Vitamin D’nin sağlık üzerindeki etkileri uzun süredir tartışılmaktadır. Bu rehber, özellikle belirli bir hastalık için tedavi almayan bireylerde vitamin D kullanımını yönlendirmek amacıyla oluşturulmuştur. Multidisipliner bir uzman paneli, 14 klinik soruyu önceliklendirerek sistematik bir literatür taraması yapmış ve bu rehberdeki önerileri geliştirmiştir. Bu süreçte hastaların değerleri, maliyetler, kaynak gereksinimleri, kabul edilebilirlik ve sağlık eşitliği gibi faktörler göz önünde bulundurulmuştur.
Serum 25-hidroksivitamin D (25[OH]D) konsantrasyonlarının birçok yaygın hastalıkla ilişkisi gösterilmiştir. Ancak, bu ilişkilerin nedensel bir bağlantısı tam olarak belirlenememiştir. Bu belirsizlikler, vitamin D takviyesinin yaygınlaşmasına ve laboratuvar testlerinin artmasına neden olmuştur. Optimal vitamin D alımı ve 25(OH)D testi ile hastalıkların önlenmesi konusundaki belirsizlikler devam etmektedir.
Çalışma Yöntemi
Uzmanlardan oluşan panel, vitamin D ve 25(OH)D testi kullanımını incelemek için 14 klinik soruyu belirlemiş ve önceliklendirmiştir. Rastgele kontrollü plasebo çalışmalarına dayanan bu araştırma, genel popülasyonda ve belirli koşullarda (hamilelik ve prediyabet) vitamin D’nin etkilerini değerlendirmeyi amaçlamıştır. “Ampirik takviye” terimi, herhangi bir 25(OH)D testi yapılmadan önerilen Günlük Referans Alımlarını (DRI) aşan vitamin D alımını ifade eder. Bu süreçte GRADE metodolojisi kullanılmış ve öneriler hastaların değerleri, maliyet, kabul edilebilirlik ve sağlık eşitliği dikkate alınarak şekillendirilmiştir.
Sonuçlar
Panel, 1-18 yaş arası çocuklar ve ergenler için beslenme kaynaklı raşitizmi önlemek ve solunum yolu enfeksiyonları riskini azaltmak amacıyla ampirik vitamin D takviyesini önermektedir. 75 yaş üstü bireyler için de mortalite riskini azaltmak amacıyla benzer bir öneri sunulmuştur. Hamile kadınlar için preeklampsi ve intrauterin ölüm gibi riskleri azaltma potansiyeli nedeniyle vitamin D takviyesi önerilmektedir. Yüksek riskli prediyabeti olan bireylerde ise diyabete dönüşüm riskini azaltmak amacıyla takviye önerilmiştir. Ancak, 75 yaş altındaki sağlıklı yetişkinlerde hastalık riskini azaltmak amacıyla DRI’nın üzerinde vitamin D takviyesi yapılması önerilmemektedir.
Pratik Çıkarımlar
* 1-18 yaş arası çocuklar ve ergenler için vitamin D takviyesi, beslenme kaynaklı raşitizm ve solunum yolu enfeksiyonlarını önleyebilir.
* 75 yaş üstü bireyler için vitamin D, mortalite riskini azaltma potansiyeline sahiptir.
* Hamile kadınlarda preeklampsi ve intrauterin ölüm riskini azaltmak amacıyla vitamin D takviyesi önemlidir.
* Yüksek riskli prediyabeti olan bireylerde diyabete dönüşüm riskini azaltmak için vitamin D takviyesi yapılmalıdır.
Panel, genel popülasyon için rutin 25(OH)D testi yapılmasını destekleyen klinik kanıt bulamamıştır. Bu nedenle, belirli bir hastalık için belirlenmiş endikasyonlar dışında, rutin test önerilmemektedir. Ayrıca, ampirik vitamin D takviyesinin sağlıklı bireyler ve sağlık profesyonelleri tarafından kabul edilebilir ve uygun maliyetli olduğu sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, bu rehber, belirli yaş grupları ve hamile kadınlar için vitamin D takviyesini önermektedir. Ancak, daha fazla araştırma gerekmektedir.
Orijinal Makale: J Clin Endocrinol Metab. 2024 Jun 3:dgae290. doi: 10.1210/clinem/dgae290. Online ahead of print.
