Şarbon nedir?
Şarbon mikrop Bacillus anthracis kaynaklı ciddi bir bulaşıcı hastalıktır. Bu mikrop toprakta bulunur.
Şarbon, biyolojik bir silah olarak kullanıldığı 2001 yılında yaygın olarak tanındı. Toz halinde antraks sporları ABD posta yoluyla mektup yoluyla gönderildi.
Bu şarbon saldırısı , beş ölüm ve 17 hastalıkla sonuçlandı, bu da onu Amerika Birleşik Devletleri tarihindeki en büyük biyolojik saldırılardan biri yaptı.
Şarbonun nedeni nedir?
Antraksları dokunarak, solurken veya antraks sporlarını yutarak dolaylı veya doğrudan temas yoluyla antraks alabilirsiniz. Şarbon sporları vücudunuza girip aktive olduğunda, bakteriler çoğalır, yayılır ve toksinler üretir.
Şarbon ile hayvanlar veya biyolojik silahlar aracılığıyla temasa geçebilirsiniz.
Hayvanlar
İnsanlar şarbonu geçebilir:
- enfekte olmuş evcil veya vahşi otlayan hayvanlara maruz kalma
- yün veya deri gibi enfekte hayvan ürünlerine maruz kalma
- sporların solunması, tipik olarak kontamine hayvan ürünlerinin işlenmesi sırasında (soluma şarbon)
- enfekte hayvanlardan az pişmiş et tüketimi (gastrointestinal şarbon)
Biyolojik silahlar
Şarbon biyolojik bir silah olarak kullanılabilir, ancak bu çok nadirdir. 2001’den beri Amerika Birleşik Devletleri’nde bir şarbon saldırısı olmamıştır.
Şarbon neden bu kadar tehlikelidir?
Şarbonun bir biyo-terör saldırısı için etkili bir ajan olmasının diğer sebepleri:
- Doğada kolayca bulunur.
- Laboratuarda üretilebilir.
- Sıkı depolama koşulları olmadan uzun süre dayanabilir.
- Daha önce silahlanmıştı.
- Çok fazla dikkat çekmeden kolayca toz veya sprey şeklinde salınabilir.
- Şarbon sporları mikroskobiktir. Tat, koku veya görme ile fark edilmeyebilirler.
Şarbon için kimler risk altındadır?
2001 saldırılarına rağmen, şarbon ABD’de nadir görülür. En sık aşağıdaki bölgelerde bazı tarım alanlarında bulunur:
- Orta ve Güney Amerika
- Karayip
- Güney Avrupa
- Doğu Avrupa
- Sahra-altı Afrika
- orta ve güneybatı Asya
Şarbon hastalığı, çiftlik hayvanlarında insanlardan daha yaygındır. İnsanlar, eğer:
- bir laboratuarda şarbon ile çalışmak
- veteriner olarak hayvancılıkla çalışmak (Amerika Birleşik Devletleri’nde daha az muhtemel)
- antraks riski yüksek olan bölgelerden hayvan derileriyle uğraşmak (Amerika Birleşik Devletleri’nde yaygın değildir)
- otlatma oyun hayvanları işlemek
- araksiye maruz kalma riskinin yüksek olduğu bir alanda askeri görevde olanlar
Şarbon, insanlara hayvanlarla temas yoluyla bulaşabilirken, insandan insana temas yoluyla yayılmaz.
Şarbonun semptomları nelerdir?
Şarbon maruziyetinin belirtileri temas tarzına bağlıdır.
Deri (cilt) teması
Kutanöz şarbon cilt ile temas yoluyla kontrakte olur.
Cildiniz antraks ile temas ederse, kaşıntılı , küçük, kabarık bir ağrı alabilirsiniz. Genellikle bir böcek ısırığına benziyor.
Ağrı hızla bir kabarcığa dönüşür. Daha sonra siyah merkezli bir cilt ülseri olur. Bu genellikle ağrıya neden olmaz.
Belirtiler tipik olarak maruz kaldıktan sonraki bir ila beş gün içinde gelişir.
Soluk alma
Şarbon solunan insanlar genellikle bir hafta içinde semptomlar geliştirir. Ancak semptomlar maruziyetten iki gün sonra ve maruziyetten 45 gün sonra ortaya çıkabilir.
İnhalasyon şarbon belirtileri şunlardır:
- soğuk algınlığı semptomları
- boğaz ağrısı
- ateş
- ağrılı kaslar
- öksürük
- nefes darlığı
- yorgunluk
- sallama
- titreme
- kusma
Yeme
Gastrointestinal şarbon belirtileri genellikle maruz kaldıktan sonraki bir hafta içinde gelişir.
Antraks alımının belirtileri şunlardır:
- ateş
- iştah kaybı
- mide bulantısı
- şiddetli mide ağrısı
- boyunda şişlik
- kanlı ishal
Şarbon nasıl teşhis edilir?
Şarbon teşhisinde kullanılan testler şunları içerir:
- kan testleri
- cilt testleri
- dışkı örnekleri
- Spinal tap , beyni ve omuriliği çevreleyen sıvının küçük bir miktarını test eden bir prosedür
- göğüs röntgeni
- CT tarama
- Endoskopi , yemek borusu veya bağırsakları incelemek için kamera takılı küçük bir tüp kullanan bir test
Doktorunuz vücudunuzda şarbon tespit ederse, test sonuçları onay için bir halk sağlığı bölümü laboratuarına gönderilir.
Şarbon nasıl tedavi edilir?
Şarbon için tedavi, semptom geliştirip geliştirmediğinize bağlıdır.
Şarbona maruz kalırsanız ancak hiçbir semptomunuz yoksa doktorunuz önleyici tedaviye başlayacaktır. Önleyici tedavi antibiyotik ve antraks aşısından oluşur.
Şarbona maruz kaldıysanız ve semptomlarınız varsa, doktorunuz size 60 ila 100 gün antibiyotik tedavisi verecektir. Örnekler arasında siprofloksasin ( Cipro ) veya doksisiklin (Doryx, Monodox) bulunur.
Deneysel tedaviler , bakterilerin kendisine saldırmanın aksine Bacillus anthracis enfeksiyonunun neden olduğu toksinleri ortadan kaldıran bir antitoksin tedavisi içerir .
Uzun vadeli görünüm nedir?
Şarbon erken yakalanırsa antibiyotik ile tedavi edilebilir. Sorun şu ki, birçok insan çok geç olmadan tedavi talep etmiyor. Tedavi olmadan, şarbon kaynaklı ölüm olasılığı artar.
- Kutan şarbon için ölüm şansı, tedavi edilmezse bırakılırsa yüzde 20’dir.
- Bir kişinin gastrointestinal şarbonu varsa, ölüm olasılığı yüzde 25 ila 75’tir.
- İnsanların en az yüzde 80’i, etkili tedavi olmadan antraks soluduktan sonra ölür.
Şarbonu nasıl önleyebilirim?
FDA tarafından onaylanan tek antraks aşısı,
Önleyici tedbir olarak kullanıldığında, 18 aylık bir süre boyunca verilen beş dozluk bir aşı serisidir. Şarbona maruz kaldıktan sonra kullanıldığında, üç dozlu bir aşı serisi olarak verilir.
Şarbon aşıları genel olarak halkın kullanımına açık değildir. Askeri personel ve bilim adamları gibi, antraks ile yüksek temas riski altında bulunan durumlarda çalışan insanlara verilir.
ABD hükümeti, biyolojik bir saldırı veya başka tür kitlelere maruz kalma durumlarında antraks aşı stoğuna sahiptir. Antraks aşısı
