Kanser tedavisinde kemoterapi ve radyoterapi, cerrahi olmayan başlıca yöntemler olarak geniş bir şekilde kullanılmaktadır. Ancak bu tedavilerin seçici olmaması, özellikle baş ve boyun kanseri tedavilerinde görülen oral mukozit (OM) gibi yan etkilere yol açabilmektedir. Günümüzde, bu yan etkilerin yönetilmesi için uluslararası yönergeler geliştirilmiştir. Son araştırmalar, OM’nin önlenmesi ve tedavisi için yeni yaklaşımların veya mevcut tedavi düzenlerinin desteklendiğini ortaya koymaktadır.
Mevcut ve Yenilikçi Yaklaşımlar
Geleneksel ilaçların farklı amaçlar için yeniden kullanılması, daha kısa geliştirme süreleri, daha iyi güvenlik profilleri ve yeni ilaç geliştirmeye göre daha düşük maliyetler gibi avantajlar sunduğu için büyük ilgi görmektedir. Melatonin, klonidin ve pentoksifilin gibi ilaçların klinik denemeleri, OM yönetiminde umut verici potansiyelleri olduğunu göstermektedir. Ayrıca, SAMITAL ve rhIL-11 gibi yeni farmakolojik müdahaleler faz II klinik denemeler ve prospektif çalışmalarla desteklenmiştir.
Farmakolojik Olmayan Müdahaleler
Son yıllarda, farmakolojik olmayan müdahalelerin etkinliği de artan bir şekilde vurgulanmaktadır. Fotobiyomodülasyon (PBM) ve kriyoterapi gibi yöntemler, son iki yılda yapılan yüksek düzeyli çalışmalarla desteklenmiştir. Bu nedenle, mümkün olduğunda, OM yönetiminde PBM ve oral kriyoterapi önerilmektedir. Topikal klonidin, melatonin, oral pentoksifilin, topikal SAMITAL veya rhIL-11, oral SsK12 ve kurkumin de kullanılabilir ancak daha büyük çaplı denemelerle doğrulanmaları faydalı olacaktır.
Pratik Çıkarımlar
Okuyucular için kullanılabilir bilgiler:
- PBM ve kriyoterapi, OM yönetimi için önerilen yöntemlerdir.
- Melatonin ve klonidin gibi ilaçlar, yan etkileri yönetmede umut vaat etmektedir.
- Yeni farmakolojik yöntemlerin etkinliği klinik çalışmalarla desteklenmiştir.
- OM yönetimi için mevcut ilaçların yeniden kullanımı, maliyet ve zaman açısından avantajlar sunabilir.
Sonuç ve Öneriler
Sonuç olarak, kanser tedavisinde OM yönetimi için çeşitli stratejiler önerilmektedir. PBM ve kriyoterapi, uygulanabilir olduğunda öncelikli seçenekler olarak öne çıkmaktadır. Bununla birlikte, klonidin, melatonin ve diğer alternatif ilaçların kullanımı, daha fazla klinik doğrulama gerektirmektedir. Tedavi seçeneklerini belirlerken, tedaviye erişim ve maliyet/etkinlik göz önünde bulundurulmalıdır.
Orijinal Makale: Cancer Treat Rev. 2025 Jan 7;133:102883. doi: 10.1016/j.ctrv.2025.102883. Online ahead of print.