Menopozun ilk aşaması olan perimenopoz sırasında depresyon daha yaygın görünmektedir. Ancak araştırmalar, ikisi arasında nedensel bir bağlantı olduğunu kanıtlamadı.
2018 yılında yapılan bir inceleme, menopoz geçişi sırasında depresyonun yaygın olduğunu belirtir. Risk, birinin son dönemini takip eden 2-4 yıl içinde azalmaktadır.
Bilim adamları, perimenopoz sırasında depresyonun neden daha yaygın olduğundan emin değiller, ancak fizyolojik ve psikolojik faktörlerin bir karışımı rol oynayabilir.
Menopoz ve depresyon arasındaki bağlantı ve mevcut tedavi seçenekleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin.
Depresyon, kişinin duygu, düşünce ve davranışlarını etkileyen zihinsel bir sağlık durumudur. Belirtiler şunları içerebilir:
- bir kişinin zevk aldığı faaliyetlere ilgi eksikliği
- üzüntü, ilgisizlik veya boşluk duyguları
- yorgunluk veya enerji eksikliği
- hatırlama, konsantre olma ve karar vermede zorluk
- iştah değişiklikleri, kilo değişiklikleri veya her ikisi
- uyuma veya aşırı uyuma zorluğu
- yavaş hareket veya konuşma
Birkaç depresyon türü vardır. En yaygın olanlardan birinin tıbbi adı majör depresif bozukluktur (MDD). 2018 yılında yapılan bir incelemeye göre menopoza giren kişilerin MDB geliştirmesi daha olası görünmektedir.
Yazarların baktığı çalışmaların tümü bir ilişki bulamadı. Bununla birlikte, iyi tasarlanmış iki çalışma, perimenopoz sırasında depresif bozukluk geliştirme riskinin, geç premenopozal yıllara kıyasla iki ila beş kat daha yüksek olabileceğini göstermiştir.
Menopoz Depresyona Neden Olur Mu?
Araştırmacılar, perimenopoz sırasında depresyonun neden daha yaygın olduğundan emin değiller, ancak birkaç faktör katkıda bulunabilir.
Fizyolojik Faktörler
Perimenopoz sırasında, bir kişinin hormon seviyeleri tahmin edilemez şekilde değişir. Östrojen ve progesteron genel olarak düşerken yükselip düşebilir. Bu hormonal değişiklikler beyin kimyasını, yapısını ve işlevini etkileyebilir.
Östrojen, serotonin ve norepinefrin gibi belirli nörotransmitterlerin etkisini artırır. Bu nörotransmitterler ruh halini düzenlemeye yardımcı olur. Östrojen seviyeleri düştüğünde, bu kimyasalların dengesini etkileyebilir.
Bazı insanlar hormona bağlı ruh hali değişikliklerine özellikle duyarlı olabilir. 2015 yılında yapılan bir çalışmaya göre Perimenopoz sırasında klinik depresyonun aşağıdaki kişilerde daha yaygın olabileceğini bildirmektedir:
- kişisel veya aile depresyon öyküsü
- adet öncesi disforik bozukluk öyküsü
- doğum sonrası depresyon öyküsü
Bununla birlikte, çalışmanın yazarları, kişisel veya aile öyküsü ne olursa olsun, perimenopoza giren tüm insanlarda depresyon riskinin daha yüksek olduğunu vurgulamaktadır.
Psikososyal Faktörler
Menopozun psikolojik ve sosyal etkisi ruh sağlığını da etkileyebilir. Bazı insanlar menopoz ve yaşlanmanın olumlu olabileceğini düşünse de, diğerleri şöyle hissedebilir:
- menopoz veya yaşlanma olumsuz bir şeydir
- onları daha az genç veya kadınsı yapar
- menopoz semptomları streslidir veya çalışma yeteneklerini etkiler
- sosyal destekten yoksunlar
Bu duygular kişinin ruh sağlığını etkileyebilir. Ancak bunlar kaçınılmaz olmayabilir.
Bazı kültürler gençliğe çok değer verirken, diğerleri yaş ve deneyime değer verir. 2021 tarihli bir inceleme, ileri yaşları önemseyen kültürlerden insanların daha az menopoz semptomları bildirdiğini ve bunun da sosyal normların geçişin insanları nasıl etkilediğine katkıda bulunabileceğini önerebileceğini belirtiyor.
Cinsiyet rolleri ve beklentileri, insanların menopozu nasıl deneyimlediklerini de etkileyebilir. İşgücüne giren kadınların sayısındaki artışa rağmen, heteroseksüel ilişkilerde, kadınlar hala genel olarak çocuk bakımını ve ev işlerinin çoğunu yapıyor. Menopoz semptomlarının yanı sıra bu sorumlulukları yönetmek strese neden olabilir.
Bu rol orta yaşta değişebilse de, kadınların bakım veren rolü üstlenmeleri erkeklerden daha olasıdır. Çocuklar evden ayrılabilir ve yaşlı akrabalar hastalık veya sakatlık nedeniyle bakıma ihtiyaç duymaya başlayabilir. Bu olaylardan herhangi biri strese veya depresyona katkıda bulunabilir.
Diğer Sağlık Faktörleri
Menopoza ek olarak, sağlıkla ilgili diğer faktörler de depresyon riskini etkileyebilir:
- Kronik sağlık durumları: Kronik bir sağlık sorununa sahip olmak orta yaşta depresyon için bir risk faktörü olabilir ve menopoza denk gelebilir.
- Yaşam tarzı: Çalışmalar, depresyon ile belirli davranışlar, özellikle sigara içme ve fiziksel aktivite eksikliği arasında bir ilişki bulmuştur. Bu, mutlaka sigara içmenin veya egzersiz yapmamanın depresyona neden olduğu anlamına gelmez, ancak bu alışkanlıklara sahip kişilerde depresyonun daha yaygın olduğu anlamına gelir.
- Cerrahi menopoz: Bir kişi yumurtalıklarını çıkarmak için ameliyat olursa, menopoza normalden daha hızlı girer. Bu ve prosedürün kendisi strese neden olabilir.
Tedavi Seçenekleri
Depresyon tedavisi genellikle antidepresanlar ve psikoterapinin bir kombinasyonunu içerir.
Doktorlar, menopozla ilişkili ruh hali değişiklikleri için seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) veya serotonin ve norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRI’ler) önerebilir. Bu ilaçlar nörotransmitter seviyelerini değiştirir ve depresyon semptomlarını azaltabilir. Ayrıca birinin psikoterapiye başlaması için yeterince iyi hissetmesini sağlayabilirler.
Psikoterapi, yaşam olayları veya stres gibi depresyona katkıda bulunan faktörlerin belirlenmesine yardımcı olabilir. Bir terapist, birinin duygularını anlamasına ve yönetmesine yardımcı olabilir.
Bir 2018 çalışması, Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) perimenopozal depresyonu tedavi etmek için östrojen tedavisini onaylamadığını belirtiyor. Bununla birlikte, bu terapi sıcak basmaları, uyku bozukluklarını ve ruh halini etkileyebilecek diğer semptomları azaltmaya yardımcı olabilir.
Ne Zaman Yardım Aranmalı?
Depresyona işaret edebilecek semptomlar hakkında bir sağlık uzmanıyla konuşmak önemlidir. Depresyon, menopoz veya yaşlanmanın beklenen bir parçası değildir ve etkili tedaviler mevcuttur. Bunu bu yaşam aşamasında yaşayan herkes, menopozu ve zihinsel sağlık üzerindeki potansiyel etkilerini anlayan bir doktor veya terapiste ulaşmalıdır.
Kişi kendine zarar vermeyi veya intihar etmeyi düşünüyorsa hemen bir doktor veya ruh sağlığı uzmanıyla iletişime geçmelidir.
Kaynak: Medical News Today. 2021. Menopause and depression: Is there a link?
Referanslar
- Arnot, M., et al. (2021). The relationship between social support, stressful events, and menopause symptoms.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7840006/ - Bromberger, J. T., et al. (2018). Depression during and after the perimenopause: Impact of hormones, genetics, and environmental determinants of disease.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6226029/ - Dalal, P. K., et al. (2015). Postmenopausal syndrome.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4539866/ - Depression. (2018).
https://www.nimh.nih.gov/health/topics/depression - Expert Q & A: Depression. (2020).
https://www.psychiatry.org/patients-families/depression/expert-q-and-a - Global factsheet. (2019).
https://www.unwomen.org/-/media/headquarters/attachments/sections/library/publications/2019/poww-2019-fact-sheet-global-en.pdf?la=en&vs=0 - Maki, P. M., et al. (2018). Guidelines for the evaluation and treatment of perimenopausal depression: Summary and recommendations [Abstract].
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30179986/ - Menopause treatment. (2019).
https://www.womenshealth.gov/menopause/menopause-treatment/#8 - Mosconi, L., et al. (2021). Menopause impacts human brain structure, connectivity, energy metabolism, and amyloid-beta deposition.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8190071/ - Seedat, S., et al. (2021). Women’s wellbeing and the burden of unpaid work.
https://www.bmj.com/content/374/bmj.n1972
