Karaciğer Yağlanması Nedir? Diyet Önerisi

Karaciğer Yağlanması Nedir?

En yaygın kronik karaciğer hastalığı olarak, alkolle bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD) önemli bir tanıdır.

Bu duruma sahip insanlar, kardiyovasküler hastalık, karaciğer yetmezliği, hepatit ve diyabet geliştirme riski daha yüksektir. Ancak iyi haber, NAFLD’yi diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri ile yönetebilmenizdir.

Karaciğer Yağlanmasının Önemi

Maalesef, çoğu insan, sağlıklarını iyileştirmek için olumlu adımlar atmayı NAFLD teşhisi konuluncaya kadar beklemektedir. Yağlı karaciğeri hastalığına yakalanma, semptomlarını azaltma veya etkilerini tersine çevirme şansını azaltmanın en iyi yollarından biri, bitki bazlı bir diyetin yapılmasını içerir.

Özetle, daha sağlıklı bir diyete geçmek sadece bu durumdaki riskinizi azaltmaz, aynı zamanda semptomlarını yönetmenize yardımcı olabilir. Çalışmalar, vejetaryen diyet yapan NAFLD’li kişilerin, et tüketenlere kıyasla daha az şiddetli fibroz (yağlı karaciğer belirtisi) geçirdiğini bulmuşlardır. [1]

Alkole Bağlı Olmayan Yağlı Karaciğer Hastalığı (NAFLD) Nedir?

Toplumun yaklaşık %25’ini etkileyen NAFLD, yağın karaciğerde biriktiği, sindirimi destekleyen, toksinleri gideren ve enerji depolayan bu kritik organın genişlemesine neden olduğu zaman ortaya çıkar. Çoğu insan karaciğerinde az miktarda yağ içerir, ancak bu yağ oranı karaciğer ağırlığının %5 ila 10’una çıkarsa, NAFLD hastalığından söz edebiliriz. Hastalık çoğunlukla 40 ila 60 yaş arasındaki kişilerde teşhis edilir, ancak her yaşta ortaya çıkabilir.

Eğer erken dönemde NAFLD için birşeyler yapmazsanız, çoğunlukla karaciğerde çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilen daha şiddetli bir inflamasyon türü olan alkolik olmayan (non-alkolik) steatohepatit (NASH) gelişebilir.

Alkole Bağlı Yağlı Karaciğer Hastalığı NAFLD’den Nasıl Farklı?

NAFLD`den farklı olarak, alkole bağlı yağlı karaciğer hastalığı aşırı alkol alımı ile ilgilidir. Çalışmalar, her gün ya da hemen her gün yoğun bir şekilde içmekte olan birçok insanın yağlı karaciğer hastalığı geliştireceğini göstermiştir. [2] Orta derecede alkol tüketimi olan insanların yaklaşık yüzde 40’ında (günde bir ila iki kez olarak tanımlanmaktadır)  yağlı karaciğer hastalığına bağlı değişiklikler göstermektedir.

Neyse ki, bu durum genellikle alkolün sınırlandırılması veya ortadan kaldırılması ve kişinin diyetinin iyileştirilmesiyle tersine çevrilebilir. Öte yandan, NAFLD, diyet ve yaşam tarzından kaynaklanabilir ve genetik tarafından etkilenir. Bilim adamları, karaciğerin safra asitleri ürettiği süreçten etkilendiğinde, her iki hastalığın da gelişmesine yol açabileceğine inanırlar.

Karaciğer Yağlanmasına Karşı Diyet Önerisi

Genel olarak, kalori, karbonhidrat, şeker ve doymuş yağ oranı düşük olan ve diyet lifi, omega-3 yağ asitleri ve tekli doymamış ve çoklu doymamış yağlarda yüksek bir diyet uygulanması önerilir. [8] Bazı uzmanlar Akdeniz diyetini – ya da vejetaryen diyeti tavsiye ediyorlar. Bu beslenme şekli sadece kötü yağ tüketiminizi azaltmaz, aynı zamanda kan şekeri sorunlarını veya şeker hastalığını daha iyi yönetmenize, kalp ve damar sağlığınızı iyileştirmenize ve kolesterol seviyelerini düşürmenize yardımcı olabilir. İşte sizin için örnek bir yemek planı.

Birinci gün

Kahvaltı: Yaban mersinli yulaf ezmesi, üzeri için dilimlenmiş badem; kahve
Öğle yemeği: Tam tahıllı ekmek üzerine az yağlı peynir, avokado; havuç çubukları; elma dilimleri
Atıştırmalık: Elma dilimleri üzerine sürülmüş badem ezmesi
Akşam yemeği: Susamlı fıstık ezmeli soğuk noodle; bir kaç damla zeytinyağı ile buğulanmış ıspanak ve kavrulmuş sarımsak

İkinci gün

Kahvaltı: Az yağlı sade yoğurtta muz; fıstık ezmesi ile tam tahıllı ekmek; yeşil çay
Öğle yemeği: Mercimek çorbası
Atıştırmalık: Havuç çubukları ve humus
Akşam yemeği: Tofu, zencefil, susam, havuç, yeşil biber, kişniş, susam, zeytinyağı eşliğinde brokolili lahana salatası / sirke ve susam yağlı sos ile; Avokado

Üçüncü gün

Kahvaltı: Taze şeftali ile Kashi (tam tahıllardan oluşan bir çeşit kraker); limonlu siyah çay
Öğle yemeği: Humuslu yeşil salata; bir bardak ahududu
Atıştırmalık: Ayçiçeği tohumu, badem, ceviz ve kaju fıstığı karışımı çerez
Akşam yemeği: Zeytinyağlı karnabahar hamurundan pizza, (üzeri için) keçi peyniri, fesleğen ve taze doğranmış domatesler; limon suyu ile kavrulmuş kuşkonmaz

Karaciğer sağlığı hakkında diğer makalelere buradan ulaşabilirsiniz.

Global Healing Center, Fatty Liver Diet: Best Foods, Supplements, & Lifestyle Changes, 2018

Referanslar

1. Chiu TH, et al. Vegetarian diet, food substitution, and nonalcoholic fatty liver. Tzu Chi Medical Journal, v.30(2); Apr-Jun 2018 PMC5968737.
2. Bellentani S, et al. Drinking habits as cofactors of risk for alcohol induced liver damage. Gut. 1997;41:845–850
3. Gupta V, et al. Oily fish, coffee and walnuts: Dietary treatment for nonalcoholic fatty liver disease. World J Gastroenterol. Oct 7, 2015; 21(37): 10621-10635Published online Oct 7, 2015.
4. Chen S, et al. Coffee and non-alcoholic fatty liver disease: brewing evidence for hepatoprotection. J Gastroenterol Hepatol. 2014;29(3):435-41.
5. Appendix 7. Nutritional Goals for age-sex groups based on dietary reference intakes and dietary guidelines recommendations. Office of Disease Prevention and Health Promotion. Accessed 29 Oct. 2018.
6. Liangpunsakul S, Chalasani N. What do we recommend our patients with NAFLD about alcohol use? Am J Gastroenterol. 2012;107(7):976-8.
7. Ajmera Vi, et al. Among patients with nonalcoholic fatty liver disease, modest alcohol use is associated with less improvement in histologic steatosis and steatohepatitis. Clinical Gastroenterology and Hepatology, September 2018 Volume 16, Issue 9, Pages 1511–1520.e5.
8. Romero-Gomez M, et al. Treatment of NAFLD with diet, physical activity and exercise. J Hepatol. 2017;67(4):829-846.
9. Lim CY, et al. Effects of carnitine on peripheral blood mitochondrial DNA copy number and liver function in non-alcoholic fatty liver disease. Korean J Gastroenterol. June 2010.
10. Alavinejad P, et al. Evaluation of L. carnitine efficacy in the treatment of nonalcoholic fatty liver disease among diabetic patients: A randomized double-blind pilot study. Journal of Gastroenterology and Hepatology Research, vol. 5 no. 5 (2016).
11. Rahmani S, et al. Treatment of non-alcoholic fatty liver disease with curcumin: a randomized placebo-controlled trial. Phytother Res. 2016;30(9):1540-8.
12. Eslamparast T, et al. Recent advances in dietary supplementation, in treating non-alcoholic fatty liver disease. World J Hepatol. 2015;7(2):204–212.
13. Honda Y, et al. Efficacy of glutathione for the treatment of nonalcoholic fatty liver disease: an open-label, single-arm, multicenter, pilot study. BMC Gastroenterol. 2017;8;17(1):96.
14. Shidfar F, et al. Regression of nonalcoholic fatty liver disease with zinc and selenium co-supplementation after disease progression in rats. Iran J Med Sci. 2018;43(1): 26–31.
15. Oliveira CP, et al. Vitamin C and vitamin E in prevention of nonalcoholic fatty liver disease (NAFLD) in choline deficient diet fed rats. Nutr J. 2003; 2:9.
16. Eliades M, Spyrou E. Vitamin D: A new player in non-alcoholic fatty liver disease?World J Gastroenterol. 2015 Feb 14; 21(6): 1718–1727.
17. Nseir W, et al. Role of diet and lifestyle changes in nonalcoholic fatty liver disease. World J Gastroenterol. 2014;20(28):9338–9344.
18. Kwak MS and Kim D. Non-alcoholic fatty liver disease and lifestyle modifications, focusing on physical activity. Korean J Intern Med. 2018;33(1):64-74.
19. Ahmed A, et al. NAFLD review: diagnosis, treatment and outcomes. Clin Gastroenterol Hepatol. 2015;13(12):2062–2070.