İlaca Bağlı İmmün Hemolitik Anemi Nedir?
İlaca bağlı immün hemolitik anemi (DIIHA), oldukça nadir görülen bir kan hastalığıdır. Durumun her milyon kişiden birinde ortaya çıktığı tahmin edilmektedir.
Aldığınız bir ilaç vücudunuzun bağışıklık (savunma) sisteminin yanlışlıkla kendi kırmızı kan hücrelerine saldırmasına neden olduğunda meydana gelir.
Bazı ilaçlar, bağışıklık sisteminizin, yabancı istilacılar için kırmızı kan hücrelerinin yanmasına neden olabilir ve onlara saldıracak antikorlar yapabilir. Bu, bağışıklık sisteminizin kırmızı kan hücrelerini parçalamasına ve dolayısıyla kansızlığa neden olabilir. Anemi, dokularınıza oksijen taşımak için yeterince sağlıklı kırmızı kan hücrelerine sahip olmadığınız zaman ortaya çıkar. İlacın kesilmesi genellikle durumu kontrol altına alabilir, ancak bazı durumlarda kan nakli gerekebilir.
İlaca Bağlı İmmün Hemolitik Aneminin Nedenleri
Bu duruma neden olduğu bilinen ilaçlar şunları içerir:
- sefalosporin antibiyotik
- dapson
- levodopa (Parkinson hastalığı ilacı)
- levofloksasin
- metildopa
- nitrofürantuan
- ibuprofen gibi steroid olmayan anti-enflamatuar ilaç (NSAID) ağrı kesiciler
- penisilin
- fenazopiridin (Pyridium – mesane enfeksiyonları için)
- kinidin
Herkes bu ilaçlara karşı bağışıklık reaksiyonu alabilir. Bir reaksiyon oluşup oluşmayacağını ya da ilaç almaya karşı daha hassas olup olmayacağınızı bilmenin bir yolu yoktur.
İlaca Bağlı İmmün Hemolitik Aneminin Semptomları Nelerdir?
Otoimmün reaksiyon küçük çocuklarda ve yetişkinlerde meydana gelebilir, ancak ilaç semptomların ortaya çıkmasından birkaç gün önce alınmış olabilir. İlacı aldıktan kısa bir süre sonra şunlarla karşılaşabilirsiniz:
- yorgunluk
- koyu idrar
- solukluk
- hızlı kalp atış hızı (taşikardi)
- nefes darlığı
- cildinizin sararması (sarılık) veya gözlerinizin beyazının sararması (icterus)
İlaca Bağlı İmmün Hemolitik Aneminin Teşhisi
Doktorunuz fizik muayene yapacak ve iltihaplı dalak arayacak. Eğer DIIHA’nız varsa, dalağınız iltihaplanır, çünkü parçalanan tüm kırmızı kan hücrelerini filtrelemeye ve uzaklaştırmaya çalışır.
Doktorunuz ayrıca aşağıda açıklanan testler için idrar ve kan örnekleri de toplayacaktır.
Coombs Testi
Bu test, erken hücre yıkımına neden olabilecek antikorları aramak için bir kan örneği kullanır.
Retikülosit sayısı
Bu test, retikülosit sayısını vücudunuzun ürettiği toplam kırmızı kan hücresi sayısı ile karşılaştırmak için bir kan örneği kullanır. Retikülositler, kemik iliği tarafından üretilen olgunlaşmamış kırmızı kan hücreleridir.
Bilirubin Seviye Testi
Bu test, kırmızı kan hücrelerinin parçalanıp parçalanmadığını ve bilirubin seviyenizi arttırıp arttırmadığını görmek için bir kan örneği kullanır. Bilirubin, kırmızı kan hücresi bozulmasının yan ürünüdür ve normal olarak idrar ve safrada salgılanır.
Kırmızı Kan Hücresi (RBC) sayısı
Bu test, kırmızı kan hücresi sayınızın normal olup olmadığını görmek için bir kan örneği kullanır. Eğer kırmızı kan hücreleriniz erken ayrılıyorsa, RBC numaranız düşük olacaktır.
Serum Haptoglobin Testi
Bu test, protein haptoglobine bakmak için bir kan örneği kullanır. Eğer kırmızı kan hücreleriniz bozuluyorsa, haptoglobin seviyeniz düşük olacaktır.
İdrar Hemoglobin
Bu test hemoglobin seviyenizi ölçmek için bir idrar örneği kullanır. Hemoglobin dokularınıza oksijen taşıyan bir proteindir. Normal olarak idrarda bulunmaz ve varsa kırmızı kan hücrelerinde sorun olduğunu gösterir.
İlaca Bağlı İmmün Hemolitik Aneminin Tedavisi
Reaksiyona neden olan ilacı derhal durdurmak önemlidir: Doktorunuz şüphesiz size bunu yapmanızı önerecektir. Vakaların çoğunda, alternatif ilaçlar mevcut olacak. Alternatif ilaçları doktorunuza danıştığınızda emin olun.
Bağışıklık sisteminizin kırmızı kan hücrelerine saldırmasını önleyen bir ilaç almanız (prednisone gibi) gerekebilir. Ağır vakalarda, sağlıksız hücrelerin kanını temizlemek ve sağlıklı kırmızı kan hücreleriyle doldurmak için kan transfüzyonuna ihtiyacınız olabilir.
Nadir durumlarda, ağır anemi nedeniyle ölüm meydana gelebilir.
İlaca Bağlı İmmün Hemolitik Anemiye Genel Bakış
Bakış açınız, ilaçlar hızla durdurulduğu sürece iyidir. İlaç, sisteminizde artık bulunmadığında, vücudunuz genellikle iyileşebilir. Gelecekte tekrar reaksiyona neden olan ilacı almayınız. Doktorlarınızın ve diğer sağlık uzmanlarınızın bu ilaca tepki verdiğini ve alternatif tedavi bulmanıza yardımcı olabileceklerini söyleyin.
Kaynaklar:
Anemi. (2014, 10 Temmuz)
Garratty, G. (2009, 1 Ocak). İlaca bağlı immün hemolitik anemi. ASH Eğitim Kitabı, 2009 (1), 73-79
Garratty, G. (2010, Temmuz – Eylül). İlaç tedavisi ile ilişkili immün hemolitik anemi. Kan Yorumlar, 24 (4-5), 143-150
Hemolitik anemi. (2014, 11 Haziran)
