Kortikotropin, adrenokortikotropik hormon (ACTH) olarak da bilinen, hipofiz bezinden salgılanan bir hormondur. Bu hormon, adrenal kortekste kortikosteroidlerin üretimini uyarır. Kortikotropin, çeşitli inflamatuar ve otoimmün hastalıkların tedavisinde kullanılır ve vücudun stres yanıtını düzenler.
Kortikotropin Ne İçin Kullanılır?
Kortikotropin, çeşitli tıbbi durumların tedavisinde kullanılır. Başlıca kullanım alanları şunlardır:
Adrenal Korteks Fonksiyon Testleri: Adrenal yetmezlik ve diğer adrenal bozuklukların tanısında kullanılır.
Multiple Skleroz: Atakları ve semptomları hafifletmek için kullanılır.
Romatoid Artrit: Şiddetli inflamasyonu ve eklem ağrısını azaltmak için kullanılır.
Dermatolojik Hastalıklar: Şiddetli dermatit ve sedef hastalığı gibi cilt rahatsızlıklarını tedavi eder.
Nefrotik Sendrom: Böbrek hastalıklarına bağlı proteinüriyi azaltmak için kullanılır.
Kortikotropin Nasıl Kullanılır?
Kortikotropin genellikle intramüsküler (IM) veya subkutan (SC) enjeksiyon yoluyla uygulanır. Kullanım şekli ve dozu, tedavi edilen duruma ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir. Genel kullanım şekilleri şunlardır:
Dozaj: Doktor tarafından belirlenen dozda ve sıklıkta uygulanır. Dozaj, hastanın yaşı, kilosu ve tedavi edilmesi gereken durumun ciddiyetine bağlı olarak değişir.
Uygulama: Enjeksiyonlar genellikle tıbbi profesyoneller tarafından yapılır. Ancak bazı durumlarda hasta veya bakıcı tarafından da uygulanabilir.
Düzenli Kullanım: İlacın etkili olabilmesi için doktorunuzun belirlediği süre boyunca düzenli olarak kullanmanız önemlidir.
Kortikotropinin Yan Etkileri Nelerdir?
Kortikotropinin yaygın yan etkileri şunlardır:
- mide bulantısı
- baş dönmesi
- iştah artışı
- ağırlık artışı
- sıvı tutulumu
- yüksek kan basıncı
- kas güçsüzlüğü
- ciltte incelme veya morarma
- uyku bozuklukları
- baş ağrısı
- şiddetli alerjik reaksiyonlar
- enfeksiyon belirtileri
- göz problemleri
- şiddetli depresyon veya ruh hali değişiklikleri
Kortikotropin Başka İlaçlarla Etkileşime Girer Mi?
Kortikotropin, bazı ilaçlarla etkileşime girebilir ve bu durum, ilaçların etkinliğini veya yan etki riskini artırabilir. Özellikle dikkat edilmesi gereken ilaçlar şunlardır:
Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar: Bu ilaçlarla birlikte kullanıldığında enfeksiyon riskini artırabilir.
Diüretikler: Potasyum kaybını artırabilir.
Antikoagülanlar: Kanama riskini artırabilir.
Nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler): Mide ve bağırsaklarda ülser riskini artırabilir.
Diyabet ilaçları: Kan şekeri kontrolünü etkileyebilir.
Kortikotropinin Kullanılmaması Gereken Durumlar Nelerdir?
Bazı durumlarda kortikotropin kullanımı önerilmez. Bu durumlar şunlardır:
Alerji: Kortikotropine veya diğer bileşenlerine karşı alerjik reaksiyon öyküsü olan kişilerde kullanılmamalıdır.
Ciddi Enfeksiyonlar: Aktif bakteriyel, viral veya fungal enfeksiyonları olan hastalarda kullanılmamalıdır.
Yüksek Tansiyon: Kontrolsüz yüksek tansiyonu olan hastalarda dikkatli kullanılmalıdır.
Psikoz: Aktif psikoz veya ciddi ruh hali bozuklukları olan hastalarda dikkatli kullanılmalıdır.
Kortikotropin Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Kortikotropin kullanırken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:
Düzenli Takip: Kan basıncı, kan şekeri ve elektrolit seviyeleri düzenli olarak izlenmelidir. Doktor kontrolü önemlidir.
Yan Etkiler: Ciddi yan etkiler veya enfeksiyon belirtileri görüldüğünde hemen doktorunuza başvurmalısınız.
Enfeksiyon Riski: Bağışıklık sistemi baskılandığı için enfeksiyon riskine karşı dikkatli olunmalıdır. Enfekte kişilerden uzak durmak ve hijyen kurallarına dikkat etmek önemlidir.
Aşılar: Canlı aşılar kortikotropin tedavisi sırasında veya sonrasında kullanılmamalıdır.
Gebelik ve Emzirme: Gebelik veya emzirme döneminde kullanımı hakkında doktorunuza danışmalısınız.
