Methotrexate (MTX), birçok hastalığın tedavisinde kullanılan bir ilaç olmasına rağmen, karaciğerde oksidatif strese bağlı hasara yol açabilir. Bu çalışmada, MTX’in neden olduğu hepatotoksisiteye karşı vitamin E’nin koruyucu etkileri araştırıldı. Deneysel çalışmada, dört farklı gruptaki sıçanlar üzerinde histopatolojik yöntemler ve akış sitometri kullanılarak analizler yapıldı.
Araştırmanın amacı, MTX’in yol açtığı oksidatif stres kaynaklı karaciğer hasarına karşı vitamin E’nin koruyucu etkilerini incelemekti. Çalışma kapsamında sıçanlar dört gruba ayrıldı: Kontrol, MTX, MTX + vitamin E ve sadece vitamin E grupları. Histopatolojik değişiklikler ve akış sitometrik apoptotik indeks (AI) karaciğer dokusu için değerlendirildi.
Metodoloji
Deneysel çalışmada, sıçanlar dört gruba ayrıldı. Kontrol grubuna 5 gün boyunca 2 ml salin, MTX grubuna çalışmanın ilk gününde 20 mg/kg MTX (i.p.), MTX + vitamin E grubuna ilk gün 20 mg/kg MTX (i.p.) ve 5 gün boyunca 100 mg/kg vitamin E (i.p.), sadece vitamin E grubuna ise 5 gün boyunca 100 mg/kg vitamin E (i.p.) uygulandı. Histopatolojik değişiklikler ve akış sitometrik apoptotik indeks değerlendirildi.
Sonuçlar
Histopatolojik analizde, MTX grubunda hepatosit dejenerasyonu, sinüzoidlerin genişlemesi, mononükleer hücre infiltrasyonu, hidropik dejenerasyon, vakuolizasyon ve piknotik nükleus gözlendi. MTX + vitamin E grubunda bu bulguların önemli ölçüde azaldığı tespit edildi. Ayrıca, MTX grubunda hepatositlerde glikojen birikimi kontrol grubuna göre daha düşükken, MTX + vitamin E grubunda bu birikim daha yüksek bulundu. Akış sitometrik apoptotik indeks (AI) yüzdesi MTX grubunda %34.4 iken, MTX + vitamin E grubunda %9.4 olarak ölçüldü.
Öneriler
– Vitamin E ve MTX birlikte kullanıldığında karaciğer hasarının azaltılabileceği gösterildi.
– MTX tedavisi gören hastalarda, vitamin E takviyesi karaciğer sağlığı için faydalı olabilir.
– Klinik uygulamalarda, MTX kullanımına bağlı hepatotoksisiteyi önlemek için vitamin E’nin rolü araştırılmalıdır.
Bu çalışma, vitamin E’nin MTX kaynaklı karaciğer hasarını hafiflettiğini göstermekte ve çeşitli hastalıkların tedavisinde MTX ile birlikte kullanılmasının faydalı olabileceğini ortaya koymaktadır.
Orijinal Makale: Clin Exp Hepatol. 2023 Dec;9(4):359-367. doi: 10.5114/ceh.2023.132251. Epub 2023 Oct 27.