Kalp ve damar hastalıkları, gelişmiş ülkelerde önde gelen ölüm ve hastalık nedenidir. Bu hastalıklar, ateroskleroz plaklarının ve trombozun oluşumuna yol açar. Endotel hücrelerinin apoptozu, vasküler trombozun temel nedenlerinden biridir. Oksitlenen lipitler, arter duvarının kalınlaşmasına sebep olurken, demir de aterojenik bir unsur olarak tanınır. Bu çalışmada, araştırmacılar demir ve E vitamininin hiper kolesterolemiye sahip erkek tavşanların karotis arterlerindeki endotel hücrelerinin apoptozu üzerindeki etkisini değerlendirdiler.
Çalışmada kullanılan otuz beyaz erkek tavşan rastgele beş gruba ayrıldı ve altı hafta boyunca şu diyetler verildi: Grup 1: kontrol, Grup 2: kolesterol (%1), Grup 3: kolesterol (%1) + vitamin E (50 mg/kg), Grup 4: kolesterol (%1) + Demir (50 mg/kg), ve Grup 5: kolesterol (%1) + vitamin E (50 mg/kg) + Demir (50 mg/kg). Serum kolesterol, TG, HDL ve LDL seviyeleri altı hafta sonra değerlendirildi. Son olarak, hayvanlar ketamin ile sakrifiye edildi ve karotis arterleri çıkartıldı. Örnekler %10 formalin içinde sabitlendi ve doku işleme sonrası TUNEL boyası kullanıldı. Hücre sayımları ışık mikroskobu altında yapıldı.
Çalışma Yöntemi
Çalışmada otuz beyaz erkek tavşan beş gruba ayrılarak altı hafta boyunca belirli diyetlerle beslendi. Serum kolesterol, trigliserid, HDL ve LDL seviyeleri altı hafta sonunda değerlendirildi. Daha sonra, hayvanlar ketamin ile sakrifiye edilerek karotis arterleri çıkarıldı ve %10 formalin içinde sabitlendi. Doku işleme sonrası TUNEL boyası kullanılarak hücre sayımları ışık mikroskobu altında yapıldı.
Sonuçlar ve Bulgular
Vitamin E takviyesi yapılan hiper kolesterolemik tavşanlarda serum kolesterol düzeylerinde ve apoptoz gösteren endotel hücrelerinde azalma gözlemlendi (P< 0.05). Ancak, demir takviyesi yapılan gruplarda bu değerler kontrol grubuna kıyasla anlamlı derecede arttı (P< 0.05). Bu sonuçlar, E vitamininin kardiyovasküler hastalıkların önlenmesinde olumlu bir rol oynayabileceğini göstermektedir.
Çıkarımlar
Araştırmanın somut ve değerli çıkarımları şunlardır:
- Vitamin E, serum kolesterol seviyesini düşürebilir.
- Endotel hücrelerinin apoptozunu azaltarak damar sağlığını koruyabilir.
- Demir, kardiyovasküler risk faktörlerini artırabilir.
Araştırmanın sonuçlarına göre, E vitamininin kardiyovasküler hastalıkların önlenmesinde olumlu bir etkisi olduğu ve aterosklerozun önlenmesinde önemli bir rol oynayabileceği görülmüştür.
Orijinal Makale: ARYA Atheroscler. 2023 May;19(3):10-17. doi: 10.48305/arya.2022.39175.2824.