Lökoplaki, genellikle ağzınızın içinde kalın, beyaz veya grimsi lekelerin oluştuğu bir durumdur. Sigara içmek en yaygın nedendir. Ancak diğer tahriş edici maddeler de bu duruma neden olabilir. Hafif lökoplaki genellikle zararsızdır ve sıklıkla kendi kendine geçer. Daha ciddi vakalar ağız kanseri ile bağlantılı olabilir ve derhal tedavi edilmelidir. Düzenli diş bakımı nükslerin önlenmesine yardımcı olabilir.
Lökoplaki Belirtileri Nelerdir?
Lökoplaki, ağız gibi vücudun mukozal dokusu olan kısımlarında oluşur. Durum, ağzınızın içinde olağandışı görünen yamalar ile işaretlenir. Bu yamaların görünümü değişebilir ve aşağıdaki özelliklere sahip olabilir:
- beyaz veya gri renk
- kalın, sert, yükseltilmiş yüzey
- tüylü göeünüm
- kırmızı noktalar
Kızarıklık kanser belirtisi olabilir. Kırmızı benekli yamalarınız varsa hemen doktorunuza görünün. Lökoplaki diş etlerinizde, yanaklarınızın iç kısmında, dilinizin altında veya üzerinde ve hatta dudaklarınızda oluşabilir. Yamaların gelişmesi birkaç hafta sürebilir. Nadiren acı vericidirler. Bazı kadınlar vajinanın içinde olduğu kadar vulva bölgesindeki cinsel organlarının dışında da lökoplaki geliştirebilir. Bu genellikle menopozdaki kadınlarda görülür. İyi huylu bir durum. Daha ciddi bir endişeniz varsa, doktorunuza başvurmalısınız.
Lökoplaki Nedenleri Nelerdir?
Lökoplakinin kesin nedeni bilinmemektedir. Öncelikle tütün kullanımıyla bağlantılıdır. Sigara içmek en yaygın nedendir. Ancak tütün çiğnemek de lökoplakiye neden olabilir. Diğer nedenler şunları içerir:
- ısırma gibi yanağınızın iç kısmında yaralanma
- pürüzlü, düzensiz dişler
- takma dişler, özellikle yanlış takılmışsa
- vücudun inflamatuar durumları
- uzun süreli alkol kullanımı
Bazı araştırmalar lökoplaki ile insan papilloma virüsü (HPV) arasında bir bağlantı olabileceğini öne sürse de, bir bağlantıyı destekleyecek yeterli kanıt yoktur.
Tüylü lökoplaki: Epstein-Barr virüsü (EBV), tüylü lökoplakinin ana nedenidir. Bu virüsü bir kez kaptığınızda, kalıcı olarak vücudunuzda kalır. EBV genellikle uykudadır. Ancak her an tüylü lökoplaki yamalarının gelişmesine neden olabilir. Salgınlar, HIV veya diğer bağışıklık sorunları olan kişilerde daha yaygındır.
Lökoplaki Nasıl Teşhis Edilir?
Lökoplaki genellikle sözlü muayene ile teşhis edilir. Sözlü muayene sırasında, sağlık uzmanınız yamaların lökoplaki olup olmadığını onaylayabilir. Durumu oral pamukçuk ile karıştırabilirsiniz. Pamukçuk, ağızda oluşan bir maya enfeksiyonudur. Sebep olduğu yamalar genellikle lökoplaki yamalarından daha yumuşaktır. Daha kolay kanayabilirler. Lökoplaki yamaları, oral pamukçuktan farklı olarak silinemez.
Sağlık uzmanınızın lekelerinizin nedenini doğrulamak için başka testler yapması gerekebilir. Bu, gelecekteki yamaların gelişmesini engelleyebilecek bir tedavi önermelerine yardımcı olur. Bir yama şüpheli görünüyorsa, sağlık uzmanınız biyopsi yapacaktır. Biyopsi yapmak için, bir veya daha fazla noktanızdan küçük bir doku parçası alırlar. Daha sonra bu doku örneğini kanser öncesi veya kanserli hücreleri kontrol etmek için teşhis için bir patoloğa gönderirler.
Lökoplaki Nasıl Tedavi Edilir?
Çoğu yama kendi kendine iyileşir ve herhangi bir tedavi gerektirmez. Tütün kullanımı gibi lökoplakiye neden olabilecek tetikleyicilerden kaçınmak önemlidir. Durumunuz bir diş probleminden kaynaklanan tahrişle ilgiliyse, diş hekiminiz bu sorunu çözebilir. Bir biyopsi ağız kanseri için pozitif çıkarsa, yama hemen çıkarılmalıdır. Bu, kanser hücrelerinin yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir. Yamalar lazer tedavisi, neşter veya dondurma prosedürü kullanılarak çıkarılabilir.
Tüylü lökoplaki muhtemelen ağız kanserine yol açmaz ve genellikle alınması gerekmez. Sağlık uzmanınız, yamaların büyümesini durdurmak için antiviral ilaçlar reçete edebilir. Yama boyutunu azaltmak için retinoik asit içeren topikal merhemler de kullanılabilir.
Lökoplaki Nasıl Önlenebilir?
Birçok lökoplaki vakası, yaşam tarzı değişiklikleri ile önlenebilir:
- Sigara içmeyi veya tütün çiğnemeyi bırakın.
- Alkol kullanımını azaltın.
- Ispanak ve havuç gibi antioksidan açısından zengin yiyecekler yiyin.
- Lökoplaki olduğunuza inanıyorsanız hemen sağlık uzmanınızla iletişime geçin.
- Takip randevularını kaçırmayın.
Özet
Çoğu durumda, lökoplaki hayatı tehdit edici değildir. Yamalar ağzınızda kalıcı hasara neden olmaz. Lezyonlar genellikle iritasyon kaynağı ortadan kalktıktan birkaç hafta sonra kendiliğinden düzelir. Bununla birlikte, yama özellikle ağrılıysa veya şüpheli görünüyorsa, diş hekiminiz aşağıdakileri ekarte etmek için testler isteyebilir:
- ağız kanseri
- HIV
- AIDS
Lökoplaki öyküsü ağız kanseri riskinizi artırabilir, bu nedenle ağzınızda düzensiz yamalar fark ederseniz doktorunuza bildirin. Lökoplaki için risk faktörlerinin çoğu aynı zamanda ağız kanseri için de risk faktörleridir. Ağız kanseri lökoplaki ile birlikte oluşabilir.
Kaynak
Healthline, Leukoplakia: Causes, Symptoms, and Diagnosis, 2019
Feller et al. Oral leukoplakia as it relates to HPV infection: A review. 2012.
Mayo Clinic Staff. Leukoplakia. 2018.
Mayo Clinic Staff. Oral thrush. 2018.
