Shatavari, Hint Ayurveda tıbbında yüzyıllardır kullanılan bir kuşkonmaz bitkisi türüdür. Satavari, satavar veya Asparagus racemosus olarak da bilinen Shatavari’nin doğurganlığı desteklediği ve özellikle dişi üreme sistemi için bir dizi sağlık yararına sahip olduğu söylenir. Bitkinin adaptojenik olduğu düşünülür, bu da vücudun sistemlerini düzenlemeye ve strese karşı direnci artırmaya yardımcı olabileceği anlamına gelir.
Shatavari’nin Sağlık Yararları Nelerdir?
Shatavari, insanların çok çeşitli semptomları tedavi etmek için kullandıkları popüler bir takviyedir. Ağızdan tablet, toz veya sıvı esans olarak alınabilir. Son araştırmalar, kökün bir dizi sağlık yararı sağlayabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, bu bitki herhangi bir özel durumu tedavi etmek için önerilmeden önce daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır ve şu anda klinik tıpta kullanılmamaktadır. Araştırmalar, shatavari’nin aşağıdaki sağlık yararlarını sağlayabileceğini öne sürdü:
Kadın üreme sağlığının iyileştirilmesi: Belki de shatavari’nin veya A. racemosus’un en yaygın geleneksel kullanımı, kadın sağlık koşullarını, özellikle üreme bozukluklarını tedavi etmektir. 2018’de Biomedicine and Pharmacotherapy’de yayınlanan çalışmaların gözden geçirilmesi, bu bitkinin hormonal dengesizlikler ve polikistik over sendromu gibi durumları iyileştirebileceğini düşündürmektedir.
Menopoz semptomlarını azaltmak: Kadın üreme koşullarının tedavisi olarak geleneksel kullanımına paralel olarak, son araştırmalar, A. racemosus da dahil olmak üzere bitkisel ilaçların bir kombinasyonunun menopoz semptomlarını azaltabileceğini düşündürmektedir. 2018’den küçük ölçekli bir çalışma, bitkisel ilaçların 117 kadında menopoz semptomları üzerindeki etkilerini test etti. 12 hafta boyunca A. racemosus ve diğer üç şifalı bitkiyi aldıktan sonra, kadınlar sıcak basmalarında ve gece terlemelerinde bir azalma bildirdiler, ancak hormon düzeylerinde veya genel sağlıklarında herhangi bir değişiklik olmadı.
Antioksidan etkiler: Antioksidanlar, vücudu, hücrelere zarar verebilecek ve kanser de dahil olmak üzere hastalıkların gelişmesine yol açabilecek serbest radikallerin neden olduğu zararlardan korur. Antioksidanlar ayrıca başka bir hastalık nedeni olan oksidatif strese karşı da savaşırlar. 2018’de yapılan bir inceleme, insanlarda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmasına rağmen, shatavari’nin antioksidan özelliklere sahip olabileceğini öne sürdü. 2018’de yapılan bir araştırma, bitkinin özünün farelerde antioksidan etkilere sahip olduğuna dair bazı kanıtlar buldu.
Anti-anksiyete etkileri: Shatavari takviyeleri ayrıca geleneksel olarak kaygı ve depresyonla mücadele etmek için kullanılmıştır. Araştırmalar, bitkinin farelerde bu etkilere sahip olabileceğini düşündürse de, hiçbir araştırma insanlarda bu etkileri araştırmamıştır. Cellular and Molecular Neurobiology’de 2014 yılında yayınlanan bir araştırma, shatavari’nin hem farelerde hem de insanlarda kaygıya dahil olan serotonin ve gama-aminobutirik asit (GABA) sistemleriyle etkileşime girerek farelerde kaygıyı azalttığını öne sürüyor.
Emzirme ve hamilelik: Emzirme döneminde süt üretimini artıran bir maddeye galaktagog denir ve bu amaçla yaygın olarak shatavari kullanılır. 2016’da The Ochsner Journal’da yayınlanan bir incelemenin yazarları, karışık kanıtlar buldu. Bir çalışma, shatavari takviyesinden sonra süt tedarikinde bir artış olduğunu bildirdi ve bir başkası hiçbir fark göstermedi. Shatavari içeren bir takviyenin hamile veya emzirirken güvenli olduğundan emin olmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Bu dönemlerde herhangi bir bitki veya takviye almadan önce bir doktora veya başka bir sağlık uzmanına danışın.
Diğer etkiler: Fareleri ve sıçanları içeren daha önceki çalışmaların sonuçları, insanların benzer etkiler yaşayıp yaşamayacağı belli olmasa da, shatavari’nin ek sağlık yararları olabileceğini düşündürmektedir. Hayvanlarda gözlemlenen ek faydalar şunları içerir:
- Diüretik aktiviteyi teşvik etmek
- Kan şekerini düşürmek
- Öksürüğü gidermek
- İshali tedavi etmek
- Mide ülserlerinin iyileştirilmesi
Shatavari’nin Yan Etkileri Nelerdir?
Çok az araştırma, shatavari’nin insanlar üzerindeki etkilerini araştırmıştır. Ek alan herkes belirli riskler taşır. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), bu ek için dozajları veya talimatları düzenlemez. Shatavari’ye alerjik olmak mümkündür. Takviyeyi aldıktan kısa bir süre sonra, alerjisi olan bir kişi şunları yaşayabilir:
- nefes alma zorlukları
- kaşıntılı cilt veya gözler
- döküntü veya kurdeşen
- hızlı bir kalp atış hızı
- baş dönmesi
Bir kişi shatavari aldıktan sonra bu semptomlardan herhangi birine sahipse, derhal tıbbi yardım almalıdır. Shatavari’nin vücudun sodyum emme yeteneğini engelleyen bir diüretik etkiye sahip olduğu düşünülmektedir. Bu, ek alan kişilerin susuz kalma riskinin daha yüksek olabileceği anlamına gelir. Diüretik ilaç kullanan herkes shatavari’den kaçınmalıdır. Takviye ayrıca düşük kan şekerine neden olabilir. Kan şekerini düşürmek için ilaç veya bitkisel ilaçlar alan kişiler, shatavari almaktan kaçınmalıdır.
Özet
İnsanlar yüzlerce yıldır shatavari’yi bitkisel bir ilaç olarak kullandılar. Bununla birlikte, bir tedavi olarak kullanımını destekleyecek yeterli klinik kanıt henüz yoktur. Bitkiyi küçük miktarlarda tüketmek güvenli gibi görünse de, hamilelik sırasında veya daha büyük dozlarda alındığında yan etkiler olabilir. Ek almadan önce, riskleri ve faydaları bir doktorla tartışmak önemlidir.
Kaynak
Medical News Today, What are the health benefits of shatavari?, 2018
Alok et al. Plant profile, phytochemistry and pharmacology of Asparagus racemosus (Shatavari): A review. 2013.
Bazzano et al. A review of herbal and pharmaceutical galactagogues for breast-feeding. 2016.
Bhatnagar et al. Antiulcer and antioxidant activity of Asparagus racemosus Willd and Withania somnifera Dunal in rats [Abstract]. 2005.
