Karaciğer kistleri, karaciğerde sıvı veya katı bir hücre kütlesi içerebilen anormal keselerdir. Genellikle karaciğer kistleri semptomlara neden olmaz veya herhangi bir tedavi gerektirmez. Ancak bazen kistler büyürse, kişi ağrı veya tedavi gerektiren başka semptomlar yaşayabilir.
Karaciğer Kistinin Nedenleri Nelerdir?
Karaciğerde büyüyen kistler genellikle doğuştandır. Bu terim, kistlerin doğumdan önce, bir kişi anne karnında gelişirken oluştuğu anlamına gelir. Karaciğer kistleri, bilim adamlarının henüz keşfetmediği nedenlerle, bir kişinin yaşamının herhangi bir noktasında da ortaya çıkabilir. 2015 yılında yapılan bir araştırmaya göre, kadınların karaciğer kistleri geliştirme olasılığı erkeklerden daha fazladır. Bir Echinococcus tenyası ile enfeksiyon da karaciğer kistlerine yol açabilir. Bu parazitler genellikle çiftlik hayvanlarında veya çiftliklerde yaşayan köpekler, kurtlar ve çakalları içerebilen hayvanlarda bulunur. Bir kişi, bu hayvanların dışkısına maruz kalarak Echinococcus ile enfekte olabilir.
Echinococcus ile enfeksiyon hidatik hastalığı, kistik hidatik hastalığı veya ekinokokoz olarak bilinir. Bu durum ayrıca akciğerlerde, böbreklerde, beyinde ve vücuttaki diğer organlarda kistlere neden olabilir. Polikistik karaciğer hastalığı (PLD), karaciğer kistlerine neden olabilen başka bir durumdur. PLD, nadir görülen bir genetik durumdur, yani ailelerde görülür. PLD’li kişiler yaşamları boyunca birden fazla kist geliştirir, ancak durum genellikle semptomlara neden olmaz. PLD’li birçok bireyde polikistik böbrek hastalığı da vardır. Karaciğer kistlerinin diğer nedenleri arasında karaciğer kanseri ve karaciğer hasarı yer alır.
Karaciğer Kistinin Belirtileri Nelerdir?
2015 çalışmasına göre, karaciğer kistlerinin yalnızca yaklaşık yüzde 5-10’u semptomlara neden oluyor. Bu semptomlar ilk olarak 60 yaş ve üstü kişilerde ortaya çıkma eğilimindedir. Karaciğer kistlerinin belirtileri şunları içerebilir:
- şişkin veya çıkıntılı mide
- karın dolgunluğu veya şişkinlik hissi
- karın ağrısı
- göğüste ağrılı yanma hissi
- mide bulantısı ve kusma
- omuz ağrısı
Bu semptomlar genellikle bir kist kanamaya başladığında ortaya çıkar. Bir kist yeterince büyürse, kişi karnından hissedebilir.
Karaciğer Kistinin Komplikasyonları Nelerdir?
Nadiren, karaciğer kistleri çoğalabilir veya o kadar büyüyebilir ki yakındaki organların işlevini etkilemeye başlar. Örneğin, çok büyük bir kist, kanı kalbe geri taşıyan büyük bir damar olan vena cava’yı tıkayabilir. Bu durumda, doktor kist veya kistleri çıkarmak için ameliyat önerebilir. Karaciğer kistleri genellikle iyi huyludur, yani kanserli değildirler. Bununla birlikte, karaciğer kistlerinin yaklaşık yüzde 5’i kistik tümörlerdir. Çok nadiren bu kistik tümörler kötü huylu hale gelebilir ve karaciğerin ötesine yayılabilir. Bu nedenle, doktorlar genellikle kistik tümörü tamamen çıkarmak için ameliyat önerecektir. Karaciğer kistini işaret edebilecek semptomları olan herkes doktorlarıyla konuşmak isteyebilir. Ağrı şiddetli ise acil tıbbi yardım almak gereklidir.
Karaciğer Kisti Nasıl Teşhis Edilir?
Karaciğer kistleri genellikle herhangi bir belirtiye neden olmadığından, insanlar genellikle başka bir şey için görüntüleme testinden geçerken onlara sahip olduklarını keşfederler. Bir kişinin karaciğer kistini gösterebilecek semptomları varsa, doktor MRI, ultrason veya BT taraması gibi bir görüntüleme testi isteyebilir. Bir kişinin Echinococcus enfeksiyonu olup olmadığını belirlemek için bir kan testi de önerebilirler.
Karaciğer Kisti Nasıl Tedavi Edilir?
Karaciğer kistleri olan çoğu kişi, semptomlar yaşamadıkça tedaviye ihtiyaç duymaz. Karaciğer kistleri sorunlara neden oluyorsa, doktor karından ince bir iğne sokarak kisti boşaltabilir. Bununla birlikte, sıvı zamanla geri dönebileceğinden, bu genellikle yalnızca geçici bir tedavidir. Karaciğer kistlerinin en etkili tedavisi cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Cerrahlar kisti genellikle karın içine sadece 2 veya 3 küçük kesi yapmayı içeren laparoskopik bir yaklaşım kullanarak çıkarabilirler. Çıkarıldıktan sonra kistlerin geri dönmesi olası değildir.
Bir doktor, Echinococcus enfeksiyonu olan kişiler için antibiyotik reçete edebilir. Nadir durumlarda, PLD veya polikistik böbrek hastalığı olan bir kişi, durumu yaşamı tehdit eden semptomlara neden oluyorsa karaciğer veya böbrek nakli gerektirebilir. Bilim adamları ayrıca karaciğer kistlerini ameliyatsız tedavi etmek ve yönetmek için somatostatin analogları gibi ilaçları araştırıyorlar.
Kistik Tümörler Nelerdir?
Karaciğer kistlerinin yaklaşık yüzde 5’i, zamanla kansere dönüşme potansiyeline sahip anormal büyümeler olan kistik tümörlerdir. Bununla birlikte, kistik tümörlerin çoğu iyi huyludur ve bunların yalnızca yaklaşık yüzde 5’i kötü huylu hale gelir. Kistik tümörler genellikle semptomlara neden olmasa da, potansiyel olarak kanserli bir tümör ile zararsız veya iyi huylu bir tümör arasında ayrım yapmak zor olabilir. Bir doktor, kistik bir tümörün potansiyel olarak kötü huylu olup olmadığını belirlemek için biyopsi isteyebilir. Bununla birlikte, genellikle kistik bir tümörü tamamen çıkarmak ve kanserli hale gelmemelerini sağlamak için bir kişinin ameliyat olmasını önereceklerdir.
Özet
Karaciğer kistleri nadirdir ve nadiren semptomlara neden olur. Bununla birlikte, büyürlerse, bazen karında ağrı ve şişkinliğe ek olarak başka semptomlara neden olabilirler. Bir karaciğer kisti sorunlara neden oluyorsa, doktor kisti çıkarmak için ameliyat önerebilir.
Kaynak
Medical News Today, What is a liver cyst?, 2019
Bakoyiannis et al. Rare cystic liver lesions: A diagnostic and managing challenge.
Borhani et al. Cystic hepatic lesions: A review and an algorithmic approach. 2014.
Liver cysts. (n.d.)
