Probiyotik Nedir?
Probiyotikler, insan bağırsağında bulunan yararlı mikroorganizmalara benzer canlı mikroorganizmalardır.
Bu yararlı bakteriler, yiyecekleri sindirmemize, hastalığa neden olabilecek kötü mikroorganizmaları yok etmemize yardımcı olurlar. Vücudun kötü bakterilere karşı iyi bakteri oranı dengede olduğunda, bağışıklık sistemlerimiz ve sindirim sağlığımız da iyi olur.
Yoğurt, kefir ve fermente edilmiş sebzeler, lahana turşusu ve fermente turşular doğal olarak ortaya çıkan probiyotiklerin iyi kaynaklarıdır. Şeker içermeyen yoğurt seçimi önemlidir çünkü şeker bağırsaktaki kötü bakterileri besleyebilir. Bir diyet takviyesi seçerken, farklı probiyotik suşlarının farklı ihtiyaçlara hizmet ettiğini bilmek de önemlidir.
Son zamanlarda yapılan araştırmalarda, iyi-kötü bakteri dengesi bozulduğunda kronik hastalık, inflamasyon ve hatta kronik enfeksiyonlar için daha yüksek risklerin olabileceği belirtilmektedir.
Kadın Sağlığı İçin Probiyotikler Neden Önemlidir?
Kadınlar için probiyotiklere baktığımızda sindirim sistemi ve ürogenital sistem (idrar ve üreme yolları) ihtiyaçlarını göz önüne almamız gerekiyor.
Kadın anatomisi gereği vajinanın anüse olan yakınlığına bağlı olarak, kadınlarda zararlı bakterilerin gastrointestinal yoldan ürogenital sisteme geçmesi ve erkeklerde olduğundan daha büyük sorunlara yol açması normaldir. Sağlıklı bir vajinanın florası, bağırsak florasından farklı bakteri suşlarından oluşur ve bu nedenle bir probiyotik seçerken ayrıca düşünülmelidir.
Çok sayıda araştırma, bazı probiyotik suşların özellikle pamukçuk, sistit (idrar yolu iltihabı) ve bakteriyel vajinozda (vajinal akıntılar, enfeksiyonlar) L. rhamnosus ve L. Reuteri’nin kadın iç sağlığını desteklemek için diğerlerine göre daha uygun olduğunu göstermiştir.
Probiyotiklerin Kadın Sağlığına İyi Gelmesinin Nedenleri
1. Kadınlarda Ürogenital Bölge Florası
Probiyotikler için yeni ve geniş kapsamlı klinik uygulamalar ortaya çıkmaktadır. Yeni araştırma alanlarından biri, kadın sağlığında ve özellikle kadınların idrar yolları ve üreme bölgesi sağlığında probiyotiklerin rolüdür.
Faydalı flora veya probiyotikler, bağırsakların yanı sıra ürogenital bölgede de mevcutturlar. Vajina ve idrar yollarında, probiyotiklerin bağırsaklarda olduğu gibi aynı yararlı etkilerin çoğunu sundukları düşünülmektedir. Probiyotiklerin varlığı, patojenik bakterilerin ve mayaların aşırı artmasını sınırlamaktadır.
Klinik araştırmalar, Lactobacillus’un bir dizi suşunun, sistit, pamukçuk ve bakteriyel vajinoz gibi kadın sağlık sorunlarının tedavi edilmesine ve önlenmesine yardımcı olmada özellikle etkili olduğunu göstermiştir. Bu spesifik suşlar (özellikle Lactobacillus rhamnosus ve Lactobacillus reuteri ) bağırsaktan geçişte hayatta kalmak için; yararlı etkilerini sundukları vajina ve mesaneye başarılı bir şekilde ulaşıp orayı kaplayarak etki ederler.
Mikroorganizmaların anüsten vajinaya geçebildiği ve idrar yolu ile mesaneye yayılabilme kolaylığı nedeniyle, pamukçuk, sistit ve bakteriyel vajinoz gibi ürogenital enfeksiyonların patojenlerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu yaklaşımla probiyotik takviyeleri kullanmak, ürogenital sistemlerin florasını olumlu yönde etkileyebilecek ve bu nedenle ya idrar yolu enfeksiyonları ve vajinal enfeksiyonları tedavi etmeye ya da önlemeye yardımcı olacaktır.
Probiyotikler için Kanada Araştırma ve Geliştirme Merkezi’nde 2004 yılında yapılan çalışmada bu teoriyi destekleyen bir dizi klinik çalışma yapılmıştır. Randomize, plasebo kontrollü bir çalışmada, Bakteriyel Vajinozisli (BV) kadınlarda vajinal mikrofloranın, Lactobacillus rhamnosus ve Lactobacillus reuteri probiyotiklerinin 2 aylık ağızdan alımını takiben floranın Laktobasil baskın hale geldiği ve semptomların gerilediği gözlenmiştir. (Canadian Research and Development Centre for Probiotics ‘Nucleic acid-based diagnosis of bacterial vaginosis and improved management using probiotic lactobacilli’ 2004, J Med Food, p223-228.)
Her zaman olduğu gibi, her suşun probiyotik etkisinin aynı olmadığını ve kadın sağlığı için belirli suşların daha önemli olduğunu bilmek gerekir. 2004’te İtalya’da yapılan bir çalışmada,
vajinayı kaplayıp kolonileştirmek için gastrointestinal yoldan sağ kurtulabilen Lactobacilli’nin spesifik suşlarına bakılmıştır. Çalışma, “L. rhamnosus ve L. reuterinin oral yoldan alınsa bile vajina ortamına ulaşabildiğini” göstermiştir. (Instituto di Microbiologia, Facolta di Agraria ‘Utilisation of the Intestinal Tract as a delivery system for Urogenital Probiotics’, 2004, J Clin Gastroenterol, p38)
2006 yılında “Dünya Üroloji Dergisi”nde yer alan bir makale de bu kanıtları doğrulamıştır ve idrar yolu enfeksiyonlarının önlenmesi söz konusu olduğunda, tüm Lactobacilli’lerin etkili olmadığını belirtmiştir. Lactobacillus rhamnosus ve Lactobacillus reuteri suşlarının özellikle önemli olduğu tanımlanmıştır. (‘Probiotics to prevent urinary tract infections: the rationale and evidence’ 2006. World J Urol. P28-32)
Öneriler: Dalgalanan hormon düzeylerine bağlı olarak bazı kadınlar, adet döngüsünde belirli noktalarda vajinal floranın bozulmasına daha yatkındırlar. Eğer pamukçuk, bakteriyel vajinoz veya sistit gibi vajinal veya ürogenital sistem enfeksiyonları bir problemse, iyi araştırılmış Lactobacillus rhamnosus ve Lactobacillus reuteri probiyotik suşlarını içeren probiyotik ürünler seçilebilir.
2. Kadınlarda Bağırsak Florası
Sindirim sağlığı koşullarının en iyi probiyotik suşları sorusu cinsiyete özgü değildir. Her iki cinsiyetin de bağırsak florasının sağlığı için probiyotik destek almasında fayda vardır. Ancak burada kadınlarda daha sık olduğu bildirilen bazı sindirim sorunlarını değerlendireceğiz.
Şişkinlik:
Şişkinlik, kadınlarda erkeklerden çok daha yaygındır. Bu basit bir problem olabilir ya da şişkinlik hormon seviyeleri nedeniyle adet döngüsündeki belirli noktalarda daha sık gerçekleşebilir ve kötüleşebilir.
Her iki durumda farklı fizyolojik nedenler olsa da sonuç aynıdır; sindirim bozuktur ve gıda etkili bir şekilde sindirilemez, şişkinlik ve gaza neden olur. Bu durumda probiyotik desteği alınabilir.
Kabızlık:
Kabızlık yine kadınlarda daha sık görülen bir durumdur. Bifidobakter ve lif takviyesi içeren bir probiyotik takviyesi etkili olabilir. Özellikle Bifidobacterium lactis önemli bir suştur. Kabızlık hormonel döngüden etkilenebilir.
Magnezyum ve B6 vitamini gibi hormonları dengelemeye yardımcı olan belirli bitki ve besinlerin yanı sıra kabızlığı önleyen besinler de dikkate alınmalıdır. Kişiler gereksinimlerine en uygun takviye bileşimini bulmak için doktor ve eczacılarına danışmalıdırlar.
Kadınlar Neden Probiyotik Tüketmeli?
Probiyotiklerin düzenli olarak alınması kadın sağlığı için 7 önemli konuda yardımcı olabilir.
1.İyi Bakterileri Korur ve Çoğaltır
Özellikle antibiyotik kullanımı sonrası gibi iyi bakterilerin azalabileceği durumlarda iyi bakterileri korur ve çoğaltır, böylece bakteriler tekrar dengeye gelir.
2.Seyahat İshalini Önler
Seyahat ishali kişilerin daha önce karşılaşmadıkları bakteri, maya ve virüslerle karşılaşması durumunda ortaya çıkar. Bu tip durumlardan korunmak için Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus sporogenes, Bifidophilus bifidum ve Sacchromyces boulardii içeren probiyotik ürünler önerilmektedir. Günlük kullanımda, kabızlık veya ishalden muzdarip kadın hastaların çoğu, probiyotik kullanımı sonrası semptomların iyileştiğini bildirmiştir. Probiyotikler, irritabl bağırsak sendromunun semptomlarını da düzeltebilir. Ancak inflamatuar bağırsak hastalarının süt temelli probiyotikler almaması önerilir.
3.Kadınları Vajina Enfeksiyonlarına Karşı Korur
Probiyotikler, vajinal mikrobiyomu dengede tutarak vajinal maya enfeksiyonlarını, ürogenital enfeksiyonları ve bakteriyel vajinozu durdurabilir. Çalışmalar, günlük olarak Lactobacillus rhamnosus ve Lactobacillus fermentum almanın vajinal florayı olumlu yönde etkileyebileceğini göstermiştir.
4.Kadınları Üriner Sistem Enfeksiyonlarına Karşı Korur
İdrar yolu enfeksiyonlarına eğilimi olan kadınların probiyotikleri düzenli olarak aldıktan sonra enfeksiyon sıklığında ve yoğunluğunda azalma gözlenmiştir.
5.Doğurganlığı Destekler
Hamile kalmaya çalışan veya doğurganlık sorunları yaşayan kadınların bazı probiyotik suşları almalarının doğurganlığa yardımcı olabileceği düşünülmektedir.
6.Bağışıklık Sistemini Destekler
Probiyotikler soğuk algınlığı ve gribin şiddetini önlemeye veya azaltmaya yardımcı olabilir.
7.Cilt Sağlığını Korur
Probiyotiklerin yararları genel olarak iç sağlık üzerine olduğu bilinir. Ancak sadece iç sağlığımız için değil cildimiz için de faydalıdırlar. Son zamanlarda yapılan araştırmalar, topikal veya oral olarak uygulanan probiyotiklerin akne, rosacea (yüzdeki kılcal damarların kronik enfeksiyonu olan gül hastalığı) ve egzamada da yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Sonuç:
Kişiler bir probiyotik takviyesi seçerken, her bireyin kendi kişisel gereksinimlerine ve semptomlarına dayanarak bir ürün seçmesini öneriyoruz. Erkekler ve kadınlar bağırsakta aynı temel floraya sahiptirler, bu nedenle cinsiyet tek başına sindirim sağlığı için doğru probiyotik seçiminde bir faktör değildir. Cinsiyetin bağırsak florasındaki dengesizliğimiz üzerindeki tek etkisi, çeşitli seks hormonlarının üzerindeki etkisinden kaynaklanmaktadır.
Kaynak : Women’s Health, Supplements for women – which do you really need?,2018
