Ortostatik hipotansiyon, bir kişi dik durduğunda veya ayakta olduğunda kan basıncının beklenenden daha fazla düşmesi durumudur. Bu durum, vücudunuzun kan basıncını ayarlamak için yeterli hızda tepki verememesinden kaynaklanır. Normalde, ayakta olduğunuzda kan basıncınız, kanın aşağıya doğru akmasını engellemek için kalp ve damarlar arasında düzenli bir dengeye sahiptir. Ancak, ortostatik hipotansiyon yaşayan kişilerde, bu denge bozulmuştur ve kan basıncı düşer.
Ortostatik hipotansiyonun belirtileri arasında baş dönmesi, baş ağrısı, bulanık görme, halsizlik, bayılma hissi, terleme, yorgunluk ve bazen hızlı kalp atışı bulunabilir. Bu semptomlar genellikle ayakta durduktan hemen sonra veya ayakta uzun süre durduktan sonra ortaya çıkar.
Ortostatik Hipotansiyonun Nedenleri Nelerdir?
Ortostatik hipotansiyonun birkaç olası nedeni vardır:
Dehidrasyon: Vücuttaki sıvı kaybı, kan hacmini azaltabilir ve buna bağlı olarak kan basıncını düşürebilir.
İlaçlar: Birçok ilaç, özellikle tansiyon ilaçları, antidepresanlar, sakinleştiriciler ve bazı ağrı kesiciler, kan basıncını düşürebilir ve ortostatik hipotansiyona neden olabilir.
Düşük Kan Hacmi: Kalp yetmezliği, kalp ritm bozuklukları veya diğer kardiyovasküler hastalıklar gibi durumlar, yeterli miktarda kanın dolaşıma girmesini engelleyebilir ve dolayısıyla kan basıncının düşmesine yol açabilir.
Diğer Tıbbi Durumlar: Diyabet, Parkinson hastalığı, Multiple Sistem Atrofisi gibi nörolojik hastalıklar, otoimmün hastalıklar ve hormonal bozukluklar gibi bazı tıbbi durumlar da ortostatik hipotansiyona neden olabilir.
Yaşlanma: Yaşlanma, vücudun kan basıncını kontrol etme yeteneğinde azalmaya neden olabilir, bu da ortostatik hipotansiyon riskini artırabilir.
Diğer Faktörler: Ağır bir yemek yedikten sonra, uzun süreli yataktan çıkma veya aşırı egzersiz gibi durumlar, geçici olarak ortostatik hipotansiyona neden olabilir.
Ortostatik Hipotansiyonun Belirtileri Nelerdir?
Ortostatik hipotansiyonun belirtileri şunlar olabilir:
- baş dönmesi veya sersemlik hissi
- bulanık görme veya kararma
- baş ağrısı
- halsizlik veya yorgunluk hissi
- terleme
- bayılma hissi veya bayılma
- yorgunluk veya zayıflık
- nefes darlığı
- hızlı veya düzensiz kalp atışı
Ortostatik Hipotansiyon Nasıl Teşhis Edilir?
Ortostatik hipotansiyon genellikle bir tıbbi muayene ve semptomların değerlendirilmesi ile teşhis edilir. Ortostatik hipotansiyonun teşhisi için tipik olarak şu adımlar izlenir:
Kan Basıncı Ölçümü: Doktorunuz ayakta ve otururken kan basıncınızı ölçecektir. Ayrıca, kan basıncınızı bir dakikadan daha uzun bir süre boyunca ölçerek ortostatik hipotansiyonu teşhis etmeye yardımcı olabilir.
Tıbbi Geçmiş ve Semptomlar: Doktorunuzun semptomlarınızı ve tıbbi geçmişinizi değerlendirmesi önemlidir.
Kan Testleri: Kan testleri, potansiyel nedenleri belirlemek için yapılabilir. Özellikle, dehidrasyon, elektrolit dengesizlikleri veya hormonal bozukluklar gibi durumlar ortostatik hipotansiyona yol açabilir.
Nörolojik Muayene: Bazı durumlarda, nörolojik muayene yapılabilir. Bu, sinir sisteminin işlevini değerlendirmek için bir dizi testi içerebilir.
Tilt Testi: Bu test sırasında hastanın kan basıncı ve nabzı ölçülürken, hasta ayakta dik pozisyonda ve yatay pozisyonda bir masa üzerinde yatarken olmak üzere farklı pozisyonlarda tutulur.
Ortostatik Hipotansiyon Nasıl Tedavi Edilir?
Ortostatik hipotansiyonun tedavisi, altta yatan nedenlere ve semptomların ciddiyetine bağlı olacaktır. Tedavi genellikle semptomları hafifletmeye ve kan basıncını düzenlemeye odaklanır. İşte ortostatik hipotansiyonun tedavi edilmesinde kullanılan bazı yaygın yöntemler:
Sıvı Alımının Artırılması: Günde en az 8 bardak su içmek önerilir. Özellikle sıcak havalarda veya egzersiz yaparken daha fazla sıvı almak önemlidir.
Tuz Alımının Artırılması: Tuz, vücuttaki sıvı dengesini korumaya yardımcı olabilir ve kan basıncını artırabilir.
Ayakta Durma Süresinin Sınırlanması: Ortostatik hipotansiyon semptomlarını hafifletmek için uzun süre ayakta durmaktan kaçının.
Yavaşça Kalkma: Aniden kalkmak, kan basıncının ani bir şekilde düşmesine neden olabilir. Bu nedenle, yavaşça kalkmak ve kalkmadan önce bir süre oturmak veya uzanmak faydalı olabilir.
Egzersiz: Düzenli egzersiz, kan basıncınızı ve kan dolaşımınızı artırabilir ve ortostatik hipotansiyon semptomlarını azaltabilir.
Basınç Giysileri: Basınç giysileri, bacaklarda kan basıncını artırarak ortostatik hipotansiyon semptomlarını hafifletebilir.
İlaçlar: Doktorunuz, semptomları hafifletmek için ilaçlar önerebilir. Örneğin, fludrokortizon gibi ilaçlar, kan basıncını artırabilir ve ortostatik hipotansiyon semptomlarını azaltabilir.
Ortostatik Hipotansiyonun Yönetimi Nasıl Olmalıdır?
Ortostatik hipotansiyonun etkin yönetimi, semptomların kontrol altına alınması ve yaşam kalitesinin artırılması üzerine odaklanmalıdır. İşte yönetimi için bazı önlemler:
Hidrasyon: Yeterli miktarda su içmek, dehidrasyonu önlemeye ve kan basıncını dengelemeye yardımcı olabilir.
Tuz Alımı: Doktorunuzun önerisiyle günlük tuz alımını artırabilirsiniz. Tuz, vücuttaki sıvı dengesini korumaya yardımcı olabilir ve kan basıncını artırabilir.
Hareket Etmek: Düzenli egzersiz, kan dolaşımını artırabilir ve ortostatik hipotansiyon semptomlarını hafifletebilir.
Yavaşça Kalkmak: Aniden kalkmak, kan basıncının ani bir şekilde düşmesine neden olabilir. Bu nedenle, yavaşça kalkmak ve kalkmadan önce bir süre oturmak veya uzanmak faydalı olabilir.
Basınç Giysileri: Bacaklarda kan basıncını artırarak semptomları hafifletmeye yardımcı olabilirler.
İlaçlar: Doktorunuzun önereceği ilaçlarla semptomları kontrol altında tutabilirsiniz. Örneğin, fludrokortizon gibi ilaçlar kan basıncını artırabilir ve semptomları azaltabilir.
Risk Faktörlerinin Yönetimi: Hipotansiyonu tetikleyebilecek faktörlerden kaçınmak önemlidir.
Doktor İzlemi: Ortostatik hipotansiyon semptomları yaşayan bir kişi, semptomların izlenmesi ve tedavinin düzenlenmesi için düzenli olarak doktoruna danışmalıdır.