Portal hipertansif gastropati (PHG), portal vende (karaciğerlere giden ana damar) yüksek kan basıncının neden olduğu mide astarındaki değişiklikleri ifade eder. Portal vendeki kan basıncındaki bu artış portal hipertansiyon olarak bilinir. Genellikle sirozdan kaynaklanır. PHG, tüm gastrointestinal sistemde değişikliklere neden olabilir ve iç kanamaya neden olabilir.
Portal Hipertansif Gastropati Türleri Nelerdir?
Portal hipertansif gastropatinin iki kategorisi vardır: hafif ve şiddetli. Bu sınıflandırma, mide astarındaki değişikliklerin derecesine göre aşağıdaki gibidir:
Hafif PHG: Hafif PHG’de, midenin astarında yılan derisi mozaik bir desen belirir.
Şiddetli PHG: Şiddetli PHG’de, astardaki diğer değişikliklerle birlikte yılan derisi deseni görünecektir. Bu değişiklikler, düz veya şişkin kırmızı veya siyah-kahverengi lekeler, astarın düzensiz şekli ve sızıntıdan oluşabilir. Bu aşamada midede kanama da olabilir.
Portal Hipertansif Gastropati Belirtileri Nelerdir?
PHG’li çoğu insanın acil semptomları yoktur. Bununla birlikte, PHG kötüleşirse, aşağıdakiler de dahil olmak üzere daha sonraki aşama semptomlara yol açabilir:
- mide kanaması
- anemi
- zayıf yara iyileşmesi
- ilaçlar, yiyecekler ve alkol gibi yutulan toksinlerin yan etkilerine karşı artan duyarlılık
PHG esas olarak midenin mukozasını veya astarını etkiler. Kırmızı veya siyah-kahverengi noktalar veya düz veya şişkin izler gibi mukozadaki değişiklikler, yalnızca endoskopi sırasında fark edilebilir; bu prosedür, ince, ışıklı bir tüpün ağızdan içeri sokularak iç kısmının görüntülendiği bir prosedürdür.
Portal Hipertansif Gastropati Nedenleri Nelerdir?
PHG gelişimi için en yaygın risk faktörü, karaciğere giden ana damardaki kan basıncındaki artış olan portal hipertansiyondur. Portal hipertansiyon genellikle karaciğer hastalığından kaynaklanır. Karaciğer hastalığı, aşırı alkol kullanımından, hepatit B veya hepatit C enfeksiyonundan veya karaciğerde aşırı yağın biriktiği şiddetli alkolsüz yağlı karaciğer hastalığından (NAFLD) kaynaklanabilir.
Karaciğer Hastalığı Olmayan Portal Hipertansiyon: Bazı durumlarda, portal hipertansiyon karaciğer hastalığı olmadan ortaya çıkabilir. Bu sirotik olmayan portal hipertansiyon olarak bilinir. Sirotik olmayan portal hipertansiyon, ilaçlara veya toksinlere maruz kalma, Crohn hastalığı gibi bağışıklık sistemini etkileyen bazı hastalıklar, kronik enfeksiyon, genetik yatkınlık ve pıhtılaşma bozukluklarından kaynaklanabilir.
Portal Hipertansif Gastropati Nasıl Teşhis Edilir?
PHG’yi teşhis etmek için, sağlık uzmanınız tam bir tıbbi ve aile öyküsü alarak başlayacaktır. Karaciğer hastalığı veya portal hipertansiyon gibi PHG’nin altta yatan nedenlerinden herhangi birine sahipseniz, sağlık uzmanınız midenin içine bakan bir prosedür olan özofagogastroduodenoskopi isteyebilir. Bu aynı zamanda bir üst endoskopi olarak da bilinir. Prosedür sırasında, bir gastroenterolog olabilecek sağlık uzmanınız, midenin iç yüzeyindeki değişiklikleri arayacaktır. Bazı durumlarda, mide astarına da bakan bir kapsül endoskopi sipariş edebilirler. Her iki testte de midenizin iç yüzeyinde yılan derisi deseni veya kanama gibi PHG’nin belirgin belirtilerini fark ederlerse ve diğer risk faktörlerine sahipseniz, büyük olasılıkla size PHG teşhisi konulacaktır.
Portal Hipertansif Gastropati Nasıl Tedavi Edilir?
PHG tedavisi semptomların şiddetine ve kanama olup olmadığına bağlıdır. Kronik, uzun süreli kanama için, anemi tedavisi için size demir replasman ilaçları veya kan transfüzyonu verilebilir. Kanamayı kontrol etmeye yardımcı olması için size propranolol gibi seçici olmayan beta blokerler de verilebilir. Akut veya mevcut kanama için tedavi şunları içerebilir:
- intravenöz sıvılar
- kan nakli
- antibiyotikler
- kan basıncını ve kalp atış hızını artıran veya azaltan vazoaktif ilaçlar
Gelecekteki kanamayı önlemeye yardımcı olmak için, sağlık uzmanınız yine seçici olmayan beta blokerler reçete edebilir.
Özet
PHG tedavi edilebilir ve yönetilebilirken, en iyi sonuç için altta yatan neden veya nedenleri tedavi etmek ve yönetmek de önemlidir. PHG’nin en yaygın nedenleri olan karaciğer hastalığı ve portal hipertansiyon, daha fazla komplikasyonu önlemek için erken tedavi edilmelidir. Sağlık uzmanınızla durumunuz hakkında konuşmanız ve önerilen tedavi planını takip etmeniz önemlidir. Tedavi edilmediği takdirde portal hipertansiyon başka komplikasyonlara yol açabilir ve potansiyel olarak ölümcül olabilir. Karaciğer hastalığının yanı sıra PHG gibi ikincil bir duruma sahip olmak bunaltıcı olabilir. PHG semptomları yaşamıyor olsanız bile, gelecekteki sağlığınızla ilgili endişeleriniz olabilir. Bu, kronik bir durumla beklenebilir. Sağlık uzmanınızla düzenli olarak konuşmak, aynı anda birden fazla hastalığı yönetmenize yardımcı olabilir.
Kaynak
Verywell Health, What Is Portal Hypertensive Gastropathy?, 2021
Gjeorgjievski, Cappell. Portal hypertensive gastropathy: A systematic review of the pathophysiology, clinical presentation, natural history and therapy. 2016.
Urrunaga, Rockey. Portal hypertensive gastropathy and colopathy. 2014.
Simbrunner et al. Portal hypertensive gastropathy is associated with iron deficiency anemia. 2020.
