Capgras sendromu, kişinin sevdiklerinin veya tanıdıklarının yerine ikizlerin veya sahtekarların geçtiğine inandığı nadir bir durumdur. İnanç o kadar gerçektir ki hiçbir şey bu yanılsamayı düzeltemez. Capgras sendromu veya Capgras sanrısı, yaklaşık 100 yıl önce bir hastasını tedavi eden doktorun adını almıştır. Bunun sahtekarlık sendromu olarak da adlandırıldığını duyabilirsiniz. Ancak bu durum, duymuş olabileceğiniz daha yaygın “sahtekarlık sendromundan” farklıdır.
Capgras sendromu nadir olduğu için çalışmak zordur. Bildiğimiz şeylerin çoğu, doktorların bireysel hasta raporlarından gelmektedir. Bazı araştırmalar, demans gibi nörodejeneratif rahatsızlıkları olan kişilerde daha yaygın olduğunu göstermektedir. Lewy cisimcikli demansı veya Alzheimer’ı olanların %16’ya kadarında Capgras sendromu da vardır. Parkinson veya epilepsi gibi diğer beyin rahatsızlıklarına sahip kişilerde, inme veya travmatik beyin hasarı geçirmiş kişilerde veya şizofreni veya bipolar bozukluğu olan kişilerde de görülme olasılığı daha yüksektir. Bir araştırma tahmini, şizofreni ve bunama hastalarının tüm vakaların %81’ini oluşturduğu yönündedir.
Capgras sendromuyla ilgili bir çalışma, Birleşik Krallık’ta 250.000 kişinin sağlık veri tabanını kullandı. Bu büyük havuzda sadece 84 vaka buldu. Ortak bir konu, Capgras sendromlu birçok kişinin başka tür sanrılara da sahip olmasıydı. Bu duruma sahip kişiler ayrıca orta yaşlı olma eğilimindeydiler, geçmişte başka akıl sağlığı sorunları yaşadılar ve kadın olma olasılıkları iki kat daha fazlaydı.
Capgras Sendromunun Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?
Tanıdık bir yüz gördüğünüzde beyninizde çalışan iki sistem vardır. Merkezi sinir sistemi yüzün özelliklerini tarar. Genişletilmiş sinir sistemi, o yüzle ilgili duygusal bilgileri iletir. Doktorlar hala Capgras sendromunun nasıl geliştiğini tam olarak bilmiyorlar, ancak bu iki sistem arasındaki kopuk bağlantının normal yüz tanımayı engellediğini düşünüyorlar. Capgras sendromlu birçok kişinin beyinlerinde bir veya daha fazla lezyon veya hasar alanları vardır. Bu lezyonların beynin tam olarak tanımadan sorumlu kısımlarında olması gerekmez. Kendilerine bağlı alanlarda olabilirler.
Capgras sendromu için demans veya Parkinson dahil olmak üzere birçok farklı risk faktörü vardır. Bazı insanlar, büyük miktarlarda eğlence amaçlı uyuşturucu veya alkol kullandıktan sonra gelişir. Diğerleri, düşük tiroid, başka bir metabolik durum veya B12 vitamini eksikliği gibi bir besin eksikliği gibi sağlık sorunları yaşamıştır.
Capgras Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
En çarpıcı belirti, kişinin sevdiklerinin sahtekar olduğu inancıdır. Hiçbir akıl yürütme onların fikrini değiştiremez. Bazen sanrı daha uzaktaki insanlar, evcil hayvanlar ve hatta nesneler hakkındadır. Sanrılar, özellikle demansı olan kişilerde gelip gidebilir. Alzheimer veya beyin hasarı gibi altta yatan bir hastalığın belirtileri de olabilir. İnsanlar eskiden Capgras sendromunun insanları şiddet yanlısı yaptığını düşünürdü, ancak uzmanlar artık bunun nadir olduğunu ve başka bir durumdan kaynaklanma olasılığının daha yüksek olduğunu bilmektedir.
Capgras Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Teşhis koymak için doktorlar fiziksel ve zihinsel sağlık muayeneleri yapacaklardır. Demans veya diğer durumları kontrol etmek için zihinsel beceri testleri ve lezyonları veya diğer beyin değişikliklerini arayan MRI veya EEG gibi beyin görüntüleme testleri isteyebilirler. Sanrıların ne zaman başladığını öğrenmek ve diğer ayrıntıları öğrenmek için aile üyeleri veya bakıcılarla konuşmak önemlidir.
Capgras Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Doğru tedavi kişinin durumuna bağlıdır. Capgras sendromuna neden olabilecek herhangi bir fiziksel veya zihinsel durumu tedavi etmekle başlayabilir. Durumu yönetmek zor olsa da uygun tedavi ve iyi iletişim daha iyi sonuçlara yol açabilir. Donepezil, galantamin veya rivastigmin dahil olmak üzere bazı demans ilaçları semptomları azaltabilir. Aripiprazol, olanzapin ve pimozid gibi antipsikotik ilaçlar sanrıları ve ajitasyonu azaltabilir. SSRI adı verilen antidepresanlar bazı durumlarda yardımcı olmuştur.
Bazı uzmanlar, önce hasta ve sevdiklerinin hastalığı yönetmesine yardımcı olmak için terapi önermektedir. Habilitasyon terapisi ile sevdikleriniz, ne hissettiklerini daha iyi anlamak için kendilerini hastanın yerine koymaya çalışırlar. Doğrulama terapisi, hastaya, sahtekarın onları incitmek için orada olmasından korkuyorsa, bir güvenlik hissi verir. Aile danışmanlığı da yardımcı olabilir. Capgras sendromlu birini yanıldığına ikna etmeye çalışmak işe yaramaz ve herkes için daha fazla sıkıntıya neden olabilir.
Sevilenler her zaman şefkat göstermeye çalışmalıdır. Durumun yanlış inanca neden olduğunu unutmayın. Sevdikleri bir aktiviteyle dikkatlerini dağıtmaya çalışabilirsiniz. Sakinleştirici bir ses ve yumuşak bir dokunuş, desteğinizi gösterecek ve onların gerçekleriyle başa çıkmalarına yardımcı olacaktır.
Capgras Sendromu ve Sahtekarlık Sendromu
Bazı uzmanlar, Capgras sendromunu sahtekarlık sendromu olarak adlandırır. Bu, birisinin kendisi kadar yetenekli olduğuna inanmaması anlamına gelen, daha yaygın olan “sahtekarlık sendromundan” farklıdır. Capgras sendromu, sahtekarlık sendromu olarak adlandırılabilir çünkü bu duruma sahip olanlar, sahtekarların sevdiklerinin yerini aldığına inanırlar. Capgras’ın bu semptomu gerçek bir yanılsamadır, diğer sahtekarlık sendromu ise kişinin kendisi hakkında içsel bir inancı ifade etmektedir.
Kaynak
WebMD, What Is Capgras Syndrome?, 2022
Neurology: “October 1, 2019 e-Pearl of the Week: Capgras syndrome.”
BJPsych Open: “Uncovering Capgras delusion using a large-scale medical records database.”
Alzheimer’s Disease & Associated Disorders: “The Prevalence of Misidentification Syndromes in Neurodegenerative Diseases.”
