İnsan vücudundaki en büyük iki mikrobiyom olan ağız ve gastrointestinal mikrobiyota, oral-gut aksı üzerinden yakın bir ilişkiye sahiptir ve sık sık etkileşimde bulunur. Bu mikrobiyomların insan sağlığı ve hastalıklar üzerindeki rolleri son dönemde araştırmaların odak noktası olmuştur. Normal koşullarda, probiyotikler ve kommensal bakteriler sağlığı olumlu yönde etkileyebilir. Ancak, değişen fizyolojik durumlar disbiyozise yol açarak patojen kolonizasyon riskini artırabilir. Çalışmalar, oral ve gastrointestinal patojenlerin sadece kendi kolonize oldukları yerlerde lokalize hastalıklara değil, aynı zamanda sistemik hastalıkların ilerlemesine de katkıda bulunduğunu öne sürmektedir. Ancak, bu yerel bakterilerin sistemik hastalıklara nasıl dahil oldukları belirsizliğini korumaktadır. Bu boşluğu doldurmak amacıyla, bakteri ekstraselüler veziküllerine (BEV’ler) odaklanılmıştır. BEV’ler, mikrobiyota ile konak arasındaki iletişimi sağlayan aracılar olarak görev yapar.
Son yıllarda yapılan araştırmalar, oral boşluk ve gastrointestinal sistemden uzak organlara bakteri patojenik maddelerinin BEV’ler aracılığıyla hedefli bir şekilde iletildiğini göstermiştir. Bu patojenik bileşenler, hedef organlarda belirli hücresel yanıtlar ortaya çıkararak sistemik hastalıkların ilerlemesini sağlamaktadır.
Oral ve Gastrointestinal Mikrobiyomlar
Oral mikrobiyota, ağız boşluğunda bulunan çeşitli bakteri, virüs ve mantar türlerinden oluşurken, gastrointestinal mikrobiyota bağırsaklarda yerleşik mikroorganizmaları içerir. Bu iki mikrobiyom, hem lokal hem de sistemik sağlık üzerinde önemli etkilere sahiptir. Normalde yararlı olan bu mikroorganizmalar, dengesizlik durumunda hastalıklara yol açabilir.
Bakteri Ekstraselüler Vezikülleri (BEV’ler)
BEV’ler, bakterilerin dış ortamla iletişim kurmak için ürettikleri küçük veziküllerdir. Bu yapılar, bakteri hücre duvarından koparak serbest kalır ve çeşitli biyolojik moleküller taşır. BEV’ler, patojenik bakteriler tarafından üretilen toksinleri, proteinleri ve diğer bileşenleri uzak organlara taşıyarak sistemik yanıtlar oluşturur.
Somut Çıkarımlar
• Ağız ve bağırsak mikrobiyotası, sadece lokal değil, sistemik hastalıklarla da ilişkilidir.
• BEV’ler, patojenik maddeleri uzak organlara taşıyarak hastalıkların ilerlemesine aracılık eder.
• BEV’lerin biyogenez mekanizmalarını anlamak, yeni tedavi stratejileri geliştirmede kritik öneme sahiptir.
Araştırmalar, oral ve gastrointestinal mikrobiyomların, bakteri ekstraselüler vezikülleri aracılığıyla nasıl iletişim kurduğunu ve bu iletişimin sistemik hastalıklar üzerindeki etkilerini anlamaya odaklanmaktadır. Bu konudaki bilgiler, gelecekte hastalıkların önlenmesi ve tedavisi için yeni yaklaşımlar geliştirilmesine olanak sağlayabilir.
Orijinal Makale: Microbiol Res. 2024 Jun 1;285:127788. doi: 10.1016/j.micres.2024.127788. Online ahead of print.
