Prof. Dr. Korhan Taviloğlu bizler için karın ağrısını anlattı.

Karın ağrısı nedir? 

Karın ağrısı başlı başına bir hastalık değil, bir hastalığın belirtisidir. Özellikle, ani başlayan (6 saat içinde) karın ağrılarında mutlaka doktora danışılması ve gelişigüzel ağrı kesici ilaç alınmaması gerekir.

Karın ağrısı ne sıklıkta görülür? 

Ağrı, toplumda en çok görülen şikayetlerden birisi olup, karın ağrıları da hemen herkesin yaşamı boyunca en az bir kez karşılaştığı bir durumdur. Karın ağrısının birçok nedeni vardır. Fazla gıda alımı, uygunsuz beslenme ve basit enfeksiyonlarda karın ağrısı sebeplerinin başında gelir. Aniden yani, 6 saat içinde başlayan karın ağrısı ile karakterize karın hastalığı “akut karın sendromu” olarak anılmaktadır. Ağrıyı takiben 6 ile 12 saat içinde bulantı ve kusma olması genellikle mide-bağırsak sisteminde bir tıkanıklığın göstergesidir. Bağırsakta olan bir iltihabi bir olay ise kendisini; iştahsızlık, bulantı ve kusma gibi belirtilerle gösterir. Ani başlayan karın ağrısı olan her hasta detaylı bir şekilde ele alınmalıdır. Bir haftayı aşan bir süredir karın ağrısı olan hastada “akut karın sendromu” tablosu düşünülmez, ancak bu durum bir hekim tarafından araştırılmalıdır.

Karın ağrısına hangi hastalıklar neden olur? 

Karnın değişik bölgelerindeki ağrıları, o bölgeye has organların hastalıklarının belirtisi olabilir. Mide ve bağırsak bozuklukları, böbrek taşları, kadın ve erkek üreme organlarının hastalıkları, şeker hastalığı, böbrek üstü bezi hastalıkları, kadınlarda adet sancıları, bazı kan hastalıkları, kurşun ve morfin gibi maddelerin zehirlenmeleri ve zona gibi hastalıklar nedeni ile karın ağrısı oluşabilir. Sadece karın boşluğundaki organlar değil; akciğer iltihapları, kalp krizleri ve kaburga kırıkları gibi göğüs boşluğu içindeki sorunlarda karın ağrısı yaratabilir.

• Karın sağ üst bölümünde ağrı: karaciğer, safra kesesi ve safra yollarının hastalıkları ve ülser sorunları sorumlu olabilir.
• Karın sol üst bölümünde ağrı: dalak, pankreatit ve karın şah damarının (aorta) hastalıkları sorumlu olabilir.
• Göbeğin üst bölümünde ağrı: yemek borusu, mide ve on iki parmak bağırsağının, gastrit, ülser ve reflü hastalığı gibi sorunlar akla gelmelidir.
• Karın sol alt bölümünde ağrı: kalın bağırsak divertikülü iltihapları, yumurtalık sorunları, karın şah damarının hastalıkları, idrar sorunları (taş, iltihap, vb.), dış gebelik sorunu ve apandisit problemi olabilir.
• Karın sağ alt bölümünde ağrı: apandisit, apendajit, iltihabi bağırsak hastalığı, idrar sorunları (taş, iltihap, vb.), dış gebelik, yumurtalık sorunları, fıtık boğulması, safra kesesi ve yollarının hastalıkları, FMF hastalığı vb. düşünülmelidir.

Başlıca cerrahi karın ağrısı nedenleri

Başlıca cerrahi dışı karın ağrısı nedenleri 

Roma III kriterlerine göre fonksiyonel karın ağrısı

Yakınmaların 6 ay önce başlaması ve son 3 aydan beri süreklilik göstermesi gerekir.

• Sürekli veya nerede ise sürekli karın ağrısının varlığı
• Karın ağrısının; dışkılama, adet dönemi ve gıdalar ile ilişkisinin olmaması
• Günlük aktivitelerde kısıtlamaya yol açması
• Ağrının hasta tarafından yapay (konversiyon) olarak oluşturulmaması
• Diğer fonksiyonel sindirim sistemi bozukluklarına ait bulguların bulunmaması gerekir.

Karın ağrısında ağrı kesici kullanılabilir mi?

Karın ağrısı şikayetinin altında farklı sebepler olabileceği için rastgele bir şekilde ilaç almamak gerekir. Ancak yemek sonrasında gelişen, hafif şiddetteki karın ağrılarında hafif buzlu su içilmesi, tost yenmesi, elma suyu içilmesi veya muz yenmesi yarar sağlayabilir. Mide asidinin sorun yarattığı biliniyorsa, asit giderici ilaçlar alınabilir. Karın ağrısının nedeni kesin olarak bilinmiyorsa ve daha önceden bir hekim tarafından teşhis edilmemişse, ağrı kesici ilaç almamakta yarar vardır.

Karın ağrısında ne zaman doktora başvurmak gerekir?

• Şiddetli, tekrarlayıcı, artan ve devamlı karakterde ağrılar
• Ağrı ile nefesin kesilmesi, baygınlık hissi, kanama, kusma ve yüksek ateş olması
• Karın ağrısının göğse, boyuna ve omuza yayılması
• Dışkıda kan görülmesi
• Karında gerginlik ve şişme olması

Karın ağrısının ayırıcı tanısında hangi tetkikler kullanılır?

Karın ağrısının tanı ve tedavisi nasıldır? 

Karın ağrısı sorunuyla doktora başvuran kişilerin detaylı muayenesi yapıldıktan sonra bazı hastalıkların ayırımı için, kan testi, idrar testi, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme tetkikleri istenerek tanıya gidilir. Bu araştırmalar sırasında hekimin deneyimi, görgü ve bilgisi büyük önem taşımaktadır. Tedavi tamamen saptanan soruna göre düzenlenir. İdrar yolunda taş belirlenmesi durumunda ön planda ilaçlarla tedavi planlanırken, apandisit için acil ameliyat önerilmektedir. Tüm bu tetkiklerle sonuç alınamayan hastalara tanısal (diagnostik) laparoskopiönerilir. Günümüzde tanısal laparoskopi, ağırlıklı olarak tek delikten laparoskopi gerçekleştirilmektedir.

Anahtar Kelimeler: karın ağrısı, karında ağrı, akut karın, reflü, dışkıda kan, solid organ yaralanması, karaciğer yaralanması, dalak yaralanması, böbrek yaralanması, abdominal aort anevrizması rüptürü, bağırsak divertikülü kanaması, ektopik gebelik rüptürü, dış gebelik kanaması, AV malformasyon, arteriyo-venöz malformasyon, aorto-duodenal fistül, pankreatit, dalak rüptürü, Mallory-Weiss sendromu, mezenter trombozu, mezenter embolisi, Buerger hastalığı, over kist torsiyonu, testis torsiyonu, strangülasyon, üremi, Addison hastalığı, Ailevi Akdeniz Ateşi, Porfiri hastalığı, FMF hastalığı, orak hücreli anemi, akut lösemi, kurşun zehirlenmesi, morfin zehirlenmesi, örümcek sokması, tanısal laparoskopi, diagnostik laparoskopi

Prof. Dr. Korhan Taviloğlu, Karın Ağrısı, 2017

Kaynaklar
1. Sun DL, Li SM, Cen YY, et al. Accuracy of using serum D-dimer for diagnosis of acute intestinal ischemia: A meta-analysis. Medicine (Baltimore) 2017; 96 (13): e6380.
2. Wang Z, Chen JQ, Liu JL, et al. A novel scoring system for diagnosing acute mesenteric ischemia in the emergency ward. World J Surg 2017 Mar 20. doi: 10.1007/s00268-017-3984-9.
3. Taniguchi K, Iida R, Watanabe T, et al. Ileo-ileal knot: a rare case of acute strangulated intestinal obstruction. Nagoya J Med Sci 2017; 79 (1): 109-113.
4. Bhatti S, Khan MA, Farooka W, et al. An unusual case of caecal volvulus due to appendicitis, successfully managed by caecopexy. J Coll Physicians Surg Pak 2017; 27 (3): S18-S20.
5. Shah T, Gupta RK, Karkee RJ, et al. Recurrent pain abdomen following appendectomy: Stump Appendicitis, a surgeon’s dilemma. Clin Case Rep 2017; 5 (3): 215-217.
6. Smith B, Bouchoucha S, Watt E. ‘Care in a chair’ – The impact of an overcrowded Emergency Department on the time to treatment and length of stay of self-presenting patients with abdominal pain. Int Emerg Nurs 2016 Sep 15. pii: S1755-599X (16) 30081-7. doi: 10.1016/j.ienj.2016.08.003. [Epub
7. Glissen Brown JR, Bernstein GR, Friedenberg FK, et al. Chronic abdominal wall pain: an under-recognized diagnosis leading to unnecessary testing. J Clin Gastroenterol 2016; 50 (10): 828-835.
8. Cox C, MacDonald S, Henneberry R, et al. My patient has abdominal and flank pain: Identifying renal causes. Ultrasound 2015; 23 (4): 242-250.
9. Chen Y, Lin C, Tang Y, et al. ZD 7288, an HCN channel blocker, attenuates chronic visceral pain in irritable bowel syndrome-like rats. World J Gastroenterol 2014; 20 (8): 2091-2097.
10. Chen C, Fichna J, Laudon M, et al. Antinociceptive effects of novel melatonin receptor agonists in mouse models of abdominal pain. World J Gastroenterol 2014; 20 (5): 1298-1304.
11. Vermeulen W, De Man JG, Pelckmans PA, et al. Neuroanatomy of lower gastrointestinal pain disorders. World J Gastroenterol 2014; 20 (4): 1005-1020.
12. Hino A, Yamashita Y, Yamaguchi M, et al. Recurrent and progressive abdominal pain and enteritis in a Japanese patient with paroxysmal nocturnal hemoglobinuria. Case Rep Hematol 2014;2014:310750. doi: 10.1155/2014/310750. Epub 2014 Jan 27.
13. Yang L, Chen Y, Zhang B, et al. Increased diagnostic yield of capsule endoscopy in patients with chronic abdominal pain. PLoS One 2014 Jan 31;9(1):e87396. doi: 10.1371/journal.pone.0087396. eCollection 2014.
14. Jafari P, Asadollahi Z, Moini M, et al. Health related quality of life in Iranian patients with Irritable Bowel Syndrome: Reliability and validity of the Persian version of the IBS-QOL. Iran Red Crescent Med J 2013; 15 (8): 723-728.
15. Spalluto LB, Woodfield CA, DeBenedectis CM, et al. MR imaging evaluation of abdominal pain during pregnancy: appendicitis and other nonobstetric causes. Radiographics 2012; 32 (2): 317-334.
16. Squires RA, Postier RG. Acute abdomen. In: Sabiston Textbook of Surgery 19th Ed. Townsend CM, Beauchamp RD, Evers BM, Mattox KL (eds). 2012, WB Saunders, Philadelphia, USA.
17. Makrauer FL, Greenberger NJ. Acute abdominal pain: basic principles & current challenges. Current Diagnosis & Treatment Gastroenterology, Hepatology, & Endoscopy. Greenberger NJ, Blumberg RS, Burakoff R (eds). McGrawHill Medical, 2009, p 1-10, New York, USA.
18. Stefanidis D, Richardson WS, Chang L, et al: The role of diagnostic laparoscopy for acute abdominal conditions: an evidence- based review. Surg Endosc 2009; 23:16-23.
19. Cademartiri F, Raaijmakers RH, Kuiper JW, et al. Multi-detector row CT angiography in patients with abdominal angina. Radiographics 2004; 24: 969-984.
20. Bardan E, Nadler M, Chowers Y, et al. Capsule endoscopy for the evaluation of patients with chronic abdominal pain. Endoscopy 2003; 35 (8): 688-689.
21. Graff LGT, Robinson D: Abdominal pain and emergency department evaluation. Emerg Med Clin North Am 2001; 19: 123-136.
22. Ahmad TA, Shelbaya E, Razek SA, et al. Experience of laparoscopic management in 100 patients with acute abdomen. Hepatogastroenterology 2001; 48: 733-736.