Uzmanlar, kalıcı genital uyarılma bozukluğunu (PGAD), çoğunlukla kadınlarda olmak üzere amansız, spontan ve kontrol altına alınamayan genital uyarılma olarak nitelendiriyor. PGAD’li bir kişi, uyarılmayı çözmeyen spontan orgazmlar yaşayabilir ve uyarılmaları cinsel istekten kaynaklanmaz. PGAD, günlük görevleri yerine getirememe nedeniyle devam eden fiziksel ağrı, stres ve psikolojik zorluklara yol açabilir. Durum her yaştan kadınları etkileyebilir.
Kalıcı Genital Uyarılma Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
PGAD’nin birincil semptomu, klitoris, labia, vajina, perine ve anüs dahil olmak üzere genital dokularda ve çevresinde bir dizi devam eden ve rahatsız edici duyumdur. Bir kişinin yaşadığı duyumlar, dizestezi olarak bilinir. Şunları içerebilirler:
- ıslaklık
- kaşıntı
- baskı yapma
- yanma
Bunlar, PGAD’li kişinin sürekli olarak orgazm yaşamak üzereymiş gibi hissetmesine neden olabilir. Ayrıca spontan orgazm dalgaları yaşayabilirler. Ancak bu belirtiler cinsel istek olmadığında ortaya çıkar.
Climaxing semptomları geçici olarak hafifletebilir, ancak birkaç saat içinde aniden geri dönebilir. Yoğun uyarılma epizodları haftalar, aylar ve hatta yıllar boyunca günde birkaç kez ortaya çıkabilir. Bu durum, kalıcı rahatsızlık ve günlük yaşam üzerindeki etkisi nedeniyle psikolojik semptomlara yol açabilir. Bunlar şunları içerebilir:
- endişe
- panik ataklar
- depresyon
- sıkıntı
- hüsran
- suçluluk
- uykusuzluk hastalığı
Kronik veya tedavi edilemez PGAD’li kişiler, orgazmın zevkli deneyimlerden ziyade acıdan kurtulma ile çağrışımları olduğu için sonunda cinsel zevk kavramını kaybedebilir.
Priapizm, PSAS ve PGAD: Fark Nedir?
Bazı doktorlar erkeklerde priapizmi bir PGAD türü olarak sınıflandırır. Priapizm, cinsel istek olmadan kalıcı ve amansız bir penil ereksiyondur. PGAD’ın hiperseksüalite veya yüksek cinsel tatmin ihtiyacı ile hiçbir bağlantısı yoktur, aksi takdirde erkeklerde satiriasis veya kadınlarda nimfomani olarak bilinir. Durum daha önce kalıcı cinsel uyarılma sendromu (PSAS) olarak biliniyordu, ancak PSAS aktif cinsel istek önerdiği için terim PGAD olarak değiştirildi.
Kalıcı Genital Uyarılma Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?
Cinsel uyarım, mastürbasyon, kaygı ve stres PGAD’yi tetikleyebilir. Bazı insanlar ayrıca tuvalete gitmenin o kadar şiddetli uyarılmayla sonuçlandığını ve bunun ağrıya neden olduğunu fark eder. Bununla birlikte, PGAD’li bir kişi, bunlardan kaçınmak için tetikleyicileri genellikle tanımlayamaz ve devam eden durumun nedenleri büyük ölçüde bilinmemektedir.
Stres: Bazı kadınlarda stres bozukluğun başlamasına neden olur. Stres hafiflediğinde, durum sakinleşmeye meyillidir. Bunu akılda tutarak, bazıları PGAD’nin doğası gereği psikolojik olabileceğine inanıyor. Ancak, PGAD’nin her oluşumunda durum böyle değildir. Daha eski araştırmalar, bazı ilaç türlerini kullandıktan sonra PGAD ile damarlar, hormonlar, sinir sistemi ve kimyasal denge arasında bir bağlantı olduğunu ima etti.
Tarlov kistleri: Diğer araştırmalar, Tarlov kistlerinin de duruma neden olabileceğini göstermiştir. Bunlar sakral sinir kökü üzerinde görünen omurilik sıvısından oluşan keselerdir. Omurganın altındaki sakral sinirler beyinden elektrik sinyalleri alır ve bu talimatları mesane, kolon ve cinsel organlara iletir. 2012 yılında yapılan bir çalışmada, MRG sonuçları, PGAD semptomları gösteren kadınların %66.7’sinde Tarlov kisti olduğunu göstermiştir. Ve bu her vaka için geçerli olmasa da, bazı durumlarda sağlık uzmanları PGAD’yi Tarlov kistine tepki olarak görüyor.
Diğer potansiyel nedenler: Parestezi, yanma, kaşıntı, karıncalanma veya emekleme hissini ifade eder.
Araştırmacılar ayrıca PGAD’yi aşağıdakilerin ikincil bir semptomu olarak gösterdiler:
- Tourette sendromu
- merkezi sinir sistemine travma
- epilepsi
- beldeki damar anormallikleri için müdahalenin ameliyat sonrası etkileri
Çalışmalar ayrıca PGAD’nin hormonlardaki veya ilaçlardaki değişikliklerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını da araştırdı. Ek olarak, trazodon gibi antidepresanlar, semptomların iltihaplanması ve ayrıca depresyon tedavisi için seçici serotonin geri alım inhibitörlerinden ani geri çekilme ile ilişkilere sahiptir. Bununla birlikte, birçok durumda neden bilinmez, bu da bozukluğu teşhis etmeyi ve tedavi etmeyi zorlaştırır.
Kalıcı Genital Uyarılma Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?
Son yıllara kadar PGAD’yi resmi olarak teşhis etmek mümkün değildi. Tıp literatürü, PGAD’yi ancak son zamanlarda ayrı bir sendrom olarak sınıflandırmıştır. Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı, 5. baskı (DSM-5), bunu teşhis edilebilir bir tıbbi durum olarak kabul etmemiştir. Bununla birlikte, daha sonra DSM-5’e eklenmesi, doktorların artık PGAD’li bir kişiye resmi olarak teşhis koyabileceği anlamına gelir. Bir araştırmacı doğru bir PGAD teşhisi için beş kriter listeledi:
- Uzun saatler, günler veya aylar boyunca devam eden istemsiz genital ve klitoral uyarılma
- Uzmanların kalıcı genital uyarılma için bir neden belirleyememesi
- Genital uyarılmanın cinsel istek duygularıyla hiçbir ilişkisinin olmaması
- Genital uyarılmanın kalıcı duyumları müdahaleci ve istenmeyen hissettirmesi
- Bir veya daha fazla orgazmdan sonra, fiziksel genital uyarılmanın kaybolmaması
Sağlık uzmanları, bunların bir PGAD teşhisi için bugüne kadar geçerli olan tek geçerli kriter olduğunu düşünmektedir.
Kalıcı Genital Uyarılma Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?
PGAD tedavisi, durumun belirsiz nedenleri nedeniyle genellikle semptomları yönetmeye odaklanır.
Psikolojik tedavi: Bilişsel davranışçı terapi (CBT) gibi psikolojik tedavi, kadınların tetikleyicilerini belirlemelerine yardımcı olabilir ve ayrıca fiziksel semptomları yönetmeye yardımcı olacak bazı başa çıkma ve dikkat dağıtma teknikleri sağlayabilir. TCMB ayrıca bu duruma sıklıkla eşlik eden ve daha da kötüleştiren stres, kaygı ve depresyonun yönetilmesine yardımcı olabilir. Ağır vakalarda elektrokonvülsif tedavi (ECT) de olumlu etkiler sağlayabilir. ECT’de bir sağlık uzmanı, sedasyon altındaki bir hastanın beyninden küçük elektrik yükleri geçirir. Bunlar, psikolojik semptomları tedavi etmek için beyin kimyasında hızlı değişiklikleri tetikler.
İlaçlar: Reçeteli ilaçlar veya ilaçlardaki değişiklikler de durumun yönetilmesine yardımcı olabilir. Bitkisel östrojen veya bilinen PGAD ağırlaştırıcıları olan ilaçları çıkararak mevcut ilaçları değiştirmenin semptomları iyileştirdiği gösterilmiştir. Sağlık uzmanları ayrıca antidepresanların ve nöbet önleyici ilaçların özellikle etkili olduğunu belirtiyor. Kandaki prolaktin veya süt uyarıcı hormon seviyesini artıran ilaçlar da fayda sağlayabilir.
Ameliyat: Tarlov kisti gibi sinirle ilgili durumlarda, doktor sinirin sıkışmadan kurtarılması gibi bir ameliyat önerebilir.
Ağrı kesici: PGAD’lı bir kişi, pelvik bölgeye buz uygulayarak veya buz banyosu yaparak ağrı ve rahatsızlığı fiziksel olarak da yönetebilir. Bir kişinin semptomları hafifletmeye yardımcı olmak için cilde uygulayabileceği bir dizi topikal ağrı giderici ajan da mevcuttur.
Özet
PGAD’nin bilinmeyen nedenleri nedeniyle, durumun başlamasını önlemek çoğu zaman zor olabilir. Bir kişi PGAD semptomlarına sahip olduğuna inanıyorsa, tıbbi yardım istemek hayati önem taşır. Bir kişi marjinalleşmiş veya utanmış hissedebilir, ancak bir sağlık uzmanı semptomları yönetmek için stratejiler geliştirebilir.
PGAD henüz tedavi edilemez. Bununla birlikte, yaşam kalitesini iyileştirmek ve durumun psikolojik zararını azaltmak için devam eden semptomları hafifletmeye yardımcı olabilirler.
