Koronavirüs Salgını Nedir?
2020’nin başlarında, yeni bir virüs, bulaşıcılıkta benzeri görülmemiş bir hız nedeniyle tüm dünyada manşet oluşturmaya başladı.
Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentindeki bir gıda pazarındaki kökenlerinden ABD ve Filipinler kadar uzak ülkelere kadar virüs ( SARS-CoV-2 olarak adlandırıldı), şimdiye kadar 4.000’in üzerinde kişiyi ölümle etkiledi .
SARS-CoV-2 ile bir enfeksiyonun neden olduğu hastalığa koronavirüs hastalığı 19 anlamına gelen COVID-19 denir.
Bu virüs hakkındaki haberlerde yaşanan küresel paniğe rağmen, virüsü olduğu onaylanan biriyle temasa geçmediyseniz SARS-CoV-2 bulaşması olası değildir.
Bu yazıda koronavirüsün nasıl yayıldığını, diğer koronavirüslerden nasıl benzer ve farklı olduğunu ve bu virüse yakalandığından şüpheleniyorsanız başkalarına yayılmayı nasıl önleyeceğiniz anlatılmıştır. Bu konuda doğru bilinen yanlışları öğrenmek için yazıyı okumaya devam edin.
Koronavirüs Belirtileri Neler?
Doktorlar bu virüs hakkında her gün yeni şeyler öğreniyorlar. Şimdiye kadar, COVID-19’un başlangıçta herhangi bir semptom göstermeyebileceğini biliyoruz.
Virüs; belirtileri farketmeden 2 gün veya 2 haftaya kadar önce vücudunuzda olabilir.
COVID-19 ile spesifik olarak bağlantılı bazı yaygın semptomlar şunlardır:
- nefes darlığı
- zamanla daha ciddileşen öksürük
- sıcaklıkta giderek artan düşük dereceli bir ateş
Semptomların tam listesi hala araştırılmaktadır.
Koronavirüs İçin Hastaneye Başvurmalısınız?
Yukarıdaki semptomlardan herhangi birini yaşıyorsanız veya COVID-19 onaylı biriyle yakın temastaysanız, hemen doktorunuzu arayın.
Gripe ile COVID-19 Farkı Nedir?
2019 koronavirüsü mevsimsel gripten çok daha ölümcüldür.
ABD’de 2019-2020 grip sezonunda grip geliştiren kişilerin oranı Tahminen Yüzde 0,06 ila 0,1’dir. (Şubat 2020 itibariyle) Teyit edilmiş bir COVID-19 vakası olanlar ise yaklaşık yüzde 3 olarak belirlenmiştir .
Gripin bazı yaygın belirtileri :
- öksürük
- burun akıntısı veya burun tıkanıklığı
- hapşırma
- boğaz ağrısı
- ateş
- baş ağrısı
- yorgunluk
- titreme
- vücut ağrıları
Koronavirüslerin Nedeni Nedir?
Coronavirüsler zoonotiktir. Bu, insanlarda gelişmeden önce hayvanlarda geliştikleri anlamına gelir.
Virüsün hayvandan insanlara geçmesi için, bir kişinin enfeksiyonu taşıyan bir hayvanla yakın temas etmesi gerekir.
Virüs insanlarda geliştiğinde, koronavirüsler solunum damlacıkları yoluyla kişiden kişiye yayılabilir. Bu, öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda havada hareket eden ıslak şeylerle bulaşabilir anlamına gelmektedir.
Viral malzeme bu damlacıklarda takılır ve virüsün bir enfeksiyona yol açabileceği solunum yoluna (nefes borunuz ve akciğerleriniz) solunabilir.
2019 koronavirüsü, belirli bir hayvanla kesin olarak bağlantılı değildir.
Araştırmacılar, virüsün yarasalardan başka bir hayvana – yılanlar veya pangolinlere – aktarılmış ve daha sonra insanlara bulaşmış olabileceğine inanıyorlar . Bu iletimin muhtemelen Wuhan, Çin’deki açık gıda pazarında gerçekleştiği bilinmektedir.
Kimler Koronavirüs Risk Altındadır?
Virüs taşıyan biriyle temas ederseniz, özellikle de tükürüklerine maruz kaldıysanız veya öksürdüğünde veya hapşırdığında yanlarındaysanız, SARS-CoV-2 bulaşma riskiniz yüksektir.
Ellerinizi yıkamak ve yüzeyleri dezenfekte etmek, bu ve diğer virüsleri yakalama riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir.
Yaşlı erkekler virüse karşı özellikle hassas görünmektedir. Ocak sonunda yayınlanan Dünya Sağlık Örgütü (WHO) raporunda koronavirüs için pozitif test eden insanların ortalama yaşının 45 olduğunu ve bu kişilerin üçte ikisinden fazlasının erkek olduğunu bildirilmiştir.
Koronavirüsler Nasıl Teşhis Edilir?
COVID-19, viral enfeksiyonların neden olduğu diğer durumlara benzer şekilde teşhis edilebilir: kan, tükürük veya doku örneği kullanma. Şu anda, Amerika Birleşik Devletleri’nde, 50 eyalette 78 eyalet ve yerel halk sağlığı laboratuvarı test edebilir ve bunun için 75.000 kişiyi test etme kapasitesine sahiptir.
CDC, farklı eyaletlerin farklı kapasiteye ve politikalara sahip olacağını, ancak doktorların bu laboratuvarları hastalarını nasıl test edeceklerini öğrenmek için arayabileceklerini belirtti.
COVID-19 olduğunu düşünüyorsanız veya belirtiler fark ederseniz hemen doktorunuzla konuşun. Doktorunuz virüs testi için gerekli olup olmadığı konusunda rehberlik sağlamak için yerel halk sağlığı yetkilileriyle konuşacaktır.
Bir laboratuvar teknisyeni ya bir iğne ile kan örneğinizi çizecek ya da burnunuzdan ya da boğazınızın arkasından küçük bir tükürük ya da solunum salgıları örneği almak için pamuklu çubuk kullanacaktır. Daha sonra numune, virüse yanıt veren viral materyalin veya antikorların varlığını doğrulamak için bir test tesisine gönderilecektir.
Koronavirüs Nasıl Tedavi Edilir?
Şu anda COVID-19 için özel olarak onaylanmış bir tedavi yoktur. Bütün dünyada bir süredir tedaviler ve aşılar üzerine çalışılmaktadır, ancak enfeksiyon için bir tedavi yoktur. Bunun yerine, virüs seyrini sürdürürken tedavi semptomları yönetmeye odaklanılmaktadır.
COVID-19’unuz olduğunu düşünüyorsanız derhal tıbbi yardım alın. Doktorunuz, gelişen semptomlar veya komplikasyonlar için tedavi önerecektir.
SARS ve MERS gibi diğer koronavirüslerde aşılar ve tedaviler vardır. Bu benzer virüsler için bazı tedaviler şunları içerir:
- antiviral veya retroviral ilaçlar
- mekanik ventilasyon gibi solunum desteği
- akciğer şişmesini azaltmak için steroidler
- kan plazma transfüzyonları
COVID-19’un Olası Komplikasyonları Nelerdir?
SARS-CoV-2 enfeksiyonunun en ciddi komplikasyonu, 2019 yeni koronavirüs enfekte pnömoni (NCIP) olarak adlandırılan bir pnömonidir.
2020’de Çin’in Wuhan kentindeki hastanelere başvuran 138 kişiden NCIP ile başvuranların yüzde 26’sının ciddi vakaları olduğu ve yoğun bakım ünitesinde (YBÜ) tedavi edilmesi gerektiğini bulunmuştur.
Yoğun bakım ünitesine kabul edilen bu kişilerin yaklaşık yüzde 4,3’ü bu tip pnömoniden hayatını kaybetmiştir.
Şimdiye kadar, NCIP 2019 koronavirüsüne spesifik olarak bağlı tek komplikasyondur. Araştırmacılar COVID-19 geliştirmiş kişilerde aşağıdaki komplikasyonları gördüler:
- akut solunum sıkıntısı sendromu (ARDS)
- düzensiz kalp atış hızı ( aritmi )
- kardiyovasküler şok
- şiddetli kas ağrısı ( miyalji )
- yorgunluk
- kalp hasarı veya kalp krizi
Koronavirüsten Nasıl Korunabiliriz?
Enfeksiyonun yayılmasını önlemenin en iyi yolu, COVID-19 semptomları veya herhangi bir solunum yolu enfeksiyonu gösteren kişilerle teması önlemek veya sınırlamaktır.
Yapabileceğiniz bir sonraki en iyi şey, bakteri ve virüslerin yayılmasını önlemek için iyi hijyen uygulamaktır.
Önleme İpuçları
- Ellerinizi sık sık ılık su ve sabunla en az 20 saniye yıkayın.
- Elleriniz kirliyken yüzünüze, gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunmayın.
- Hasta hissediyorsanız veya soğuk algınlığı veya grip belirtileriniz varsa dışarı çıkmayın.
- Öksüren veya hapşıran herkesten en az 3 adım uzakta durmak.
- Hapşırdığınızda veya öksürdüğünüzde ağzınızı dirseğinizin iç kısmı ile örtün ve kullandığınız tüm giysileri hemen yıkayın.
- Çok dokunduğunuz nesneleri temizleyin. Telefon, bilgisayar, mutfak eşyaları, bulaşık ve kapı tokmağı gibi nesnelerde dezenfektan kullanın.
Diğer Koronavirüs Türleri
Bir koronavirüs, adını mikroskop altında göründüğü şekilde alır.
Korona kelimesi “taç” anlamına gelir ve yakından incelendiğinde, yuvarlak virüs, peplomer adı verilen ve merkezden her yöne doğru uzanan proteinlerin “taç” ına sahiptir. Bu proteinler virüsün konakçıya bulaşıp bulaşamayacağını tanımlamasına yardımcı olur.
Şiddetli akut solunum sendromu (SARS) olarak bilinen durum 2000’li yılların başlarında yüksek derecede bulaşıcı bir koronavirüs ile de bağlantılıdır. SARS virüsü üzerine çalışmalar yapılmış ve durum başarılı bir şekilde tedavi edilebilir bulunmuştur.
COVID-19 ile SARS Arası Fark Nedir?
2003 SARS salgınına da bir koronavirüs neden olmuştur. Bunun anlamı koronavirüse daha önce de rastlanmıştır.
2019 virüsünde olduğu gibi, SARS virüsü de insanlara yayılmadan önce hayvanlarda bulundu.
SARS virüsünün yarasalardan geldikten sonra başka bir hayvana ve sonra insanlara transfer edildiği düşünülmektedir.
İnsanlara bulaştıktan sonra SARS virüsü insanlar arasında hızla yayılmaya başladı.
Yeni koronavirüsü bu kadar haber değeri kılan şey, insandan insana hızlı yayılmasını önlemek için henüz bir tedavinin geliştirilmemesidir. SARS başarıyla kontrol altına alınmış ve tedavi edilmiştir.
Özet
Her şeyden önce panik yapmamalısınız. SARS-CoV-2 için pozitif olduğunuz teyit edilmedikçe maske takmanız veya karantinaya alınmanız gerekmez.
Basit hijyen kurallarına uymak, bu ve diğer virüsleri geliştirmenizi önlemeye yardımcı olabilir .
2019 koronavirüsü sürekli ölümler, karantinalar ve seyahat yasakları hakkındaki haberleri okuduğunuzda muhtemelen korkutucu görünmektedir.
Yeni koronavirüs grip gibi daha yaygın ve daha tehdit edici bulaşıcı koşullardan çok daha az şiddetli ve yaygındır.
Sakin olmalı ve COVID-19 teşhisi konulursa doktorunuzun talimatlarını izlemelisiniz. Böylece iyileşebilir ve yayılmasını önleyebilirsiniz.
Healthline, Everything You Should Know About the 2019 Coronavirus and COVID-19, 2020
