Kırmızı veya Kanlı İshalin 6 Nedeni
Sağlıklı bir dışkı genellikle katı, yumuşak ve kahverengidir. İshal rahatsız edici olsa da genellikle ciddi bir şeyin belirtisi değildir. Bununla birlikte, kırmızı veya kanlı ishal, altta yatan bir sağlık sorununun işareti olabilir.
İshal, sindirilmiş gıda maddesi ve su bağırsaklardan çok hızlı geçtiğinde ortaya çıkar. Katı bir kütle yerine, malzeme sıvı bir formda geçer.
Kırmızı veya kanlı ishal endişe verici olabilir, ancak dışkı rengi kişinin semptomlarının nedenini belirlemesine yardımcı olabilir.
Kırmızı veya kanlı ishalin altı nedeni:
Dizanteri: Kanlı ishal dizanteri olarak adlandırılır. En yaygın dizanteri nedenleri Shigella bakterileri veya bir tür parazit olan Entamoeba histolytica’dır. Bunlar, bağırsakları kanamaya neden olacak kadar alevlendiren ciddi enfeksiyonlara neden olabilir.
Kırmızı yiyecekler: Doğal olarak kırmızı olan veya kırmızı gıda boyası içeren yiyecekler dışkıyı kırmızıya çevirebilir. Bir kişinin yediği yiyecek, gıda zehirlenmesine neden olursa veya mideyi tahriş ederse kırmızı ishal meydana gelebilir. Dışkıyı kırmızıya çevirebilen yiyecekler arasında pancar, kızılcık, kırmızı şeker, kırmızı şekerleme, kırmızı meyan kökü, domates ve domates sosu bulunur.
Gastrointestinal (GI) kanama: Kolon polipleri, enflamatuar bağırsak hastalığı (IBD) veya mide kanseri dahil olmak üzere bir dizi durum GI kanamasına neden olabilir. Bu koşullar, ishali kırmızıya çevirebilecek önemli kan kaybına neden olabilir.
Hemoroid: Hemoroitler, rektum ve anüs içinde oluşan şişmiş kan damarlarıdır. Rektal kanama ve kırmızı ishalin yaygın bir nedenidir.
İlaçlar: Bazı ilaçların yan etkileri kırmızı dışkıya neden olabilir. Ayrıca mideyi tahriş edebilir ve potansiyel olarak ishale yol açabilirler. Kırmızı dışkıya neden olan ilaçlar arasında sıvı antibiyotikler bulunur.
Anal fissür: Bazen rektal bölgede anal fissür adı verilen bir çizik, dışkının kanlı görünmesine neden olabilir. Bu durumda, sadece az miktarda parlak kırmızı kan olabilir.
Diğer Dışkı Renkleri
Dışkı rengine bakmak, genellikle bir kişinin gastrointestinal semptomlarına neyin neden olduğunu belirlemesine yardımcı olabilir. Dışkı çeşitli renklerde olabilir ve çeşitli nedenleri olabilir:
Siyah dışkı: Siyah dışkı olası gastrointestinal (GI) kanamaya işaret edebilir. Siyah ishal bazen bir üst GI kanamasına işaret edebilir, çünkü kanın GI kanalından geçmesi ve koyulaşması için daha fazla zaman gerekir. Meyan kökü veya yüksek miktarda üzüm suyu gibi bazı yiyecekler de dışkıyı siyaha çevirebilir.
Yeşil dışkı: Yeşil dışkı, dışkıda safra varlığına bağlı olabilir. Demir takviyesi almak da dışkının koyu yeşil olmasına neden olabilir.
Soluk dışkı: Soluk veya kil renkli dışkı, safra kanalında safra kesesinden boşalan taşları gösterebilir. Bir kişi koyu renkli idrarı da gözlemlerse, bu, safra kesesi veya karaciğerin altta yatan neden olabileceğinin bir başka işaretidir. Alüminyum hidroksit içeren bazı antasitler de soluk dışkıya neden olabilir.
Sarımsı, yağlı dışkı: Sarı dışkı, çölyak hastalığı gibi bir enfeksiyonun veya emilim bozukluğunun bir işareti olabilir.
Tedavisi Nedir?
Bir kişi ishal olduğunda, dışkı yoluyla önemli miktarda sıvı kaybedebilir. Bu olduğunda kişi susuz kalabilir. Sık sık su içmek ishalin neden olduğu su kaybını önlemeye yardımcı olabilir. Bir kişi, kaybolan suyun yerine konmasına yardımcı olmak için düzenli olarak küçük yudum su veya elektrolit ikame içeceği içmelidir.
İshal, vücudun istenmeyen bir virüsten kurtulmasının bir yoludur. Doktorlar, bağırsakları yavaşlatacak ve vücudun bakterileri daha uzun süre tutmasına neden olacak ilaçlar yazmak yerine, bir kişiyi ishalin seyrini sürdürmesine izin vermeye teşvik edebilir. Bununla birlikte, uzun süreli ishal, bağırsakta krampları azaltmak için intravenöz sıvılar ve ilaçlar gibi ek tedaviler gerektirebilir.
Daha şiddetli dizanteri vakalarında, bir kişiye antibiyotik veya amip öldürücü ilaçlar verilebilir veya kesin neden bilinmiyorsa her ikisi birden verilebilir.
Bir kişinin kırmızı veya kanlı ishali GI kanamasına bağlıysa, vücut daha fazla kan üretene kadar kan transfüzyonu gerektirebilir. Bu prosedür hastanede yapılır ve kişinin kan sayımı normal sınırlara gelene kadar orada kalması gerekecektir.
Bir kişi kırmızı ishalin ilaçlarından kaynaklandığını düşünüyorsa, olası alternatifler hakkında bir doktorla konuşmalıdır.
Kırmızı veya Kanlı İshal Nasıl Önlenir?
Kırmızı veya kanlı ishal dizanteri veya enfeksiyonun sonucuysa, kişi ileride bunu önlemek için adımlar atabilir.
Kırmızı ishali önlemenin yolları şunlardır:
- Tüm yiyecek hazırlama alanlarını iyice temizlemek
- Çiğ yiyeceklerin Shigella bakterisi taşıması daha olası olduğundan yiyecekleri iyice pişirmek
- Yabancı bir ülkeye seyahat ederken şişelenmiş veya kaynamış su içmek
- Aktif şigelloz enfeksiyonu olan veya yakın zamanda Shigella virüsü ile hasta olan bir kişiyle cinsel temastan kaçınmak
- Göl veya nehirden gelen su gibi rekreasyon amaçlı kullanılan suyu yutmamak
- Özellikle kirli yüzeylere dokunduktan veya bebek bezini değiştirdikten sonra elleri sık sık sabun ve suyla yıkamak
Kırmızı ishale neden olduğu bilinen gıda boyalarından kaçınmak da bu semptomu uzak tutmaya yardımcı olabilir.
Kırmızı veya Kanlı İshal Olunca Ne Yapılmalı?
Bir kişinin kırmızı veya kanlı ishalin yanı sıra titreme ve ateşi varsa, bir doktora danışması gerekir.
Kanlı ishal, tıbbi bir acil durumun belirtisi olabilir, bu nedenle kişi mümkün olan en kısa sürede bir doktora görünmelidir.
Kişi, kırmızı veya kanlı ishale ek olarak aşağıdaki belirtilere sahipse de bir doktora görünmelidir:
- titreme
- 2 haftadan uzun süren ishal
- bayılma
- yüksek ateş
- kusma
- zamanla kötüleşen ağrı veya kramp
İshal her zaman endişe nedeni olmasa da şiddetli veya kalıcı kanama tıbbi bir acil durum olabilir. Kırmızı dışkısından endişe duyan herkes mümkün olan en kısa sürede bir doktorla konuşmalıdır.
Referanslar
- E. coli infection. (2014, April 1): https://familydoctor.org/condition/e-coli-infection/
- Parasites – Amebiasis – Entamoeba histolytica infection. (2015, December 16): https://www.cdc.gov/parasites/amebiasis/index.html
- Picco, M. F. (2016, October 6). Stool color: When to worry: https://www.mayoclinic.org/stool-color/expert-answers/FAQ-20058080
- Shigella – shigellosis: Sources of infection and risk factors. (2017, July 25): https://www.cdc.gov/shigella/infection-sources.html
- Stools – blood in. (2018, March 19): http://www.seattlechildrens.org/medical-conditions/symptom-index/stools-blood-in/
- Stools – unusual color. (n.d.): https://www.childrenscolorado.org/conditions-and-advice/conditions-and-symptoms/symptoms/stools-unusual-color/
- What are the symptoms of GI bleeding? (2016, July): https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/gastrointestinal-bleeding/symptoms-causes
- What can your child’s poop color tell you? (n.d.): https://www.hopkinsmedicine.org/johns-hopkins-childrens-center/what-we-treat/specialties/gastroenterology-hepatology-nutrition/stool-color-overview.html
Kaynak: Medicalnewstoday, Why do I have red diarrhea? Six causes, 2018
