndrome?, 2020
Referanslar:
- Are you missing this simple treatment for restless legs? (2019).
https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/are-you-missing-this-simple-treatment-for-restless-legs - Johnston, A. (2008). Stretching your calf muscle: How to do it and why.
https://www.dchft.nhs.uk/patients/departments-A-F/foot-and-ankle/Documents/calf%20stretch-%20website.pdf - Overview: Restless legs syndrome. (2018).
https://www.nhs.uk/conditions/restless-legs-syndrome/ - Restless legs syndrome. (n.d.).
https://rarediseases.org/rare-diseases/restless-legs-syndrome/ - Restless legs syndrome fact sheet. (2020).
https://www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Fact-Sheets/Restless-Legs-Syndrome-Fact-Sheet - Symptoms. Restless legs syndrome. (2018).
https://www.nhs.uk/conditions/restless-legs-syndrome/symptoms/ - Treatment for restless legs syndrome (RLS). (n.d.).
https://www.hopkinsmedicine.org/neurology_neurosurgery/centers_clinics/restless-legs-syndrome/what-is-rls/treatment.html - Trotti, L. M., et al. (2012). Iron for restless legs syndrome.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4070449/ - Wali, S. O., & Abaalkhail, B. (2015). Prevalence of restless legs syndrome and associated risk factors among middle-aged Saudi population.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4518350/ - What to do about restless legs syndrome. (2012).
https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/what-to-do-about-restless-legs-syndrome - Yaltho, T. C., & Ondo, W. G. (2010). The use of gabapentin enacarbil in the treatment of restless legs syndrome.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3002665/
