İskemik kolit, kalın bağırsağın (kolon) bir kısmına kan akışı, genellikle daralmış veya bloke olmuş kan damarları (arterler) nedeniyle azaldığında meydana gelir. Düşen kan akışı, sindirim sisteminizdeki hücreler için yeterli oksijen sağlamaz.
İskemik kolit ağrıya neden olabilir ve kolonunuza zarar verebilir. Kolonun herhangi bir kısmı etkilenebilir, ancak iskemik kolit genellikle göbek bölgesinin (karın bölgesi) sol tarafında ağrıya neden olur.
İskemik kolit yanlış teşhis edilebilir çünkü diğer sindirim problemleriyle kolayca karışabilir. İskemik koliti tedavi etmek veya enfeksiyonu önlemek için ilaca ihtiyacınız olabilir veya kolonunuz hasar görmüşse ameliyat gerekebilir. Bununla birlikte, bazen iskemik kolit kendi başına iyileşir.
İskemik kolit hakkında tanı ve tedavi hakkında daha fazla bilgi için “İskemik Kolit Tanı ve Tedavisi” makalemize bakınız.
İskemik Kolit Belirtileri Nedir?
İskemik kolit belirtileri ve semptomları şunları içerebilir:
- Karnınızda ani veya kademeli olarak ortaya çıkan ağrı, hassasiyet veya kramp
- Dışkınızda parlak kırmızı veya koyu renk kan veya zaman zaman dışkı olmadan kanın tek başına geçmesi
- Acilen tuvalete gitme isteği
- İshal
- Mide bulantısı
Karnınızın sağ tarafında belirtiler olduğunda ciddi komplikasyon riski daha yüksektir. Bunun nedeni, kolonunuzun sağ tarafını besleyen arterlerin ince bağırsağınızın bir kısmını da beslemesidir, böylece o alan da çok az kan alabilir. Bu tip iskemik kolitte ağrı şiddetli olma eğilimindedir.
İnce bağırsaklara tıkanmış kan akışı hızla bağırsak dokusunun (nekroz) ölümüne yol açabilir. Hayatı tehdit edici bu durum ortaya çıkarsa, tıkanıklığı gidermek ve bağırsakların hasar görmüş kısmını çıkarmak için ameliyat gerekir.
İskemik Kolit için Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Ani ve şiddetli karın ağrınız varsa acil tıbbi yardım alın. Sizi o kadar rahatsız eden, oturmadığınız veya rahat bir pozisyon bulamayacağınız karın ağrısı, tıbbi bir acil durumdur.
Kanlı ishal gibi endişe verici belirtiler ve semptomlar geliştirirseniz doktorunuza başvurun. Erken tanı ve tedavi ciddi komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir.
İskemik Kolit Nedenleri
Kolona giden azalmış kan akışının kesin nedeni her zaman net değildir. Ancak birkaç faktör iskemik kolit riskinizi artırabilir:
- Bir arter duvarlarında yağ birikintileri oluşması (ateroskleroz)
- Kalp yetmezliği, büyük cerrahi, travma veya şokla ilgili tehlikeli derecede düşük kan basıncı (hipotansiyon)
- Kolon sağlayan bir arterde veya daha az yaygın olarak bir vende (venöz tromboz) bir kan pıhtısı
- Fıtık, skar dokusu veya tümörün neden olduğu bağırsak tıkanıklığı
- Kalp veya kan damarlarını veya sindirim veya jinekolojik sistemleri içeren cerrahi
- Kan damarlarınızı (vaskülit), lupus veya orak hücreli anemi iltihabı gibi kanınızı etkileyen diğer tıbbi hastalıklar
- Kokain veya metamfetamin kullanımı
- Kolon kanseri (nadir)
- İlaçların rolü
Bazı ilaçların kullanımı da nadir olsa da iskemik kolite yol açabilir. Bu ilaçlar şunlardır:
- Bazı kalp ve migren ilaçları
- Östrojen gibi hormon ilaçları
- Antibiyotikler
- Psödoefedrin
- İrritabl barsak sendromu için bazı ilaçlar
- Kemoterapi ilaçları
İskemik Kolit Riskleri Nedir?
İskemik kolit için risk faktörleri şunlardır:
Yaş: Hastalık çoğunlukla 60 yaşından büyük yetişkinlerde görülür. Genç bir yetişkinde ortaya çıkan iskemik kolit, kanın pıhtılaşma bozukluğunun veya kan damarlarının iltihaplanmalarının (vaskülit) bir işareti olabilir.
Pıhtılaşma anormallikleri: Faktör V Leiden gibi kanın pıhtılaşmasını etkileyen durumlar iskemik kolit riskini artırabilir.
Ateroskleroza neden olabilen yüksek kolesterol.
Kalp yetersizliği, düşük kan basıncı ve şok nedeniyle düşük kan akışı.
Önceki karın ameliyatı: Ameliyattan sonra oluşan skar dokusu kan akışının azalmasına neden olabilir.
Maraton koşusu gibi ağır egzersiz, bu da kolona kan akışının azalmasına neden olabilir.
Kalbinizden vücudunuzun geri kalanına kan pompalayan büyük atardamarı (aort) içeren cerrahi.
İskemik Kolit Komplikasyonları
İskemik kolit genellikle iki ile üç gün içerisinde kendi kendine düzelir. Daha şiddetli vakalarda komplikasyonlar şunları içerebilir:
- Azalan kan akışından kaynaklanan doku ölümü (kangren)
- Bağırsaklarınızda veya kalıcı kanamanızda delik oluşumu (perforasyon)
- Bağırsak iltihabı (parçalı ülser kolit)
- Bağırsak tıkanması (iskemik darlık)
İskemik Kolit Önleme Yöntemleri
İskemik kolitin nedeni her zaman net olmadığı için, bozukluğu önlemenin kesin bir yolu yoktur. İskemik koliti olan çoğu kişi hızlı bir şekilde iyileşir ve hiçbir zaman başka bir bölüm olmayabilir.
Tekrarlayan iskemik kolit ataklarını önlemek için, bazı doktorlar bu hastalığa neden olabilecek ilaçların ortadan kaldırılmasını önermektedir. Özellikle iskemik kolit için başka bir neden görünmüyorsa, pıhtılaşma anormallikleri testi de önerilebilir.
Mayo Clinic, Ischemic colitis, 2018
Referanslar:
- Brandt LJ, et al. ACG clinical guideline: Epidemiology, risk factors, patterns of presentation, diagnosis, and management of colon ischemia (CI). American Journal of Gastroenterology. 2015;110:18.
- Grubel P, et al. Colonic ischemia. https://www.uptodate.com/contents/search. Accessed Aug. 27, 2018.
- Navid K, et al. Ischemic colitis. Hospital Medicine Clinics. 2015;4:216.
- Yaddav S, et al. A population-based study of incidence, risk factors, clinical spectrum, and outcomes of ischemic colitis. Clinical Gastroenterology and Hepatology. 2015;13:731.
- Picco MF (expert opinion). Mayo Clinic, Jacksonville, Fla. July 29, 2018.
