Kimyasal kastrasyon, testislerinizde hormon üretimini azaltmak için ilaçların kullanılmasıdır.
Doktorlar, prostat kanseri gibi hormona bağlı kanserleri tedavi etmek için bu yöntemi kullanırlar. Kimyasal kastrasyon için diğer isimler:
- hormon tedavisi
- androjen baskılama tedavisi
- androjen depresif tedavi
Kimyasal Kastrasyon Nedir?
Kimyasal kastrasyonun amacı, erkeklik hormonu veya androjen seviyelerini düşürmektir.
Temel androjenler; testosteron ve dihidrotestosterondur (DHT). 2012 araştırmasına göre, androjenlerin yaklaşık yüzde 90 ila 95’i testislerde üretilmektedir. Gerisi adrenal bezlerinizden gelir.
Luteinize edici hormon salgılayan hormon (LHRH), hipofiz bezinizden gelir. Bu hormon testislere testosteron yapmasını söyler.
LHRH agonistleri burada devreye girer. Luteinize edici hormon (LH) üretimini uyararak çalışırlar. Bu yüzden ilk alındıklarında LHRH agonistleri testosteron seviyelerinin yükselmesine neden olur.
Yine de bu etki yalnızca birkaç hafta sürer. Birkaç hafta boyunca bikalutamid gibi anti-androjenlerin alınması bu endişeyi giderebilir.
LH seviyeleri yükseldiğinde, hipofiz bezi bunu yapmayı durdurur. Artık testislerde androjen yapımı durmuştur. Sonuç olarak, dolaşımdaki testosteron, cerrahi kısırlaştırmaya benzer şekilde çok düşük seviyelere düşürülür.
LHRH agonistleri hakkında
Bazı LHRH agonistleri şunlardır:
- goserelin
- histrelin
- leuprolide
- triptorelin
LHRH agonistleri, gonadotropin salgılayan hormonlar (GnRH) agonistleri olarak da bilinir. Anti-androjenlerin yaptığı gibi adrenal bezlerinde androjen üretimini doğrudan etkilemezler.
Tedavi
Kimyasal kastrasyon, tek seferlik bir tedavi değildir. Doktor ilaçları enjeksiyonla uygular veya derinin altına yerleştirir.
İlaca ve doza bağlı olarak bu, ayda bir veya nadiren yılda bir kez tekrarlanmalıdır.
İleri prostat kanseri için doktor bunun yerine LHRH antagonistlerini önerebilir. LHRH agonistlerinden daha hızlı çalışırlar ancak testosteron seviyelerinde bir artışa neden olmazlar. Bu ilaçlardan bazıları:
degarelix, aylık enjeksiyon
relugolix, günlük bir hap
Yan Etkiler
Kimyasal kastrasyonun yan etkileri şunları içerebilir:
- azalmış veya yok olan cinsel istek
- erektil disfonksiyon (ED)
- testislerin ve penisin küçülmesi
- yorgunluk
- sıcak basması
- meme hassasiyeti ve meme dokusunun büyümesi (jinekomasti)
Uzun vadede kimyasal kastrasyon şunlara da yol açabilir:
- kemik erimesi
- bozulmuş glukoz
- depresyon
- kısırlık
- anemi
- kas kütlesi kaybı
- kilo almak
2013 araştırma incelemesine göre, tedavi süreniz uzadıkça yan etkiler ve komplikasyonlar artabilir. Doktor bu yan etkileri önlemek veya hafifletmek için başka tedaviler önerebilir.
Diğer potansiyel riskler
Hormon tedavisi alan erkeklerin aşağıdaki risklerin artmış olabileceğine dair endişeler de vardır:
- diyabet
- yüksek tansiyon
- inme
- kalp krizi
- düşünme, konsantrasyon ve hafıza ile ilgili sorunlar
Amerikan Kanser Derneği’ne göre, tüm çalışmalar bu riskler hakkında aynı sonuçları vermemektedir. Kimyasal kastrasyon ile bu koşullar arasındaki ilişkiyi tam olarak anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Kimyasal Kastrasyon Ne Kadar Sürer?
İlaçları almaya devam ettiğiniz sürece kimyasal kastrasyon devam eder. İlaçları almayı bıraktığınızda hormon üretimi normale döner.
Etkiler genellikle tersine çevrilebilir. Ancak ilaçları uzun süredir alıyorsanız, bazı yan etkiler devam edebilir.
Kimyasal ve Cerrahi Kastrasyon Arasındaki Fark Nedir?
Kimyasal kastrasyon, ağızdan ilaçla, enjeksiyonlarla veya cildin altına bir implantla uygulanır. Bu, hormon seviyelerini etkiler, ancak testislerin görünümünde bir değişiklik olmaz.
Ancak zamanla küçülebilirler. Bazı durumlarda testisler hissedilmeyecek ölçüde küçülebilir.
Tedavide kaldığınız sürece etkiler devam eder. Bir kez durduğunuzda, genellikle geri dönüşümlüdürler.
Orşiektomi olarak da adlandırılan cerrahi kastrasyon, testislerden birinin veya her ikisinin çıkarılmasıdır. Cerrahi bir hormon tedavisi şekli olarak düşünülebilir.
Ulusal Kanser Enstitüsü’ne göre, bu prosedür kanınızdaki testosteronu yüzde 90 ila 95 oranında düşürebilir.
Cerrahi kastrasyon genellikle ayakta tedavi olarak yapılır. Ancak bir kez yapıldığında geri alınamaz, bu yüzden kalıcı olduğunu düşünmelisiniz.
Subkapsüler orşiektomi adı verilen bir prosedür, testisin tamamı yerine androjen üreten dokuyu çıkarmayı içerir. Bu, skrotumu sağlam tutar. İstenirse yapay testisler skrotuma yerleştirilebilir.
Kimyasal Kastrasyonun Tıbbi Kullanımları
Kimyasal kastrasyon, prostat kanseri gibi hormona bağlı kanserleri tedavi etmek için kullanılır. Androjenleri düşürmek, kanser büyümesini yavaşlatmaya ve metastaza yardımcı olabilir.
Kimyasal kastrasyon, birinci basamak tedaviden sonra yayılan veya nükseden prostat kanseri için faydalı olabilir.
Prostat kanserleri erken dönemlerde kastrasyona duyarlı olma eğilimindedir. Zamanla kastrasyona dirençli hale gelebilirler, ancak yine de şunlara cevap verebilirler:
- anti-androjenler
- kemoterapi
- bağışıklık tedavisi
Kimyasal kastrasyon, erkek meme kanserinin ilerlemesini yavaşlatmak için de kullanılabilir.
Özet
Kimyasal kastrasyon, ilaçların erkeklik hormonlarının seviyesini düşürmek için kullanılmasıdır. Kalıcı olmaması dışında, testislerinizin ameliyatla alınmasıyla aynı etkiye sahiptir.
Kimyasal hadım etmenin önemli yan etkileri vardır, örneğin:
- Libido kaybı
- sıcak basması
- küçülen testisler
Tedaviyi bıraktığınızda androjen üretimi normale dönmelidir. Ancak osteoporoz gibi bazı yan etkiler uzun vadeli endişeler haline gelebilir.
Kimyasal hadım, öncelikle prostat kanseri gibi hormona bağlı durumları tedavi etmek için kullanılır.
Kaynak: Healthline. What Is Chemical Castration?. 2021
Referanslar
- Gooren LJ. (2011). Ethical and medical considerations of androgen deprivation treatment of sex offenders.
- Hormone therapy for prostate cancer [Fact sheet]. (2019).
- Hormone therapy for prostate cancer. (2020).
- Lee JY, et al. (2013). Chemical castration for sexual offenders: Physicians’ views.
- Mazzola CR, et al. (2012). Impact of androgen deprivation therapy on sexual function.
