Laringospazmı Nedir?
Laringospazmı yaşayan insanlar nefes almakta ve konuşmakta aniden bir zorluk yaşarlar. Laringospazm, ses tellerinde bazen laringeal spazm da denilen kas spazmıdır.
Hala rahatca nefes alıp verebiliyorken, hafif bir laringospazm korkutucu olabilir fakat genellikle tehlikeli değildir ve tipik olarak sadece birkaç dakika sürer.
Ses tellerindeki spazm, izole olmuş özel bir durum olabilir ve çeşitli medikal sebepleri olabilir. Normalde, ses kaçağı denilen kişi nefes aldığında ses tellerini birbirinden uzaklaştırabilir. Laringospazm, ses tellerinin zorla birleştirir, buna indüksiyon (birleştirme) denir. Ses telleri spazm yaptığında, solunum yolunu tamamen veya kısmen kapatabilirler.
Laringospazm Hakkında Kısa Kısa Bilgiler:
- Laringospazm sırasında çoğu insan hem öksürebilir ve nefes alabilir ancak hava almak için mücadele edebilir.
- Bir laringospazm sorunu boğulmaya benzer. Bunun nedeni boğulmaya benzer şekilde solunum yolunun tıkanmasıdır.
- Sakin kalmak ve nefesi 5 saniye tutmak tedavi edici ve rahatlatıcı olabilir.
- İnsanlar larengospazmı yaşadıktan sonra doktora başvurmalıdır, çünkü tekrarlayabilir.
- Nefes alamıyorsanız veya nefes alırken sertlik denilen yüksek tiz bir hırıltı sesi duyuyorsanız, acil tıbbi yardım almanız gerekir.
Spazm, tipik olarak yaklaşık 60 saniye sürer ve bu, herhangi bir tehlike oluşturacak kadar uzun değildir. Nadiren, özellikle anesteziye tepki olarak laringospazm daha uzun sürer ve acil tıbbi yardım gerektirir.
Bu spazmlar insanlar yemek yerken olabilir, fakat boğulmaların aksine boğazda hiçbir şey takılmış değildir.
Laringospazmın diğer semptomları:
- Belirgin bir neden olmadan nefes almada ani zorluk
- Boğazda gerginlik hissi
- Ara sıra bilinç kaybı
- Bir laringospazm sıklıkla başka bir durumun sebebi olduğundan, başka semptomlar olabilir. Örneğin, gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) olan kişiler, ses tellerinde bir spazmdan hemen önce, sırasında veya sonrasında mide ekşimesi veya reflü semptomları yaşayabilir.
Bazen daha ciddi bir durum olan bir laringospazmaya benzeyebilir. Yeni bir ilaç veya gıda ile ilişkili nefes almada zorluk çeken kişiler, sorunun laringospazm olduğunu varsaymamalıdır. Bu durumlarda, boğazdaki sıkılık alerjik reaksiyona işaret edebilir.
Laringospazmaya Ne Sebep Olur?
Doktorlar laringospazmın yanlışlıkla boğulma veya boğulmayı önlemek için tasarlanmış bir refleks olabileceğini düşünüyor.
Mesela konuşurken yiyecekleri yanlışlıkla yutan insanlar, laringospazmından yararlanabilir çünkü yiyeceklerin solunum yolunu tıkamasını önler. Yemek yerken ya da içerken laringospazmı deneyimlemenin yaygın olmasının nedeni budur. Bazı insanlar yiyeceklerin “yanlış boruya” batmış gibi hissettiğinden sonra laringospazm semptomlar yaşarlar.
Boğulmanın aksine, laringospazmı yaşayan bir kişi, boğazda fiziksel olarak takılmış bir şey hissetmez. Heimlich manevrası da laringospazmı durdurmaz.
Yemek yemek, potansiyel laringospazm sebeplerinden yalnızca bir tanesidir.
Bu korkutucu duyu için bazı alternatif nedenler şunlardır:
Stres ve Kaygı
Bazı insanlar yoğun endişe veya strese yanıt olarak laringospazm yaşayabilir. Bir panik atak sırasında, hiperventilasyon veya yoğun korku, bir laringospazmı tetikleyebilir. Boğazdaki gerginlik paniği daha da kötüleştirebilir.
Anestezi
Anestezi, özellikle çocuklarda laringospazm refleksini tetikleyebilir. Bebeklerde daha yaygındır. Genel olarak, anestezi alan yetişkinlerin ve çocukların yaklaşık yüzde 1’i laringospazm yaşar. Astım veya solunum yolu enfeksiyonu olan çocuklarda, görülme sıklığı yaklaşık yüzde 10’a çıkar.
Ameliyat için genel anestezi altında bir laringospazm yaşayan insanlar, anestezi uzmanının derhal müdahale edeceği için ne olduğunu asla bilemezler.
Nörolojik Sorunlar
Nörolojik sorunlar laringospazmı tetikleyebilir. Örneğin, yakın zamanda bir omurilik veya beyin hasarı yaşamış kişiler, laringospazm dahil olmak üzere kas spazmları yaşayabilir.
Özellikle boyun ve omurganın içinde veya yakınında sinir yaralanmaları da bir faktör olabilir. Felçli ses telleri olan bazı insanlar laringospazmı yaşarlar.
Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GERD)
Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD), mide asidi de dahil olmak üzere mide içeriğinin yemek borusu ve boğazdan geri akmasına neden olan bir sendromdur.
GÖRH’li bazı insanlar yoğun yanma ve ağrı yaşar. Bazı bireyler ayrıca laringospazm yaşarlar. GÖRH’li sekiz kişiden oluşan küçük bir çalışma, son zamanlarda görülen solunum yolu enfeksiyonunun laringospazm riskini arttırdığını buldu. Bu grupta, güçlü öksürük hem laringospazmları hem de bayılmayı tetikleyebilir.
Astım ve Alerji
Astım ve solunum alerjisi olan insanlar laringospazm için daha hassastır. Bu alerjileri tedavi etmek ve astım spreyi taşımak, gelecekteki spazm riskini azaltabilir. Astım dahil solunum sorunları olan insanlar, anestezi altındayken laringospazmlara karşı daha savunmasızdır.
Laringospazm için Tedaviler Nelerdir?
Bir laringospazm sırasında, kişi daima sakin kalmaya çalışmalıdır. Havayı solumamalı veya havayı ağzından almayı denememelidirler. Paniklemek ve stres olmak spazmı olduğundan daha uzun sürdürebilir ve semptomların daha yoğun hissetmesine neden olur.
Birkaç basit teknik, spazmı durdurabilir:
- Nefesinizi 5 saniye tutun, daha sonra burnunuzdan yavaşça nefes alın. Büzüştürdüğünüz dudaklarınızdan tekrar nefes alın. Spazm durana kadar tekrarlayın.
- Bir pipeti ikiye bölün. Spazm sırasında, dudakları pipetin etrafına mühürleyin ve burnundan değil yalnızca pipetten nefes alın. Bu teknik, ses tellerini gevşetmeye yardımcı olabilecek daha yavaş nefes almaya teşvik eder.
- Kulakların yakınındaki bir basınç noktasına bastırın. Laringospazm çentiği olarak bilinen bu nokta, ses tellerini gevşemeye zorlayabilir. Kulak memelerinin arkasındaki ve çenenin hemen üzerindeki yumuşak noktayı bulun. Boğaza doğru zorla aşağı doğru bastırın. Baskı ağrılı olacak kadar kuvvetli olmalı ve işe yararsa, hemen laringospazm semptomlarını hafifletmelidir.
- Diğer tedaviler laringospazmların altta yatan nedenini ele almaya odaklanır. Örneğin, anksiyete bozukluğu olan kişiler, anksiyete önleyici ilaçlar veya psikoterapiden yararlanabilir. Ülserlerin tedavisi, potansiyel olarak laringospazmları durduran GERD’nin şiddetini azaltabilir.
Geceleri sık sık laringospazmı olan kişilerin, sürekli pozitif hava yolu basıncı (CPAP) makinesi ile uyuması gerekebilir. Konuşma terapisi bazı durumlarda, özellikle nörolojik bir neden olduğunda yardımcı olabilir. Diğer tedaviler başarısız olduğunda, botulinum toksini (Botox) enjeksiyonu, ses tellerini felç edebilir ve daha sonraki olası spazmları önleyebilir.
Laringospazm Hakkında Doktora Ne Zaman Başvurulurmalı?
Doktorlar sebebini belirlemek için bir testler grubu gerçekleştirebilirler. Ayrıca yaşam tarzı, kaygı ve spazmı destekleyen koşullar hakkında sorular soracaklar. Gastrointestinal testler, sinüslerin BT taraması, alerji testleri ve çeşitli ilaçların denemeleri bu sorunun aydınlatılmasına yardımcı olabilir.
Laringospazmı geçmişi olan kişiler, anesteziye başlamadan önce doktorlarına deneyimlerini anlatmalıdır. Aşırı derecede nadir olmasına rağmen, bir laringospazm bir veya iki dakika sonra durmazsa veya bir bilinç kaybına neden olursa, tıbbi bir acil durum olarak tedavi edilmelidir.Acil servise gidin ve doktorunuza görünün.
Kaynak: Laryngospasm: Causes, symptoms, and treatments, 2017.
Chang, C. (2016, September 14). Laryngospasm and other forms of vocal cord dysfunction. Retrieved from https://www.fauquierent.net/vcd.htm
Gavel, G., & Walker, R. W. M. (2013, August 26). Laryngospasm in anaesthesia. Continuing Education in Anaesthesia, Critical Care & Pain, 14(2), 47-51. Retrieved from https://static1.squarespace.com/static/54b32dede4b0d2480d420a7a/t/550633f6e4b023db6729e76a/1426469878154/bjaceaccp.mkt031.full.pdf
Gdynia, H. J., Kassubek, J., & Sperfeld, A. D. (2006). Laryngospasm in neurological diseases. Neurocritical Care, 4(2), 163-167. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16627908
Larson, P. C. (1998, June 11). Laryngospasm – the best treatment. Anesthesiology, 89, 1293-1294. Retrieved from http://anesthesiology.pubs.asahq.org/article.aspx?articleid=1947036
Maceri, D. R., & Zim, S. (2001, November). Laryngospasm: An atypical manifestation of severe gastroesophageal reflux disease (GERD). The Laryngoscope, 111(11 Pt 1), 1976-1979. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11801981
Thomas, J. P. (n.d.). Laryngospasm. Retrieved from https://www.voicedoctor.net/therapy/laryngospasm
