Romatoid akciğer hastalığı, romatoid artrit ile ilişkili bir grup akciğer durumunu içerir. Romatoid artrit (RA) genellikle eklemleri etkiler, ancak akciğerlerde yara izi, iltihaplanma ve nodüllere de yol açabilir. Bu, bir kişinin nefes almasını etkileyebilir.
Romatoid Akciğer Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Romatoid akciğer hastalığı, RA’nın bir komplikasyonu olarak gelişebilir ve 2015 tarihli bir araştırma makalesi, akciğer problemlerinin bu hastalığa sahip kişilerde hastalık ve ölümlerin ana nedeni olduğunu belirtmektedir. Bu, aşağıdakilerden dolayı olabilir:
- Bağışıklık sisteminin kalıcı aktivasyonu
- Bağışıklık sistemini düzenleyen ilaçların kullanımından kaynaklanabilecek enfeksiyonlara karşı artan duyarlılık
- Doğrudan RA’yı tedavi eden ilaçlardan kaynaklanan toksisite
RA, eklemleri etkileyen otoimmün bir hastalıktır, ancak bazı kişilerde akciğerlerde ve vücudun diğer kısımlarında iltihaplanma ve yara izi de gelişir. Eklemlerin ötesinde, akciğerler, RA’lı kişilerin iltihaplanma geliştirdiği en yaygın bölgedir. Arthritis Foundation’a göre, RA’lı kişilerin yaklaşık %10’u interstisyel akciğer hastalığı (ILD) geliştirir. ILD’ler bir hastalık grubudur ve RA ile ortaya çıkan en yaygın akciğer hastalığı türüdür.
Romatoid Akciğer Hastalığı Türleri Nelerdir?
Romatoid akciğer hastalığı çeşitli şekillerde olabilir. Romatoid akciğer hastalığı türleri şunları içerir:
- Akciğerlerde yara izine neden olan ILD’ler
- Efüzyonlarla birlikte plevranın iltihaplanması ve kalınlaşması
- Vaskülit
- Pulmoner hipertansiyon
ILD’ler pulmoner parankimal hastalık türleridir. Bu, akciğerlerin hava keselerinin etrafındaki alanı etkiledikleri anlamına gelir. Vaskülit ve pulmoner hipertansiyon damar hastalıklarıdır. Akciğerlerin kan damarlarını içerirler. Akciğer hasarı riskini artırabilecek daha yüksek bir enfeksiyon riski de olabilir.
Risk Faktörleri Nelerdir?
RA’lı kişilerde akciğer hastalığı gelişme riski, RA olmayanlara göre sekiz kat daha fazladır. RA’lı bazı kişilerde akciğer tutulumu riskini artıran spesifik faktörler olabilir. 2014 yılında yapılan bir araştırma, RA öyküsü olan 230 kişinin verilerini inceledi. Sonuçlar, romatoid akciğer hastalığı gelişimi için en önemli risk faktörünün yüksek seviyelerde anti-CCP antikorları olduğunu gösterdi. Anti-CCP antikorları, bağışıklık sisteminin ürettiği bir protein türüdür. Anti-CCP antikorları için pozitif test, RA’nın bir göstergesidir. Yüksek seviyeler hastalığın ciddiyetini gösterebilir. Riski artırabilecek diğer faktörler şunlardır:
- eklemlerde aktif hastalık
- erkek olmak
- sigara içmek
- daha yaşlı olmak
RA’lı kişiler ayrıca şunlar için daha yüksek bir riske sahip olabilir:
- Sjögren sendromu
- lenfoma
- depresyon
- koroner arter hastalığı ve kan pıhtıları dahil olmak üzere kardiyovasküler komplikasyonlar
- osteoporoz
Romatoid Akciğer Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Romatoid akciğer hastalığının semptomları duruma bağlı olarak değişebilir. Bazen, RA semptomları eklemleri etkilemeden önce solunum semptomları ortaya çıkar. Romatoid akciğer hastalıkları şunları içerebilir:
- plevra iltihabı
- akciğer yarası
- plevral efüzyon, göğüs duvarı ile akciğerler arasında sıvı birikmesi
- nodüller veya küçük büyümeler
- RA ile ilişkili akciğer hastalığı ile ortaya çıkabilen bronşektazi olarak bilinen hava yolu hasarı
- vaskülit
- pulmoner hipertansiyon, akciğerleri etkileyen yüksek tansiyon
Akciğer nodülleri herhangi bir belirtiye neden olmayabilir, ancak ILD’ye bağlı yara izi nefes darlığına ve kuru öksürüğe neden olabilir. Romatoid akciğer hastalığının semptomlarının çoğu, diğer solunum koşulları ile de ortaya çıkar.
Romatoid Akciğer Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Bir doktor, bir kişinin romatoid akciğer hastalığı olabileceğinden şüphelenirse:
- Tıbbi öykü almak
- Fizik muayene yapmak
- Bazı testler önermek
Romatoid akciğer hastalığının teşhisine yardımcı olabilecek testler şunları içerir:
- kan testleri
- yüksek çözünürlüklü BT taraması
- akciğer fonksiyon testi
- akciğer biyopsisi
- bronkoskopi
- torasentez
Romatoid Akciğer Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Romatoid akciğer hastalığının tedavisi, kişinin semptomlarına, akciğer hastalığının tipine ve hastalığın vücudu nasıl etkilediğine bağlı olacaktır. Küçük akciğer nodülleri olan ve hiçbir semptomu olmayan bir kişinin tedaviye ihtiyacı olmayabilir. Tedavi mevcut herhangi bir hasarı tersine çeviremez, ancak RA ile ilişkili akciğer hastalığının ilerlemesini yavaşlatmaya ve semptomları yönetmeye yardımcı olabilir.
İlaç tedavisi: 2019’da Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), yara izi içeren kronik, ilerleyici ILD’leri tedavi etmek için nintedanib (Oftev) oral kapsüllerini onayladı. Bu, romatoid akciğer hastalığı olan birçok kişi için uygun olduğu anlamına gelir. Klinik deneyler, nintedanib kullanan fibrozan (skarlı) ILD hastalarında, hastalığın plasebo alanlara göre daha yavaş ilerlediğini göstermiştir. Ancak, katılımcılar yaşam kalitelerinde herhangi bir iyileşme görmediler. İlacın yan etkileri şunları içeriyordu:
- mide bulantısı
- kusma
- ishal
Doktorlar bazen iltihaplanmayı azaltmak için kortikosteroidler reçete eder. Ancak 2015 yılında araştırmacılar, bu ilaçların yararlı olup olmadığının net olmadığını belirtti. Olumsuz etkileri de olabilir.
Diğer seçenekler: Diğer tedavi seçenekleri şunları içerir:
- oksijen tedavisi
- bazı durumlarda akciğer nakli
- pulmoner rehabilitasyon
- aerobik egzersizi
Romatoid Akciğer Hastalığı Nasıl Önlenebilir?
Romatoid akciğer hastalığını önlemek her zaman mümkün değildir, ancak aşağıdaki yaklaşımlar riski azaltmaya yardımcı olabilir:
- Sigara içmekten kaçınmak
- RA için bir tedavi planı
- Nefes almayı izlemek ve akciğer problemlerini kontrol etmek için düzenli kontrollere katılmak
- Grip, COVID-19 ve diğer aşılar hakkında bir doktorun tavsiyelerine uymak
- Öksürük veya nefes darlığı meydana gelirse hemen tıbbi yardım almak
- Bir kişinin erken teşhisi varsa tedavi daha etkili olabilir.
Özet
Görünüm, bir kişinin sahip olduğu hastalığın şiddeti ve türü gibi faktörlere bağlı olacaktır. 2013 araştırmasına göre, yara izi ve ILD bir kişinin yaşam beklentisini önemli ölçüde etkileyebilir. 10 çalışmadan elde edilen veriler, RA nedeniyle ILD’si olan kişilerde medyan hayatta kalma oranının teşhis konulduktan sonra 3,2-8,1 yıl olduğunu ileri sürmüştür.
RA ile ilişkili akciğer hastalığının bir bireyi nasıl etkileyeceğini tam olarak bilmek mümkün değildir. Akciğer sorunları zamanla değişebilir, semptomlar daha şiddetli hale gelir ve yeni komplikasyonlar gelişir. Erken yardım istemek prognozu iyileştirebilir. ILD’li bir kişinin görünümü, tanı anında yara izinin ne kadar yaygın olduğu ile bağlantılıdır.
RA genellikle eklemleri etkiler, ancak diğer vücut sistemlerini de etkileyebilir. RA’lı bir kişinin ILD ve diğer akciğer hastalıkları riski daha yüksek olacaktır. Bu hastalıklar iltihaplanmaya, nodüllere, akciğerlerde skarlaşmaya, plevral efüzyona ve diğer hava yolu sorunlarına yol açabilir. RA teşhisi konan herkes, tedavi ve izleme ile ilgili bir doktorun talimatlarına uymalı ve öksürük veya solunum problemleri geliştirirse tıbbi yardım almalıdır. Sigara içmekten kaçınmak da riski azaltmaya yardımcı olabilir. Tedavi akciğer hasarını tersine çeviremez, ancak akciğer hastalığının ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir.
Kaynak
Medical News Today, What to know about rheumatoid lung disease, 2022
Assayag et al. Predictors of mortality in rheumatoid arthritis‐related interstitial lung disease. 2014.
Chauhan et al. Rheumatoid arthritis. 2022.
Iqbal et al. Treatment of rheumatoid arthritis-associated interstitial lung disease: A perspective review. 2015.
