Cuma, Mart 29, 2024

Bunlara da göz atın

İlgili içerikler

İyot Eksikliğinin 10 Belirtisi

İyot deniz ürünlerinde yaygın olarak bulunan önemli bir mineraldir.

Tiroid beziniz, iyotu, büyümeyi kontrol altına almaya, hasar görmüş hücreleri onarmaya ve sağlıklı bir metabolizmayı desteklemeye yardımcı olan tiroid hormonları için kullanır (1, 2).

Ne yazık ki, dünya genelinde insanların üçte birine kadarı iyot eksikliği riski altındadır (3).

İyot eksikliği için en yüksek risk altındakiler arasında (4, 5, 6):

  • Hamileler.
  • Toprakta çok az iyot bulunan ülkelerde yaşayan insanlar. Buna Güney Asya, Güneydoğu Asya, Yeni Zelanda ve Avrupa ülkeleri dahildir.
  • İyotlu tuz kullanmayan insanlar.
  • Vejetaryen veya vegan diyet uygulayan insanlar.

Öte yandan, gıda tedarikinde yeterli miktarda mineral bulunan ABD’de iyot eksiklikleri nadirdir (7).

İyot eksikliği rahatsız edici ve hatta ciddi semptomlara neden olabilir. Boyunda şişlik, hamilelikle ilgili konular, kilo alımı ve öğrenme güçlüğü gibi semptomları vardır.

Belirtileri hipotiroidizm veya düşük tiroid hormonlarına benzer. İyot tiroid hormonları yapmak için kullanıldığından, iyot eksikliği vücudunuzun yeterince yapamayacağı ve hipotiroidizme yol açabileceği anlamına gelir.

İşte 10 iyot eksikliği belirtileri ve semptomları:

1. Boyunda Şişlik

Boynun önündeki şişlik, iyot eksikliğinin en sık görülen belirtisidir.

Buna guatr denir ve tiroid bezi fazla büyüdüğünde ortaya çıkar.

Tiroid bezi boynunuzun önündeki küçük, kelebek şeklinde bir bezdir. Tiroid uyarıcı hormondan (TSH) bir sinyal aldıktan sonra tiroid hormonları üretir (8, 9).

Kan TSH seviyeleri yükseldiğinde, tiroid bezi tiroid hormonlarını yapmak için iyot kullanır. Ancak, vücudunuz iyot düşüklüğü yaşadığında, tiroid bezi görevini yerine getiremez (9).

Telafi etmek için tiroid bezi daha fazlasını yapmaya çalışır yani daha fazla çalışır. Bu  da, hücrelerin büyümesine ve çoğalmasına neden olur ve sonunda guatr ortaya çıkar.

Neyse ki, çoğu vaka iyot alımınızı artırarak tedavi edilebilir. Bununla birlikte, guatr yıllarca tedavi edilmezse, kalıcı tiroid hasarına neden olabilir.

2. Beklenmeyen Kilo Alma

Beklenmeyen kilo alımı, iyot eksikliğinin bir başka işaretidir.

Vücudun tiroid hormonları yapmak için yeterli iyotu yoksa, bu durum oluşabilir.

Bunun nedeni, tiroid hormonlarının, vücudunuzun gıdaları enerjiye ve ısıya dönüştürdüğü süreç olan metabolizmanızın hızını kontrol etmenize yardımcı olmasıdır (10, 11).

Tiroid hormon seviyeniz düşük olduğunda, vücudunuz istirahatte daha az kalori yakar. Ne yazık ki, bu yediğiniz yiyeceklerden daha fazla kalori, yağ olarak saklanır (10, 11).

Diyetinize daha fazla iyot eklemek, yavaş bir metabolizmanın etkilerini tersine çevirebilir, çünkü vücudunuz daha fazla tiroid hormonu üretmesine yardımcı olabilir.

3. Yorulma ve Zayıflık

Yorgunluk ve halsizlik da iyot eksikliğinin ortak belirtileridir.

Aslında, bazı çalışmalar, iyot eksikliği durumlarında ortaya çıkan tiroid hormon düzeyi düşük olan kişilerin yaklaşık %80’inin yorgun, halsiz ve zayıf hissettiğini ortaya koymuştur (12 Güvenilir Kaynak).

Bu semptomlar tiroid hormonlarının vücudun enerji kazanmasına yardımcı olduğu için ortaya çıkar.

Tiroid hormon seviyeleri düşük olduğunda, vücut genellikle olduğu kadar enerji üretemez. Bu, enerji seviyelerinizin düşmesine ve zayıf hissetmenize neden olabilir.

Aslında, 2.456 kişiden oluşan bir çalışmada, yorgunluk ve zayıflığın, düşük veya hafif tiroid hormon düzeyi düşük olanlarda en sık görülen semptomlar olduğu bulundu (13).

4. Saç Dökülmesi

Tiroid hormonları saç köklerinin büyümesini kontrol etmeye yardımcı olur.

Tiroid hormon seviyeniz düşük olduğunda, saç kökleriniz yenilenmeyi durdurabilir. Zamanla, bu saç dökülmesine neden olabilir (14).

Bu nedenle, iyot eksikliği olan kişilerde saç dökülmesi de olabilir (15).

700 kişiden birinde yapılan bir çalışmada, düşük tiroid hormon düzeyi olanların %30’unda saç dökülmesi yaşandığı tespit edildi (16).

Bununla birlikte, diğer çalışmalar, düşük tiroid hormon seviyesine sahip olan kişilerin, saç dökülme öyküsü olan ailelerden geldikleri gözlenmiştir (14).

İyot eksikliği nedeniyle saç dökülmesi yaşarsanız, bu mineralden yeterince almak tiroid hormon seviyenizi düzeltmenize ve saç dökülmesini önlemenize yardımcı olabilir.

5. Cilt Kuruması

Kuru, pul pul cilt, iyot eksikliği olan birçok insanı etkileyebilir.

Aslında, bazı araştırmalar düşük tiroid hormon düzeyi düşük olan kişilerin %77’sinin kuru, pul pul cilt durumu yaşayabileceğini göstermiştir (12 Güvenilir Kaynak).

İyot içeren tiroid hormonları cilt hücrelerinizin yenilenmesine yardımcı olur. Tiroid hormon seviyeleri düşük olduğunda, bu rejenerasyon sık sık meydana gelmez, muhtemelen kuru, lapa lapa cilde yol açar (17).

Ek olarak, tiroid hormonları vücudun terleri düzenlemesine yardımcı olur. İyot eksikliği olanlar gibi tiroid hormonu seviyesi düşük olan kişiler normal tiroid hormon düzeyi olanlara göre daha az terleme eğilimindedir (18, 19).

Terin cildinizin nemli ve nemli kalmasına yardımcı olduğu göz önüne alındığında, ter eksikliği, kuru ve lapa lapa cildin yaygın bir iyot eksikliği belirtisi olmasının bir başka nedeni olabilir.

6. Her Zamankinden Daha Çok Üşümek

Üşümek, iyot eksikliğinin yaygın bir belirtisidir.

Aslında, bazı araştırmalar düşük tiroid hormon düzeyi düşük olan kişilerin %80’inden daha fazlasının normalden daha soğuk sıcaklıklara karşı daha hassas hissedebileceğini keşfetmiştir (12).

İyot tiroid hormonları yapmak için kullanıldığından, iyot eksikliği tiroid hormon seviyelerinizin düşmesine neden olabilir.

Tiroid hormonlarının metabolizmanızın hızını kontrol etmeye yardımcı olduğu göz önüne alındığında, düşük tiroid hormon seviyeleri yavaşlamasına neden olabilir. Daha yavaş bir metabolizma daha az ısı üretir ve bu da normalden daha soğuk hissetmenize neden olabilir (20, 21).

Ayrıca, tiroid hormonları, ısı üreten konusunda uzmanlaşmış bir tür yağ olan kahverengi yağ dokunuzun aktivitesini artırmaya yardımcı olur. Bu, iyot eksikliğinden kaynaklanabilecek düşük tiroid hormon seviyelerinin kahverengi yağın işini yapmasını engelleyebileceği anlamına gelir (22, 23).

7. Kalp Atım Hızındaki Değişiklikler

Kalp atış hızınız, kalbinizin dakikada kaç kez attığının bir ölçüsüdür.
İyot seviyelerinizden etkilenebilir. Bu mineralin çok az olması kalbinizin normalden daha yavaş atmasına neden olurken, çok fazla olması kalbinizin normalden daha hızlı atmasına neden olabilir (24, 25).

Ciddi bir iyot eksikliği anormal derecede yavaş bir kalp atış hızına neden olabilir. Bu, kendinizi zayıf, yorgun, sersemlemiş hissetmenize ve muhtemelen bayılmanıza neden olabilir (26).

8. Problem Çözme ve Hatırlama

İyot eksikliği öğrenme ve hatırlama yeteneğinizi etkileyebilir (27, 28, 29).

1000’den fazla gönüllü yetişkin ile yapılan bir çalışmada, tiroid hormon düzeyi yüksek olanların, tiroid hormon düzeyi düşük olanlara göre öğrenme ve hafıza testlerinde daha iyi performans gösterdiği bulunmuştur (30).

Tiroid hormonları beyninizin büyümesine ve gelişmesine yardımcı olur. Bu yüzden tiroid hormonları yapmak için gerekli olan iyot eksikliğinin beyin gelişimini azaltabildiği açıklandı (31).

Aslında, araştırmalar uzun süreli belleği kontrol eden beynin bir parçası olan hipokampüsün düşük tiroid hormon düzeyi olan kişilerde daha küçük göründüğünü göstermiştir (32).

9. Hamilelik Sırasındaki Sorunlar

Hamile kadınlar iyot eksikliği riski altındadır.

Bunun sebebi, kendi günlük ihtiyaçlarını ve aynı zamanda büyüyen bebeklerinin ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli miktarda tüketmeleri gerektiğidir. İyot talebindeki artış, bebekler anne sütü yoluyla iyot aldıklarından emzirme boyunca devam eder (33).

Hamilelik ve emzirme döneminde yeterince iyot tüketmemek hem anne hem de bebek için yan etkilere neden olabilir.

Anneler, guatr, zayıflık, yorgunluk ve üşüme hissi gibi yetersiz bir tiroid semptomları yaşayabilir. Bu arada, bebeklerde iyot eksikliği fiziksel büyümeyi ve beyin gelişimini engelleyebilir (4).

Ayrıca, ciddi bir iyot eksikliği ölü doğum riskini artırabilir (34).

10. Ağır veya Düzensiz Adet Dönemleri

İyot eksikliği sonucu ağır ve düzensiz adet kanaması görülebilir (35).

Çoğu iyot eksikliğinin semptomları gibi, bu da tiroid hormonlarını yapmak için iyot gerektiğine bağlı olarak düşük tiroid hormon seviyeleriyle ilgilidir.

Bir çalışmada, düşük tiroid hormon düzeyine sahip kadınların %68’i, sağlıklı kadınların sadece %12’sine kıyasla düzensiz adet döngüsü yaşamıştır (36).

Araştırmalar ayrıca, düşük tiroid hormon seviyesine sahip kadınların, ağır kanama ile daha sık adet döngüsü yaşadığını göstermektedir. Bunun nedeni, düşük tiroid hormon seviyelerinin adet döngüsüne dahil olan hormonların sinyallerini bozmasıdır (37, 38).

İyot Kaynağı Olan Besinler

Aslında beslenme düzenimizde çok az sayıda iyot kaynağı vardır. Bu, iyot eksikliğinin dünya çapında yaygın olmasının bir nedenidir.

Önerilen günlük alım miktarı (RDI) günde 150 mcg’dir. Bu miktar, tüm sağlıklı yetişkinlerin %97-98’inin ihtiyaçlarını karşılamalıdır.

Ancak hamile veya emziren kadınların daha fazlasına ihtiyacı vardır. Gebelerin günlük 220 mcg, emziren kadınların günlük 290 mcg ihtiyacı vardır (39).

Aşağıdaki yiyecekler mükemmel iyot kaynaklarıdır (39):

  • Yosun, bir tam sayfa kurutulmuş: RDI’nin %11-1.989’u
  • Cod, 3 ons (85 gram): RDI’nin %66’sı
  • Yoğurt, sade, 1 su bardağı: RDI’nin %50’si
  • İyotlu tuz, 1/4 çay kaşığı (1.5 gram): RDI’nin %47’si
  • Karides, 3 ons (85 gram): RDI’nin %23’ü
  • 1 büyük yumurta: RDI’nın %16’sı
  • Ton balığı, konserve, 3 ons (85 gram): RDI’nin %11’i
  • Kuru erik, 5 kuru erik: RDI’nin %9’u
  • Yosun genellikle büyük bir iyot kaynağıdır, ancak bu nereden geldiğine bağlıdır. Japonya gibi bazı ülkelerden gelen deniz yosunu iyot bakımından zengindir (40).

Bu mineralin daha küçük miktarları balık, kabuklu deniz ürünleri, sığır eti, tavuk, lima ve barbunya fasulyesi, süt ve diğer süt ürünleri gibi çeşitli yiyeceklerde de bulunur.

Yeterince iyot almanın en iyi yolu öğünlerinize iyotlu tuz eklemektir. Gün boyunca yarım çay kaşığı (3 gram) eksikliği önlemek için yeterlidir.

İyot eksikliğiniz olduğunu düşünüyorsanız, doktorunuza danışmanız en iyisidir. Şişlik belirtilerini (guatr) kontrol edecekler veya iyot seviyelerini kontrol etmek için idrar örneği alacaklar (41).

Özetle;

İyot eksiklikleri, özellikle toprak ve gıda arzının düşük iyot seviyelerine sahip olduğu Avrupa ve Üçüncü Dünya ülkelerinde çok yaygındır.

Vücudunuz tiroid hormonları yapmak için iyot kullanır. Bu yüzden iyot eksikliği, vücudun yeterince tiroid hormonu üretemediği bir durum olan hipotiroidizme neden olabilir.

Neyse ki, eksikliği önlemek kolaydır. Ana öğünlerinize iyotlu tuz eklenmesi gereksinimlerinizi karşılamanıza yardımcı olacaktır.

İyot eksikliğiniz olduğunu düşünüyorsanız doktorunuzla konuşmak en iyisidir. Bir guatr gibi bir iyot eksikliğinin gözle görülür belirtilerini kontrol edecek veya bir idrar örneği alacaktır.

Healthline, 10 Signs and Symptoms of Iodine Deficiency, 2017.

Referanslar:

  1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMHT0022777/
  2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3596953/
  3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5372892/
  4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3074887/
  5. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(17)30703-1/fulltext
  6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12748410
  7. https://pediatrics.aappublications.org/content/137/6/e20154003
  8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMHT0022083/
  9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK278958/
  10. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18279014
  11. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6391756
  12. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2895281/
  13. http://www.thetrp.net/article.asp?issn=0973-0354;year=2017;volume=14;issue=2;spage=63;epage=70;aulast=Mahanta
  14. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10792210
  15. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2634852/
  16. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25305308
  17. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3219173/
  18. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3616354/
  19. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0026049572900078
  20. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2212877816301569
  21. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4044302/
  22. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC209345/
  23. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8808101
  24. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279005/
  25. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4318631/
  26. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJM200003093421006
  27. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9670226/
  28. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9665349/
  29. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12587187/
  30. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3733856/
  31. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10828176
  32. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24205791
  33. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22742605
  34. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10826578
  35. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1117669/
  36. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8051643
  37. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9238278
  38. http://www.msjonline.org/index.php/ijrms/article/viewFile/1891/1796
  39. https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iodine-HealthProfessional/
  40. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19460960?dopt=Abstract
  41. https://www.who.int/nutrition/publications/VMNIS_Iodine_deficiency_in_Europe.pdf

Popüler Gönderiler