Subaraknoid kanama nedir?
Subaraknoid kanama – subarknoid hemoraji (SAH), beyni ve beyni örten dokular arasındaki alan olan subaraknoid boşluktaki kanama anlamına gelir.
Subaraknoid boşluk, beyin omurilik sıvısının dolaştığı alandır ve beyninizi bir yastık olarak hizmet ederek yaralanmalardan korumaktan sorumludur. Bu alandaki kanama komaya , felce ve hatta ölüme neden olabilir.
Bu durum hızlı bir şekilde ortaya çıkabilir ve genellikle kafa travmasının bir sonucudur. Hayatta kalmanın anahtarı acil tıbbi müdahaledir. Siz veya tanıdığınız birinin SAH semptomları varsa, mümkün olan en kısa sürede bir doktor veya 112’i arayın.
Hayatı tehdit edici bu durum da nadirdir. Beyin Anevrizması Vakfı’na göre SAH, acil servise yapılan ziyaretlerin yüzde 0,01 ila 0,08’ini oluşturuyor.
SAH Semptomları
SAH geliştiğinde birkaç belirtisi vardır. Başlıca belirti, kafa tabanında daha yoğun olan ani ve şiddetli bir baş ağrısıdır . Genellikle insanların yaşadığı en kötü baş ağrısı olarak tanımlanır. Hatta bazı insanlar kanama başlamadan önce kafasında bir patlama hissi hissedebilirler.
Ayrıca şunları da yapabilirsiniz:
- boyun ağrısı
- vücudunuzdaki uyuşukluk
- omuz ağrısı
- nöbetler
- karışıklık
- sinirlilik
- ışığa duyarlılık
- azalmış görme
- çift görme
- mide bulantısı
- kusma
- hızlı uyanıklık kaybı
SAH belirtileri aniden ortaya çıkar ve hızlı bir şekilde bilincini kaybedebilirsiniz. Şiddetli bir baş ağrısı ile birlikte bu belirtilerden herhangi birini yaşarsanız derhal acil tıbbi yardım alın.
SAH Nedenleri
SAH kendiliğinden veya kafa travmasının bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Spontan SAH genellikle beyin arterlerinde anormallik olan beyin anevrizmaları ile ilişkilidir. Primer SAH’ın en sık rastlanan nedeni berry anevrizmasıdır . Buna meyveli anevrizma denir, çünkü bir meyveli kabın içinde bir meyveler kümesi gibi görünen bir kese benzeri keseler kümesi oluşturur. Bu anevrizmalar şişer ve arterlerin duvarlarını zamanla zayıflatır.
Bir anevrizma patladığında, hızla kanar ve bir pıhtı oluşturur. Bu durum çoğu SAH vakasından sorumludur. Anevrizmal kanama her yaşta ortaya çıkabilir, ancak en sık 40 ve 65 yaşları arasındadır. Beyin anevrizmaları kadınlarda, sigara içenlerde ve tansiyonu yüksek olanlarda daha sık görülür. Bazı durumlarda, yaralanma sırasında beyine travma anevrizmalara neden olabilir ve subaraknoid kanama ile sonuçlanabilir.
SAH’ın diğer nedenleri arasında şunlar bulunmaktadır:
- arteriyovenöz malformasyondan kanama (AVM)
- Kanama bozuklukları
- kan inceltici kullanımı
Araba kazasında veya yaşlı bir kişi düşüp kafasına çarptığında meydana gelebilecek ciddi bir kafa travması da SAH’a yol açabilir.
SAH için risk faktörleri
SAH her yaşta ortaya çıkabilir ve hatta bazı insanlar bu duruma yol açabilecek beyin anevrizmalarıyla doğarlar. İnternet İnme Merkezine göre , kadınların beyin anevrizmaları ve dolayısıyla SAH geliştirmeleri erkeklerden daha fazladır. Sigara içmek ve yüksek tansiyon da anevrizma gelişme riskinizi artırabilir. Uyuşturucu kullanımı, özellikle metamfetamin ve kokain, yalnızca bir anevrizma gelişimi değil, SAH’ye sahip olma riskini de önemli ölçüde arttırmaktadır.
50 kişiden birinin ABD’de bozulmamış bir anevrizmaya sahip olduğu tahmin edilmektedir. Beyin anevrizması geçmişiniz varsa, riskiniz hakkında doktorunuzla konuşmalısınız.
Anevrizmalarınız varsa, SAH gelişmeden önce kanama riskinizi belirlemek için doktorunuzu düzenli olarak görmek önemlidir.
SAH teşhisi
SAH genellikle fizik muayene sırasında tespit edilir. Doktorunuz sert bir boyun ve görme probleminiz olduğunu fark edebilir. Yaşamınızın ani ve en kötü baş ağrısının öyküsü de SAH’yi daha olası kılar. Bu kombinasyon sıklıkla SAH tanısına yol açar. Uygun tedavi alabilmeniz için kanamanın ciddiyetini bulmak için daha fazla test yapmanız gerekecektir.
İlk olarak, doktorunuz kafatasında kanamayı aramak için kafa BT taraması yapabilir . Sonuçlar yetersizse, doktor işlem sırasında kontrast boya kullanabilir.
Diğer testler şunları içerir:
- beynin net ve ayrıntılı görüntülerini almak için radyo dalgalarını kullanan bir MRI taraması
- beyindeki kan akışını saptamak için röntgen ve enjekte edilmiş boya kullanan bir serebral anjiyografi
- beyin içindeki atardamarlardaki kan akışını algılayan transkraniyal ultrason
- beyin omurilik sıvısında kan hücrelerinin bulunup bulunmadığını görmek için lomber ponksiyon
Bu durum sıklıkla yanlış teşhis edilir çünkü insanların yüzde 73’ü tarama yaptırmaz.
SAH’ı tedavi etmek
Hızlı tedavi hayatınızı kurtarmak ve beyin hasarı olasılığını ve derecesini azaltmak için önemlidir. Beyinde kanama ve basınç oluşabilir, bu da komaya ve ek beyin hasarına yol açar. Bu basıncın ilaçlarla veya beyin omurilik sıvısının bir kısmını boşaltmak için bir prosedürle hafifletilmesi gerekir. İkincisi, aynı anevrizmadan yeni kanama tedavi olmadan sıklıkla görülebileceğinden kanamanın nedeninin tanımlanması ve tedavi edilmesi gerekir. Anevrizmayı kesmek veya kapatmak ve gelecekteki kanamayı durdurmak için cerrahi işlem yapılır.
Anevrizmanız kesiliyorsa bir kraniyotomi yapılır ve anevrizma kapatılır. Bir kraniyotomi, tutulum alanını ortaya çıkarmak için kafatasını açmayı içerir. Endovasküler sargı adı verilen bir teknik ayrıca daha fazla kanama riskini azaltmak için kullanılabilir.
SAH komaya neden olursa, tedavi yapay ventilasyon ile uygun yaşam desteği, hava yollarının korunması ve beyni içine basıncı azaltmak için boşaltma borusunun yerleştirilmesini içerecektir.
SAH’dan bilincini kaybetmezseniz, tedavi sonrası komaya girmemek için size kesin talimatlar verilir. Yatak istirahati bu durumdan iyileşen insanlar için standarttır. Doktorunuz ayrıca vücudunuzu zorlamaktan veya eğilmekten kaçınmanızı isteyecektir. Bu hareketler beyniniz üzerindeki baskıyı artırabilir.
Doktorunuz ilaçları aşağıdakilere yazabilir:
- IV ile ilaç tedavisi ile kan basıncını düzenler
- nimodipin ile arter spazmlarını önlemek
- ağrı kesici ve antianksiyete ilaçları ile şiddetli baş ağrıları gidermek
SAH’ın komplikasyonları nelerdir?
SAH tedavisinden sonra bile ilgili komplikasyon riskiniz olabilir. En sık görülen komplikasyona tekrarlanan kanama denir. Bu, kendi kendine iyileşen bir kırılma tekrar kırıldığında meydana gelir. Tekrarlayan kanama ölüm riskinizi artırabilir . SAH’ye bağlı Comas da sonunda ölüme yol açabilir.
Bazı durumlarda, insanlar tedaviden sonra nöbet veya felç yaşayabilir.
SAH’yi nasıl önleyebilirim?
Bu durumu önlemenin tek yolu beyindeki potansiyel problemleri belirlemektir. Erken teşhis ve bazı durumlarda, beyin anevrizmasının tedavisi, subaraknoid alanda daha sonraki kanamayı önleyebilir.
SAH’ın uzun vadeli görünümü nedir?
SAH, sıklıkla ölümcül olabilen ciddi bir durumdur. İyileşme süresi uzundur ve daha yaşlıysanız veya genel sağlık durumunuz zayıfsa, komplikasyon riski daha yüksek olabilir.
Acil tıbbi bakım ne kadar erken ararsanız, hayatta kalma şansınız o kadar artar.
Kaynaklar:
Beyin anevrizması istatistikleri ve gerçekler. (Nd)
Subaraknoid kanamanın komplikasyonları. (2014, 2 Aralık)
Giraldo, EA (2013). Subaraknoid kanama (SAH)
Subaraknoid hemoraji. (Nd)
Subaraknoid kanamayı anlama. (Nd)
Serebral anevrizma nedir? (Nd)
